EVFTA xúc tác cho kim ngạch thương mại song phương Việt Nam - EU tăng trưởng mạnh mẽ

Kim ngạch thương mại song phương đã đạt 298 tỷ USD

Được ký kết vào ngày 30/6/2019 và chính thức có hiệu lực từ ngày 1/8/2020, EVFTA là một trong những hiệp định thương mại tự do toàn diện và tham vọng nhất mà EU từng ký với một quốc gia đang phát triển. Hiệp định đã xóa bỏ hơn 70% thuế quan đối với nhiều mặt hàng xuất nhập khẩu giữa hai bên. Phần thuế còn lại lên tới 99% sẽ được gỡ bỏ dần theo lộ trình trong những năm tới.

Không chỉ dừng lại ở việc cắt giảm thuế quan, EVFTA còn mở rộng quyền tiếp cận thị trường, tăng cường bảo hộ quyền sở hữu trí tuệ và thúc đẩy minh bạch hóa trong hệ thống quy định - tất cả nhằm tạo điều kiện thuận lợi hơn để doanh nghiệp hai bên tận dụng tối đa cơ hội thương mại.

Dệt may là một trong số các mặt hàng xuất khẩu chủ lực của Việt Nam sang châu Âu. Ảnh minh họa

Thực tế cho thấy, kể từ khi được triển khai, EVFTA đã góp phần thúc đẩy thương mại EU - Việt Nam tăng trưởng mạnh mẽ. Theo số liệu sơ bộ từ Cục Thống kê (Bộ Tài chính), chỉ trong vòng chưa đầy 5 năm (từ tháng 8/2020 đến tháng 5/2025), kim ngạch thương mại song phương đã đạt 298 tỷ USD. Con số này chiếm gần 40% tổng kim ngạch thương mại tích lũy giữa hai bên (815 tỷ USD) trong hơn 30 năm hợp tác giao thương kể từ 1995 - một minh chứng rõ ràng cho vai trò xúc tác của EVFTA trong việc mở rộng thị trường và làm sâu sắc hơn mối quan hệ hợp tác kinh tế song phương.

Hiện nay, Việt Nam là đối tác thương mại hàng hóa lớn nhất của EU tại ASEAN và đứng thứ 16 trên toàn cầu. Các mặt hàng xuất khẩu sang châu Âu đa dạng từ điện tử, dệt may, nội thất cho đến nông sản.

Ở chiều ngược lại, EU là thị trường xuất khẩu lớn thứ 3 và là nguồn nhập khẩu lớn thứ 4 của Việt Nam, cung cấp các sản phẩm chiến lược như máy móc công nghệ cao, phương tiện vận tải, dược phẩm và công nghệ xanh.

Chủ tịch Hiệp hội Doanh nghiệp châu Âu tại Việt Nam (EuroCham), ông Bruno Jaspaert cho biết, bên cạnh tác động kinh tế trực tiếp, EVFTA còn là chất xúc tác cho sự hòa hợp lâu dài về giá trị và tiêu chuẩn giữa Việt Nam và EU.

“Giữa lúc thế giới đang phân tích từng chi tiết của các thỏa thuận thương mại mới và do dự trước các chính sách thuế đối ứng từ Hoa Kỳ, EVFTA lại mang đến sự rõ ràng và ổn định hiếm hoi. Những điều khoản minh bạch và cam kết chung giữa Việt Nam và EU cho thấy: sự hài hòa về tiêu chuẩn cùng thị trường mở chính là con đường dẫn đến tăng trưởng bền vững và thịnh vượng lâu dài” - ông Bruno Jaspaert nhấn mạnh.

Nhiều cơ hội phía trước

Chỉ số Niềm tin Kinh doanh (BCI) mới nhất của EuroCham, công bố trong quý II/2025 cho thấy, EVFTA đang ngày càng phát huy hiệu quả. Có tới 66% doanh nghiệp tham gia khảo sát đang tích cực giao thương giữa EU và Việt Nam và gần như toàn bộ doanh nghiệp (98,2%) đều có mức độ hiểu biết nhất định về hiệp định. Một nửa số doanh nghiệp đã ghi nhận lợi ích ở mức từ trung bình đến đáng kể - tỷ lệ này được kỳ vọng sẽ tiếp tục tăng khi các cam kết cắt giảm thuế quan được triển khai đầy đủ trong những năm tới.

Đáng chú ý, không chỉ các tập đoàn lớn được hưởng lợi mà các doanh nghiệp vừa và nhỏ cũng đang khai thác tốt các ưu đãi từ hiệp định. Tỷ lệ doanh nghiệp xem cắt giảm thuế quan là lợi thế then chốt đã tăng vọt từ 29% trong quý II/2024 lên 61% trong cùng kỳ năm nay. Trong đó, một số doanh nghiệp đã có thể định lượng lợi nhuận trực tiếp từ EVFTA, mức tăng trung bình được ghi nhận vào lợi nhuận ròng là 8,7%, một số doanh nghiệp báo cáo con số ấn tượng lên tới 25%.

Việt Nam đang dần trở thành một hệ sinh thái chiến lược cho các doanh nghiệp châu Âu hội nhập sâu hơn vào các chuỗi cung ứng mới. Ảnh minh họa

Theo EuroCham, không chỉ dừng lại ở các ưu đãi thuế quan, EVFTA còn là chìa khóa giúp doanh nghiệp châu Âu tiếp cận tốt hơn thị trường nội địa đang phát triển nhanh chóng của Việt Nam, từ cơ hội đầu tư FDI được hưởng nhiều chính sách ưu đãi đến hợp tác trong các dự án hợp tác công tư (PPP).

Với quy mô dân số 100 triệu người và lực lượng lao động hơn 55 triệu người, Việt Nam đang dần trở thành một hệ sinh thái chiến lược cho các doanh nghiệp châu Âu hội nhập sâu hơn vào các chuỗi cung ứng mới và mở rộng thị trường dài hạn.

Ngược lại, với tổng GDP lên tới 29 nghìn tỷ USD (tính theo sức mua tương đương) và hơn 450 triệu người tiêu dùng, EU hiện là khối kinh tế thống nhất lớn nhất thế giới. Đây chính là điều kiện lý tưởng để các sản phẩm chất lượng cao từ Việt Nam từ nông sản, thực phẩm chế biến đến hàng tiêu dùng và công nghệ chinh phục người tiêu dùng châu Âu. EVFTA đang giúp Việt Nam định vị mình như một trung tâm sản xuất - xuất khẩu đáng tin cậy trong bối cảnh chuỗi cung ứng toàn cầu ngày càng phân mảnh.

Đại sứ EU tại Việt Nam Julien Guerrier nhấn mạnh: “Sau 5 năm, EVFTA đã chứng minh đây là một khuôn khổ hợp tác hiệu quả. Hiệp định đã củng cố lòng tin, thúc đẩy thương mại và mang lại lợi ích thiết thực cho cả hai phía. Trong bối cảnh môi trường thương mại toàn cầu biến động không ngừng, sự hợp tác bền bỉ giữa EU và Việt Nam càng trở nên cần thiết hơn bao giờ hết. EU vẫn cam kết song hành cùng Việt Nam trên hành trình hướng tới một tương lai xanh, bền vững và thịnh vượng”./.