Cho phép xử lý “từ sớm, từ xa” khi ngân hàng khó khăn

Chưa có cơ chế xử lý sớm và phục hồi ngân hàng hiệu quả

Trong quá trình góp ý về sửa đổi luật, nhiều ý kiến cho rằng hệ thống pháp luật hiện hành chưa đáp ứng yêu cầu xử lý sớm và phục hồi, giải quyết ngân hàng một cách hiệu quả. Luật Các tổ chức tín dụng còn thiếu hệ thống các mục tiêu rõ ràng về giải quyết ngân hàng, không định rõ thẩm quyền pháp lý đầy đủ trong vấn đề này. Bên cạnh đó, Luật Ngân hàng Nhà nước (NHNN) còn chưa đầy đủ, thiếu các quy định về thẩm quyền cần thiết và các biện pháp bảo vệ trong hỗ trợ thanh khoản khẩn cấp hoặc trong việc chỉ định NHNN là cơ quan giải quyết.

Theo Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh, nội dung về cơ cấu lại và xử lý các tổ chức tín dụng yếu kém cần được quan tâm, quy định cụ thể trong dự thảo luật sửa đổi lần này. Theo đó, cần phải đánh giá rõ trong quá trình đưa các tổ chức tín dụng, ngân hàng yếu kém vào mua bắt buộc, đưa vào kiểm soát đặc biệt đã xử lý được những vấn đề gì và những vướng mắc gì do pháp luật hay do quá trình tổ chức thực hiện để từ đó xem xét quy định trong luật.

Từ một số bài học về khủng hoảng tài chính toàn cầu liên quan đến việc quản lý, phục hồi và xử lý các ngân hàng, ông Geof Mortlock - Chuyên gia giám sát cao cấp Ngân hàng Thế giới (WB) chia sẻ, căng thẳng hệ thống tài chính có thể lan rộng nhanh chóng, khó khăn của một ngân hàng sẽ ảnh hưởng đến các ngân hàng khác, căng thẳng ngân hàng sẽ nhanh chóng dẫn đến phá sản ngân hàng, việc rút tiền gửi diễn ra rất nhanh chóng, có thể gây ra sự phá sản của một hay nhiều ngân hàng.

Ngân hàng Nhà nước được quyền hạn chế hoặc đình chỉ người quản lý, người điều hành của tổ chức tín dụng.

Do đó, theo ông Geof Mortlock, các ngân hàng trong tình trạng căng thẳng tài chính cần có những kế hoạch kỹ lưỡng để khôi phục trạng thái ổn định tài chính; các cơ quan giám sát cần có sự can thiệp sớm một cách hiệu quả để hỗ trợ các ngân hàng trong tình trạng căng thẳng tài chính. Nếu một ngân hàng không thể khôi phục tình trạng ổn định tài chính, ngân hàng đó cần được xử lý một cách kịp thời. Việc phục hồi và giải quyết này cần dựa trên các mục tiêu rõ ràng được đề ra trong luật, chủ yếu liên quan đến duy trì ổn định tài chính, bảo vệ người gửi tiền qua các cơ chế bảo hiểm tiền gửi, tránh hoặc giảm đến mức tối thiểu nhu cầu đối với sự hỗ trợ của Chính phủ, duy trì kỷ luật thị trường mạnh mẽ với các ngân hàng.

Tăng quyền hạn, thẩm quyền cho Ngân hàng Nhà nước

Theo các chuyên gia, một khung đối phó hiệu quả với căng thẳng hay phá sản ngân hàng đòi hỏi các yếu tố: can thiệp sớm; các kế hoạch hồi phục ngân hàng; các chính sách, quyền hạn và kế hoạch giải quyết ngân hàng; nguồn hỗ trợ giải quyết; hỗ trợ thanh khoản khẩn cấp cho các ngân hàng có khả năng thanh toán. Trong đó, việc giải quyết các ngân hàng đòi hỏi cần lập kế hoạch kỹ lưỡng, cơ quan giải quyết cần chuẩn bị các kế hoạch giải quyết toàn diện cho tất cả các ngân hàng lớn. Mục đích là giảm thiểu tác động đến ổn định tài chính, giảm chi phí cho Chính phủ, tránh gây bất ổn cho người gửi tiền và những người cho vay khác. Cùng với đó, các kế hoạch giải quyết phải được kiểm tra thường xuyên.

Tiếp thu các ý kiến đóng góp, tại dự thảo luật mới nhất đã đưa ra quy trình can thiệp sớm, bổ sung thẩm quyền của NHNN tại giai đoạn can thiệp sớm. Theo đó, NHNN được quyền hạn chế quyền quyết định trong hoạt động kinh doanh của người quản lý, người điều hành hoặc đình chỉ người quản lý, người điều hành của tổ chức tín dụng có hành vi vi phạm pháp luật tùy theo mức độ vi phạm của người quản lý, người điều hành. Quy định này nhằm tăng cường kiểm soát, quản lý nhà nước đối với quản trị, điều hành của tổ chức tín dụng.

Dự thảo luật cũng quy định một số biện pháp hiện nay đang áp dụng tại giai đoạn kiểm soát đặc biệt lên giai đoạn can thiệp sớm, cho phép xử lý “từ sớm, từ xa” khi tình trạng yếu kém của tổ chức tín dụng chưa đến mức nghiêm trọng.

Tương ứng với nội dung sửa đổi, bổ sung tại phần can thiệp sớm, dự thảo luật sửa đổi, bổ sung quy định về các trường hợp kiểm soát đặc biệt, điều chỉnh phương án xử lý tại giai đoạn kiểm soát đặc biệt, bao gồm phương án chuyển giao bắt buộc ngân hàng thương mại được kiểm soát đặc biệt và phương án phá sản.

Dự thảo luật cũng sửa đổi, bổ sung quy định về đánh giá tổng thể thực trạng tổ chức tín dụng được kiểm soát đặc biệt, theo đó thuê tổ chức kiểm toán độc lập để thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính của ngân hàng thương mại. Trường hợp không thuê được tổ chức kiểm toán độc lập thì Kiểm toán Nhà nước thực hiện kiểm toán báo cáo tài chính của ngân hàng thương mại theo đề nghị của NHNN.