Xung quanh các quy định mới của Nghị định 08/2023/NĐ-CP (Nghị định 08) về trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ (TPDN), ông Vương Hoàng Sơn – Giám đốc Khối Ngân hàng đầu tư, Công ty Chứng khoán VNDIRECT, đã có một số chia sẻ với báo giới.
*PV: Chính phủ vừa ban hành Nghị định 08 sửa đổi, bổ sung và tạm ngưng hiệu lực thi hành một số điều tại các nghị định quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán TPDN ra thị trường quốc tế. Đánh giá một cách tổng quan, theo ông với nghị định mới, thị trường TPDN đã được “gỡ khó” ở mức độ nào?
Để lấy lại niềm tin nhà đầu tư, trước hết việc cung cấp thông tin về các khoản đầu tư trái phiếu cần phải được rõ ràng và minh bạch. Thông tin liên quan đến tình hình tài chính của các công ty phát hành trái phiếu, kế hoạch sử dụng vốn, tài sản bảo đảm, rủi ro đầu tư và các chỉ số tài chính khác cần được công bố một cách rõ ràng và kịp thời. Vai trò giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước là vô cùng quan trọng để thực thi mục tiêu này. |
Ông Vương Hoàng Sơn: Về cơ bản, Nghị định 08 được ban hành với 2 mục tiêu chính. Thứ nhất, tạo ra nền tảng pháp lý để tổ chức phát hành (TCPH) và nhà đầu tư có thể thỏa thuận với nhau nhằm giải quyết các trường hợp trái phiếu đến hạn nhưng không đủ khả năng thanh toán. Thứ hai, nới lỏng tạm thời một số quy định về phát hành và chào bán trái phiếu riêng lẻ tại Nghị định 65/2022/NĐ-CP (Nghị định 65), để giúp các đợt phát hành trái phiếu mới có khả năng phát hành thành công cao hơn trong năm 2023.
Để thực hiện các mục tiêu trên, Nghị định 08 cũng đã đưa ra 3 nội dung sửa đổi, bổ sung chính. Cụ thể:
Nội dung thứ nhất, nghị định mới quy định TCPH có thể đàm phán với trái chủ để thanh toán nợ gốc lãi đến hạn bằng tài sản khác nếu được trái chủ chấp thuận. Đây là quy định được đưa ra nhằm cung cấp thêm 1 hướng xử lý mới cho các TCPH đang gặp khó khăn trong việc thanh toán trái phiếu đến hạn.
Quy định này phù hợp và có lợi cho các doanh nghiệp có tài sản như chứng khoán, bất động sản đã hình thành, đầy đủ pháp lý, đủ điều kiện chuyển nhượng. Đây cũng là một giải pháp để đảm bảo quyền lợi cho các nhà đầu tư trong trường hợp TCPH chưa thể thanh toán bằng tiền mặt.
Tuy nhiên, theo đánh giá của chúng tôi, trên thực tế, khi thực hiện quy định này vẫn có thể phát sinh những vướng mắc nhất định liên quan đến sự phụ thuộc vào quan điểm về giá trị tài sản bảo đảm, hay sự bất bình đẳng giữa các trái chủ (trái chủ trái phiếu đến hạn sớm có cơ hội lựa chọn tài sản tốt hơn trái chủ của các trái phiếu đến hạn sau).
Nội dung thứ hai, Nghị định 08 cũng quy định TCPH có thể xin ý kiến trái chủ để thay đổi điều kiện điều khoản trái phiếu. Trong đó, nội dung được nhấn mạnh là thay đổi kỳ hạn trái phiếu thêm tối đa 2 năm. Đây cũng là một phương án gỡ vướng cho các TCPH đang gặp khó khăn với các khoản trái phiếu đến hạn.
Tuy nhiên, theo thông lệ (tùy thuộc vào điều kiện, điều khoản của từng trái phiếu), đối với việc sửa đổi các điều kiện liên quan đến thanh toán như kỳ hạn, lãi suất, thường phải cần tỷ lệ rất cao trái chủ đồng thuận (có thể đến 100%). Do vậy, chúng tôi cho rằng vẫn sẽ còn khó khăn trong việc gia hạn đối với các trái phiếu có số lượng trái chủ lớn.
Nội dung thứ ba, Nghị định 08 cho phép ngưng thi hành một số quy định của Nghị định 65 liên quan đến cách xác định nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp, thời gian phân phối trái phiếu và yêu cầu xếp hạng tín nhiệm đến hết năm 2023. Việc nới lỏng về điều kiện với các TCPH sẽ phần nào giúp khả năng phát hành mới trái phiếu trong năm 2023 cao hơn.
