Thống nhất Danh mục Thuế quan hài hòa ASEAN, thúc đẩy hội nhập kinh tế

Danh mục thuế quan hài hòa là chuẩn mực chung của 10 nước ASEAN về mã số hàng hoá và Biểu thuế. Ảnh: Lê Thu

Thống nhất quản lý hàng hóa trong toàn khối

Một trong những nội dung hợp tác quan trọng của ASEAN, có tác động lớn đến hoạt động xuất nhập khẩu là việc đàm phán và xây dựng Danh mục hàng hoá xuất nhập khẩu hài hoà chung trong ASEAN (AHTN) chi tiết ở cấp độ 8 số. Mục tiêu là nhằm thống nhất Danh mục và Biểu thuế giữa 10 nước ASEAN, đồng bộ hóa các chú giải, mã số, mô tả hàng hóa nhằm thúc đẩy tự do luân chuyển hàng hóa trong khu vực, thúc đẩy hội nhập kinh tế ASEAN và góp phần vào quá trình phát triển khu vực thương mại tự do ASEAN.

Chu kỳ rà soát danh mục HS thay đổi sang 6 năm Danh mục thuế quan hài hòa ASEAN (AHTN) là danh mục hàng hóa ở cấp độ 8 chữ số, được hải quan các nước ASEAN sử dụng và xây dựng dựa trên Danh mục HS của Tổ chức Hải quan thế giới (WCO). Hiện nay, các nước ASEAN đã triển khai thực hiện Danh mục AHTN phiên bản 2022. Căn cứ theo kết quả phiên họp HSC72 của WCO, chu kỳ rà soát của HS từ 5 năm sẽ được thay đổi sang 6 năm. Bà Nguyễn Thị Việt Nga - Phó Vụ trưởng Vụ Hợp tác quốc tế (Tổng cục Hải quan).

Trong giai đoạn 2019 - 2022, Việt Nam đã tham gia hơn 10 phiên đàm phán Danh mục AHTN, tổng hợp đầy đủ ý kiến của các bộ, ngành và cử các chuyên gia đầu ngành về phân loại hàng hoá, xây dựng Biểu thuế tham gia đàm phán.

Trong quá trình thực thi, Việt Nam luôn tích cực rà soát, đánh giá những nội dung còn chưa thống nhất tại Danh mục để thảo luận với các nước ASEAN nhằm tìm kiếm giải pháp tháo gỡ khó khăn, vướng mắc cho doanh nghiệp trong công tác phân loại hàng hoá, áp dụng mức thuế, góp phần tăng cường công tác kiểm soát rủi ro, tạo thuận lợi thương mại và tăng kim ngạch nội khối ASEAN. Với vai trò tích cực này, Việt Nam đã được các nước ASEAN lựa chọn để cử đại diện tham gia giảng dạy, đào tạo tại các hội thảo cho cán bộ hải quan các nước ASEAN về Danh mục AHTN 2022.

Danh mục AHTN là chuẩn mực chung của 10 nước ASEAN về mã số hàng hoá và Biểu thuế để áp dụng các chính sách thuế quan, quy tắc xuất xứ, quản lý rủi ro, thống kê số liệu thương mại, đồng thời là cơ sở để áp dụng các chính sách quản lý chuyên ngành (như kiểm soát các hàng hóa lưỡng dụng, bảo vệ môi trường, an ninh lương thực, vũ khí hóa học…). Danh mục AHTN cũng được các nước ASEAN sử dụng để đàm phán và thực thi các cam kết cắt giảm thuế quan trong khuôn khổ các Hiệp định song phương và đa phương.

Bà Đào Thu Hương - Phó Cục trưởng Cục Thuế xuất nhập khẩu (Tổng cục Hải quan) cho biết, việc sửa đổi, bổ sung Danh mục AHTN đóng vai trò quan trọng đối với ASEAN nhằm cập nhật các thay đổi về khoa học, công nghệ trên thế giới, xu hướng thương mại thế hệ mới để tạo thuận lợi thương mại, thông quan nhanh chóng, đồng thời tăng cường các biện pháp quản lý, kiểm soát đối với các mặt hàng rủi ro về an ninh, quốc phòng, sức khỏe cộng đồng...

