Nhà băng và bất động sản vẫn "đầu bảng" phát hành trái phiếu doanh nghiệp
Từ năm 2018 đến nay, thị trường trái phiếu doanh nghiệp bắt đầu có sự phát triển nhằm đáp ứng nhu cầu vốn cho sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp trong bối cảnh tăng trưởng tín dụng có xu hướng giảm.
Để hạn chế rủi ro và tạo khung khổ pháp lý đồng bộ phát triển thị trường này, Bộ Tài chính đã trình Chính phủ báo cáo Quốc hội quy định thống nhất về phát hành trái phiếu doanh nghiệp tại Luật Chứng khoán năm 2019 và Luật Doanh nghiệp năm 2020; đồng thời trình Chính phủ ban hành Nghị định số 153/2020/NĐ-CP và Nghị định số 155/2020/NĐ-CP quy định về phát hành trái phiếu doanh nghiệp hướng dẫn Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp. Theo đó, từ 1/1/2021, chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp được mua và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành riêng lẻ, trái phiếu phát hành ra công chúng phải được Ủy ban Chứng khoán Nhà nước cấp giấy đăng ký chào bán và yêu cầu xếp hạng tín nhiệm theo lộ trình.
 |
| Ủy ban Chứng khoán Nhà nước kiểm tra tại 10 công ty chứng khoán cung cấp dịch vụ trái phiếu doanh nghiệp trong tháng 10. |
Theo số liệu từ Bộ Tài chính, sau 9 tháng triển khai quy định mới chỉ nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp được mua và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, khối lượng trái phiếu phát hành riêng lẻ tăng, đạt 357.000 tỷ đồng (tăng 5,6% so với cùng kỳ năm 2020); khối lượng phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng là 17.375 tỷ đồng (giảm 14% so với cùng kỳ năm 2020).
Trên thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, tổ chức tín dụng có khối lượng phát hành lớn nhất chiếm 37,3%, các doanh nghiệp bất động sản chiếm 31,1%. Tỷ trọng nhà đầu tư cá nhân chuyên nghiệp mua sơ cấp trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ giảm mạnh so với năm 2020 (mua 5,5% khối lượng phát hành trong 9 tháng đầu năm 2021, trong khi cả năm 2020 là 12,7%).
Bên cạnh kết quả đạt được, qua công tác quản lý giám sát thị trường, Bộ Tài chính cho biết còn một số vấn đề cần lưu ý. Cụ thể là, phần lớn tài sản đảm bảo của trái phiếu là bất động sản, dự án hình thành trong tương lai hoặc cổ phiếu doanh nghiệp, giá trị của tài sản đảm bảo chịu ảnh hưởng diễn biến của thị trường; một số trường hợp chưa tuân thủ đầy đủ quy định của pháp luật về nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp khi mua trái phiếu phát hành riêng lẻ và có doanh nghiệp phát hành với khối lượng lớn gấp nhiều lần vốn chủ sở hữu.
Tăng cường quản lý giám sát trái phiếu doanh nghiệp
Bộ Tài chính cho biết, triển khai các quy định tại Luật Chứng khoán, Luật Doanh nghiệp và các văn bản hướng dẫn, Bộ đã và đang tăng cường quản lý giám sát đối với thị trường trái phiếu doanh nghiệp.
Theo đó, công tác thông tin tuyên truyền, phổ biến quy định mới về chào bán, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp, cảnh báo về các rủi ro đối với các chủ thể khi tham gia thị trường, định hướng các giải pháp phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã được thực hiện theo định kỳ, chủ động và có hiệu quả. Trong 9 tháng đầu năm 2021, Bộ Tài chính đã tổ chức 3 hội nghị phổ biến và đối thoại chính sách về trái phiếu doanh nghiệp, đăng tải 4 thông cáo báo chí và có trên 20 bài báo, trả lời phỏng vấn. Trong thời gian tới, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục chủ động thông tin, tuyên truyền về tình hình thị trường trái phiếu doanh nghiệp; cảnh báo kịp thời về những rủi ro cho nhà đầu tư, doanh nghiệp phát hành, các tổ chức cung cấp dịch vụ.
Cùng với đó, nhằm hạn chế rủi ro và tăng cường quản lý giám sát thị trường trái phiếu doanh nghiệp, Bộ Tài chính đã chỉ đạo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước triển khai 4 đoàn kiểm tra trong tháng 10/2021 tại 10 công ty chứng khoán về tình hình cung cấp dịch vụ về trái phiếu doanh nghiệp. Đồng thời, cơ quan quản lý sẽ tiến hành kiểm tra một số doanh nghiệp có khối lượng phát hành trái phiếu lớn, phát hành trái phiếu không có tài sản đảm bảo, tình hình tài chính yếu.
Trên cơ sở công tác quản lý giám sát và kết quả kiểm tra về tình hình phát hành, cung cấp dịch vụ về trái phiếu doanh nghiệp, Bộ Tài chính đang đánh giá để đề xuất sửa đổi Nghị định số 153/2020/NĐ-CP theo hướng hạn chế doanh nghiệp phát hành trái phiếu với khối lượng lớn không phục vụ cho sản xuất kinh doanh, tăng cường công khai minh bạch trong huy động vốn trái phiếu.
Về sự phối hợp giữa các bộ, ngành, Bộ Tài chính đã báo cáo Thủ tướng Chính phủ theo định kỳ về tình hình thị trường trái phiếu doanh nghiệp và công tác quản lý giám sát. Bên cạnh đó, Bộ đã chủ động phối hợp với các bộ, ngành tăng cường quản lý giám sát thị trường trái phiếu doanh nghiệp thông qua: đề nghị Ngân hàng Nhà nước thực hiện kiểm tra, thanh tra, giám sát việc tổ chức tín dụng huy động vốn từ phát hành trái phiếu và phối hợp chia sẻ thông tin kết quả kiểm tra, giám sát; đề nghị Bộ Xây dựng có các giải pháp quản lý thị trường bất động sản, phối hợp quản lý giám sát và cảnh báo các doanh nghiệp bất động sản về rủi ro tăng trưởng nóng; tổ chức làm việc với Bộ Công an về khung khổ pháp lý và tình hình phát hành trái phiếu doanh nghiệp để tăng cường phối hợp, chia sẻ thông tin.
Bộ Tài chính cũng cho biết thêm, để tăng tính công khai, minh bạch và tăng cường quản lý, giám sát hoạt động giao dịch thứ cấp trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, Bộ Tài chính đang khẩn trương xây dựng Thông tư và chuẩn bị thiết lập thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ cho nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, đồng thời nâng cấp chuyên trang thông tin và hệ thống niêm yết, giao dịch trái phiếu doanh nghiệp phát hành ra công chúng./.