Nhìn chung, các nội dung này của Nghị định 08 là động thái tích cực cho thấy những nỗ lực của Chính phủ để gỡ khó cho thị trường TPDN trong ngắn hạn. Tuy nhiên, để các quy định mang lại hiệu quả thiết thực trong thực tiễn, chúng tôi kỳ vọng sẽ có thêm những hướng dẫn từ phía các cơ quan quản lý để các bên đưa ra phương án xử lý tối ưu nhất.
 |
| Nghị định 08/2023/NĐ-CP tạo cơ hội cho thị trường TPDN giảm bớt khó khăn trước mắt. Ảnh: Minh họa. |
*PV: Đâu là những giải pháp cần thiết khác để thị trường TPDN hồi phục trở lại và củng cố được niềm tin cho thị trường này, thưa ông?
Ông Vương Hoàng Sơn: Thị trường TPDN Việt Nam đã gặp phải nhiều thách thức trong thời gian qua, làm suy giảm niềm tin cho nhiều nhà đầu tư, đặc biệt là nhà đầu tư cá nhân.
Do vậy, để có thể ổn định và phục hồi niềm tin cho thị trường, chúng tôi cho rằng cần có các giải pháp để tăng tính minh bạch cho thị trường này. Để lấy lại niềm tin nhà đầu tư, trước hết việc cung cấp thông tin về các khoản đầu tư trái phiếu cần phải được rõ ràng và minh bạch. Thông tin liên quan đến tình hình tài chính của các công ty phát hành trái phiếu, kế hoạch sử dụng vốn, tài sản bảo đảm, rủi ro đầu tư và các chỉ số tài chính khác cần được công bố một cách rõ ràng và kịp thời. Vai trò giám sát của các cơ quan quản lý nhà nước là vô cùng quan trọng để thực thi mục tiêu này.
| Về lâu dài, nhà đầu tư chuyên nghiệp cần được xác định chủ yếu là những nhà đầu tư tổ chức và một số ít cá nhân hoạt động chuyên nghiệp trên thị trường tài chính hoặc có tài sản lớn. |
Đồng thời, cơ quan quản lý cần các giải pháp để thu hút nhà đầu tư tham gia thị trường trái phiếu. Nhà đầu tư có thể được khuyến khích đầu tư vào thị trường trái phiếu bằng cách tạo ra môi trường đầu tư thuận lợi và giảm các rào cản để tiếp cận đến các lựa chọn đầu tư khác nhau. Việc ngưng thi hành một số quy định về nhà đầu tư chuyên nghiệp của Nghị định 08 là một động thái tích cực hướng đến mục tiêu này trong ngắn hạn.
Tuy nhiên, trong thị trường hiện nay không có nhiều nhà đầu tư cá nhân sẵn sàng tham gia trở lại mà vai trò của nhà đầu tư tổ chức cần được đề cao hơn. Chúng tôi cho rằng, cần nới lỏng ngay một số điều kiện của các nhà đầu tư tổ chức như ngân hàng, bảo hiểm, công ty chứng khoán và công ty quản lý quỹ khi tham gia đầu tư vào TPDN. Việc này sẽ tạo ra “cú hích” lớn ngay lập tức về phía cầu và cũng phù hợp với định hướng phát triển của thị trường về lâu dài.
*PV: Nghị định mới cũng dừng áp dụng tiêu chí nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp đến 31/12/2023. Vậy theo ông, làm thế nào để có thể sàng lọc được chất lượng nhà đầu tư tham gia?
Ông Vương Hoàng Sơn: Nghị định 08 chỉ tạm dừng áp dụng tiêu chí nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp tại Nghị định 65 đến hết năm 2023, như vậy quy định này vẫn có hiệu lực từ năm 2024. Cách sàng lọc nhà đầu tư chuyên nghiệp cũng như các chính sách điều chỉnh khác theo chúng tôi cần được cân nhắc kỹ lưỡng theo trình độ phát triển của thị trường tùy từng giai đoạn. Việc áp dụng các thay đổi quá nhanh và đột ngột có thể dẫn đến đứt gãy trên thị trường.
Về lâu dài, nhà đầu tư chuyên nghiệp cần được xác định chủ yếu là những nhà đầu tư tổ chức và một số ít cá nhân hoạt động chuyên nghiệp trên thị trường tài chính hoặc có tài sản lớn. Tuy vậy, trước khi điều chỉnh tiêu chí sàng lọc đến mục tiêu đó, cần tạo ra các kênh đầu tư khác phù hợp để nắn dòng vốn của nhà đầu tư cá nhân như phát triển các quỹ đầu tư hay mở rộng kênh phát hành trái phiếu ra công chúng. Điều này sẽ giúp quá trình chuyển dịch của thị trường diễn ra mượt mà hơn, không gây sốc cho các chủ thể tham gia.
*PV: Xin cảm ơn ông!