Cụ thể, trong quá trình đàm phán xây dựng Danh mục AHTN 2022, các nước ASEAN đã bổ sung mô tả chi tiết nhiều nhóm hàng như các mặt hàng thuốc lá điện tử, chất HCFC, phế liệu và phế thải điện và điện tử… nhằm tăng cường các biện pháp kiểm soát chặt chẽ thông qua việc định danh mô tả trong danh mục mới.

Cũng theo bà Hương, trong khuôn khổ hợp tác này, Hải quan Việt Nam đã chủ động đề xuất sửa đổi Danh mục AHTN 2022 để giải quyết các vướng mắc về phân loại hàng hóa trong khu vực, như làm rõ các nội dung dòng hàng về dạng lỏng và gel dùng cho thuốc lá điện tử, superphosphate loại dùng làm thức ăn chăn nuôi, thanh đệm nhôm (aluminum spacer)…

Song song với đó, trên cơ sở danh mục AHTN, ASEAN đã và đang đàm phán các Hiệp định đa phương như ASEAN - EU, ASEAN - Canada… Điều này mang lại các lợi ích to lớn cho các doanh nghiệp xuất nhập khẩu khi hàng hóa Việt Nam thuận lợi di chuyển trong khối ASEAN và với các nước ký kết các Hiệp định thương mại.

Tiếp tục rà soát, hoàn thiện

Hiện nay, Tổng cục Hải quan đang chủ trì tham gia Tiểu nhóm kỹ thuật về phân loại hàng hóa (TSWGC) trong ASEAN. Tiểu nhóm TSWGC có nhiệm vụ rà soát và xây dựng Danh mục AHTN căn cứ trên Danh mục HS và giải quyết các vướng mắc về phân loại hàng hóa ở cấp độ 8 số trong khu vực ASEAN.

Theo đó, Hải quan Việt Nam sẽ phối hợp với các bộ, ngành rà soát, triển khai các danh mục quản lý chuyên ngành trên cơ sở tuân thủ hoàn toàn Danh mục AHTN. Đồng thời, xây dựng chương trình, phương án đàm phán AHTN cho phiên bản HS 2028 mang tính toàn diện trên cơ sở tổng hợp nhu cầu quản lý của các bộ, ngành có liên quan, nhằm đảm bảo lợi ích của Việt Nam trong quá trình hài hoà mã số hàng hoá để hội nhập sâu rộng vào thương mại khu vực và quốc tế.

Song song với kế hoạch đàm phán, Hải quan Việt Nam đang nỗ lực tập trung xây dựng hệ thống công nghệ thông tin thông minh để tạo thuận lợi cho quá trình thông quan hàng hoá. Đồng thời, hướng tới việc hoàn thiện các chức năng phân tích, kiểm soát việc phân loại hàng hóa, áp dụng mức thuế trên cơ sở Danh mục AHTN, cho phép hệ thống tự động cảnh báo cho công chức hải quan các trường hợp khai sai mã số, thuế suất. Cùng với đó, hỗ trợ cảnh báo các mặt hàng đã có thông báo kết quả phân tích phân loại, thông báo xác định trước mã số, có công văn hướng dẫn phân loại; thiết kế hệ thống để có thể tra cứu tờ khai theo luồng chảy của thủ tục như từ trước thông quan, trong thông quan và sau thông quan.

Bên cạnh đó, Hải quan Việt Nam sẽ tăng cường công tác tuyên truyền, phổ biến, hướng dẫn cộng đồng doanh nghiệp về công tác phân loại hàng hoá, áp dụng mức thuế, tuân thủ danh mục AHTN để đảm bảo việc thực hiện đầy đủ các nghĩa vụ cam kết của nước thành viên ASEAN.

Dự kiến việc rà soát Danh mục AHTN 2028 sẽ được bắt đầu với 2 phiên đàm phán trong năm 2024. Đây là nội dung được các nước ASEAN thực hiện đồng bộ để tạo thuận lợi cho doanh nghiệp xuất nhập khẩu thực hiện theo đúng mã số hàng hóa theo phiên bản AHTN này.