Đa dạng kỳ hạn phát hành trái phiếu chính phủ, giảm áp lực trả nợ

Nguồn: Kho bạc Nhà nước. Đồ họa: Văn Chung

Huy động vốn gắn với quản lý ngân quỹ nhà nước

Trong năm 2023, trước tiến độ thu ngân sách tích cực, nhưng việc giải ngân vốn đầu tư công đạt thấp, Bộ Tài chính đã điều chỉnh giảm nhiệm vụ phát hành trái phiếu chính phủ (TPCP) năm 2023 còn 305.000 tỷ đồng. Với kế hoạch được giao, Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã tổ chức phát hành TPCP với khối lượng phù hợp, đảm bảo hiệu quả vay và sử dụng vốn vay của ngân sách trung ương (NSTW).

Theo báo cáo từ Cục Quản lý ngân quỹ - KBNN cho biết, kết thúc năm 2023, KBNN đã huy động vốn qua phát hành TPCP 298.476 tỷ đồng, đạt 98% kế hoạch Bộ Tài chính giao cho KBNN (305.000 tỷ đồng). Khối lượng TPCP phát hành gắn với nhu cầu chi đầu tư phát triển, trả nợ gốc của NSTW, đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả. Toàn bộ TPCP phát hành bằng nội tệ, giảm rủi ro tỷ giá đối với danh mục nợ của Chính phủ, đồng thời được phát hành thông qua phương thức đấu thầu, đảm bảo công khai, minh bạch.

Kỳ hạn phát hành TPCP đa dạng, tập trung vào kỳ hạn dài từ 5 năm trở lên theo chủ trương của Quốc hội. Theo đó, kỳ hạn phát hành TPCP bình quân năm 2023 là 12,58 năm, phù hợp với mục tiêu đã đề ra tại Nghị quyết số 23/2021/QH15 về kế hoạch tài chính quốc gia và vay, trả nợ công 5 năm giai đoạn 2021 - 2025, giúp duy trì thời gian đáo hạn bình quân của danh mục TPCP ở mức trên 9 năm (đến hết 31/12/2023 là 9,05 năm), góp phần tái cơ cấu danh mục nợ TPCP, giám áp lực trả nợ trong ngắn hạn.

Lãi suất phát hành TPCP được điều hành phù hợp với tình hình thị trường và quan điểm điều hành chính sách tiền tệ của Ngân hàng Nhà nước. Trong bối cảnh kinh tế vĩ mô được giữ ổn định, lạm phát được kiểm soát, mặt bằng lãi suất thị trường tiền tệ giảm, lãi suất phát hành TPCP năm 2023 cũng duy trì xu hướng giảm. Tính chung cả năm 2023, lãi suất phát hành TPCP bình quân là 3,21%/năm, giảm 0,27%/năm so với năm 2022, giảm chi phí vay nợ của NSTW.

Đặc biệt, theo báo cáo từ KBNN, công tác huy động vốn TPCP tiếp tục được gắn kết chặt chẽ với công tác quản lý ngân quỹ nhà nước (NQNN). Theo đó, KBNN đã triển khai các hoạt động sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi như: cho NSTW vay, tạm ứng và tạm ứng cho ngân sách cấp tỉnh, qua đó, vừa đáp ứng được nhu cầu cân đối của NSTW và ngân sách cấp tỉnh, vừa tăng hiệu quả sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi. Đồng thời, KBNN đã thực hiện gửi có kỳ hạn NQNN tạm thời nhàn rỗi tại ngân hàng thương mại (NHTM) theo phương thức đấu thầu điện tử và ký hợp đồng điện tử; mua lại có kỳ hạn TPCP. Qua đó, vừa tăng hiệu quả sử dụng NQNN tạm thời nhàn rỗi, vừa hỗ trợ thị trường, đáp ứng nhu cầu thanh khoản của các NHTM.

Tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp huy động vốn

Theo dự toán được Quốc hội thông qua tại Nghị quyết số 104/2023/QH15, năm 2024, tổng nhu cầu vốn vay của NSTW là 659.934 tỷ đồng, bao gồm 372.900 tỷ đồng bù đắp bội chi NSTW và 287.034 tỷ đồng chi trả nợ gốc đến hạn. Trên cơ sở các nguồn huy động vốn trong và ngoài nước, Bộ Tài chính đã giao nhiệm vụ phát hành TPCP năm 2024 cho KBNN là 400.000 tỷ đồng.

Để thực hiện thành công nhiệm vụ được giao, KBNN đã tiếp tục triển khai đồng bộ các giải pháp huy động vốn ngay từ những tháng đầu năm 2024. Cụ thể, KBNN đã theo dõi chặt chẽ tình hình thu NSNN, tiến độ giải ngân vốn đầu tư công, kế hoạch trả nợ gốc của NSTW và diễn biến thị trường để tổ chức phát hành TPCP với khối lượng phù hợp với nhu cầu vốn của NSTW, đảm bảo tiết kiệm, hiệu quả. Đồng thời, KBNN đã duy trì hoạt động liên tục của thị trường TPCP, tập trung phát hành TPCP theo phương thức đấu thầu qua Sở Giao dịch chứng khoán Hà Nội đảm bảo công khai, minh bạch.

KBNN phát hành đa dạng các loại kỳ hạn TPCP, tập trung vào kỳ hạn dài từ 5 năm trở lên, kết hợp linh hoạt phát hành một số kỳ hạn dưới 5 năm để đáp ứng nhu cầu huy động vốn và phát triển thị trường TPCP, phấn đấu kỳ hạn phát hành bình quân TPCP đạt từ 9 - 11 năm; tiếp tục thực hiện tái cơ cấu danh mục nợ TPCP. Điều hành lãi suất phát hành TPCP phù hợp với nguyên tắc thị trường, định hướng điều hành chính sách tài khóa, chính sách tiền tệ và các chính sách vĩ mô khác.

Thực hiện thanh toán gốc, lãi TPCP và các chi phí liên quan đầy đủ, kịp thời, không để xảy ra tình trạng nợ quá hạn làm ảnh hưởng đến hệ số tín nhiệm quốc gia. Tiếp tục gắn kết chặt chẽ giữa phát hành TPCP với quản lý ngân sách và quản lý NQNN để vừa đáp ứng đầy đủ nhu cầu vốn của NSTW, vừa nâng cao hiệu quả quản lý các nguồn lực tài chính của Nhà nước. Đặc biệt, KBNN tiếp tục phối hợp với các đơn vị liên quan để triển khai các giải pháp phát triển thị trường TPCP theo lộ trình được các cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Với các giải pháp được KBNN thực hiện ngay từ đầu năm đến nay, tính đến hết ngày 30/4/2024, tổng khối lượng huy động vốn thông qua phát hành TPCP là 102.975 tỷ đồng, đạt 25,7% kế hoạch (400.000 tỷ đồng). Kỳ hạn TPCP phát hành bình quân năm 2024 là 11,22 năm; lãi suất phát hành bình quân là 2,23%/năm; kỳ hạn còn lại của danh mục TPCP là 9,03 năm.