Lần đầu tiên có Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát

Ngày 6/8, tại Nhà Quốc hội, Ủy ban Thường vụ Quốc hội đã tổ chức Diễn đàn về hoạt động giám sát của Quốc hội với chủ đề "Giám sát của Quốc hội để kiến tạo phát triển".

Đổi mới hoạt động giám sát để kiến tạo phát triển

Phát biểu khai mạc, Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn nêu rõ, đây là lần đầu tiên, Ủy ban Thường vụ Quốc hội tổ chức Diễn đàn của Quốc hội về hoạt động giám sát. Điều này cho thấy sự đổi mới không ngừng hoạt động của Quốc hội; nhằm đánh giá về hoạt động giám sát của Quốc hội thời gian qua, từ đó có các giải pháp, đề xuất, kiến nghị, nâng cao hiệu năng, hiệu lực, hiệu quả hoạt động giám sát của Quốc hội.

Chủ tịch Quốc hội Trần Thanh Mẫn phát biểu khai mạc Diễn đàn

Thời gian qua, qua hoạt động giám sát của Quốc hội, công tác xây dựng, hoàn thiện thể chế về hoạt động giám sát được tăng cường, cơ bản đáp ứng với thực tiễn. Hoạt động chất vấn đã trở thành một hình thức giám sát hiệu quả trong hoạt động của Quốc hội, thu hút sự quan tâm, theo dõi của Nhân dân. Nội dung chất vấn đã bám sát thực tiễn, “đúng”, “trúng” những vấn đề “nóng”, bức xúc nổi lên trong xã hội. Đặc biệt, có những vấn đề đã được chất vấn nhưng chưa có chuyển biến hoặc chậm chuyển biến thì tiến hành chất vấn lại.

Hoạt động giám sát cũng thể hiện rõ quan điểm đồng hành của Quốc hội với Chính phủ, kịp thời tháo gỡ những khó khăn, vướng mắc; đồng thời, làm rõ trách nhiệm của người đứng đầu các cơ quan chịu sự giám sát, để kịp thời điều chỉnh trong chỉ đạo, điều hành, hoàn thiện chính sách, pháp luật, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh.

Tuy nhiên, theo Chủ tịch Quốc hội, thực tế còn những hạn chế, khó khăn, vướng mắc. Đó là việc thực hiện các kết luận, kiến nghị giám sát chưa đầy đủ; việc theo dõi, đôn đốc thực hiện các kết luận giám sát chưa thực sự quyết liệt, thường xuyên.

Công tác phối hợp giữa hoạt động giám sát của Quốc hội với hoạt động kiểm toán, thanh tra, kiểm tra có lúc chưa thực sự chặt chẽ; chưa có cơ chế, chính sách rõ ràng, thuận lợi để nhân dân thực hiện quyền giám sát. Cơ chế, điều kiện bảo đảm cho hoạt động giám sát chưa đáp ứng được yêu cầu. “Đây là những vấn đề cần quan tâm giải quyết, Diễn đàn hôm nay sẽ thảo luận, có giải pháp để phát huy ưu điểm, khắc phục hạn chế”, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ.

Giám sát thúc đẩy cải cách, hoàn thiện thể chế

Diễn đàn được tổ chức trong 1 ngày, nội dung trọng tâm thể hiện ở 2 chuyên đề gồm: “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần phát triển kinh tế - xã hội của đất nước” và “Hoạt động giám sát của Quốc hội góp phần hoàn thiện thể chế, chính sách, pháp luật”.

Trong khuôn khổ Chuyên đề 1, các diễn giả từ các cơ quan của Quốc hội, bộ, ngành, địa phương và các chuyên gia đã trình bày nhiều tham luận phản ánh đa chiều từ góc độ giám sát, đối tượng bị giám sát và người thụ hưởng chính sách. Các tham luận làm rõ vai trò then chốt của giám sát trong phát hiện điểm nghẽn, thúc đẩy thực thi chính sách và hoàn thiện thể chế, tập trung vào các lĩnh vực thiết yếu như phục hồi kinh tế, đầu tư công, tín dụng, ngân sách, nhà ở xã hội, năng lượng, giáo dục, khoa học và công nghệ.

Nhiều ý kiến nhấn mạnh giám sát không chỉ kiểm tra, kiểm soát mà còn đóng vai trò kiến tạo, góp phần tháo gỡ vướng mắc pháp lý, tăng cường trách nhiệm giải trình và hiệu quả thực thi chính sách. Trong bối cảnh tinh gọn tổ chức, tư duy giám sát cần đổi mới theo hướng “kiến tạo và phát triển”. Bên cạnh kết quả, các tham luận cũng chỉ ra hạn chế về phương pháp, cơ chế phối hợp, tính ràng buộc sau giám sát và đề xuất giải pháp nâng cao hiệu quả trong thời gian tới.

Theo Chủ nhiệm Uỷ ban Kinh tế và Tài chính Phan Văn Mãi, chất lượng và hiệu quả giám sát kinh tế - xã hội thời gian qua có nhiều tiến bộ nhưng chưa đáp ứng được yêu cầu và đòi hỏi của thực tiễn. Đặc biệt, trong bối cảnh tổ chức bộ máy nhà nước đang được tinh gọn tổ chức, sắp xếp lại theo hướng hiệu lực, hiệu quả, thì yêu cầu đối với công tác giám sát không chỉ là giám sát đúng, trúng, mà còn phải sâu sát, kịp thời và có khả năng dẫn dắt, kiến tạo chính sách.

Ở chuyên đề 2, Diễn đàn sẽ trao đổi, thảo luận và đề xuất nội dung, giải pháp đổi mới hoạt động giám sát của Quốc hội, để giám sát thực sự trở thành công cụ thúc đẩy hoàn thiện chể chế, chính sách, pháp luật một cách hiệu quả, khoa học, phù hợp với thực tiễn. Đồng thời, đây cũng là một nguồn thông tin quan trọng để góp phần sửa đổi Luật Hoạt động hoạt động giám sát của Quốc hội và Hội đồng nhân dân.