Địa phương rốt ráo xử lý tài sản công sau sắp xếp đơn vị hành chính

Việc xử lý tài sản công sau sắp xếp có ảnh hưởng lâu dài đến hiệu quả sử dụng nguồn lực công. Ảnh minh họa

Tối ưu nguồn lực, không để thất thoát tài sản công

Thực hiện chỉ đạo của Chính phủ, hướng dẫn của Bộ Tài chính, nhiều địa phương đã chủ động rà soát, thống kê và xây dựng phương án xử lý tài sản công sau sáp nhập. Nhiều tỉnh, thành phố đã xác định rõ số lượng cơ sở nhà, đất, trụ sở tiếp tục giữ lại sử dụng hoặc thực hiện điều hòa nội bộ cũng như số lượng nhà, đất, trụ sở dôi dư cần xử lý.

Tại Bắc Giang, có tổng cộng 2.427 trụ sở, cơ sở hoạt động sự nghiệp thuộc phạm vi quản lý. Sau sắp xếp, 1.951 cơ sở tiếp tục được sử dụng, 14 cơ sở cấp tỉnh dự kiến điều hòa nội bộ, hơn 20 trụ sở cấp huyện bố trí lại cho cấp xã. Dự kiến, có 78 cơ sở dôi dư do không còn phù hợp về vị trí, nhu cầu, tiêu chuẩn định mức. Bắc Giang đề xuất thu hồi toàn bộ các cơ sở này giao cho trung tâm phát triển quỹ đất hoặc đơn vị có chức năng quản lý, khai thác theo đúng quy định pháp luật.

Tại Nam Định, tổng số trụ sở làm việc, cơ sở sự nghiệp là 1.280, trong đó 1.129 cơ sở tiếp tục sử dụng, 67 cơ sở điều hòa nội bộ, còn lại 151 cơ sở dự kiến dôi dư cần có phương án xử lý phù hợp.

Cao Bằng hiện có 2.088 cơ sở do địa phương quản lý, trong đó 1.835 cơ sở tiếp tục sử dụng cho các đơn vị hành chính mới, 193 cơ sở được điều hòa nội bộ - ưu tiên bố trí cho giáo dục, y tế, thiết chế công cộng. Ngoài ra, tỉnh cũng dự kiến bố trí 27 cơ sở cho các cơ quan trung ương. Với 60 cơ sở dôi dư, Cao Bằng đang xây dựng phương án cụ thể đó là cơ sở phù hợp quy hoạch sẽ được bán đấu giá; cơ sở khác giao đơn vị chức năng quản lý, khai thác.

Như vậy, việc xử lý tài sản công sau sắp xếp đơn vị hành chính tại các địa phương đang được triển khai đồng bộ, góp phần sử dụng hiệu quả tài sản, tránh lãng phí.

Tuy nhiên, bên cạnh kết quả đạt được, các địa phương cũng đang gặp nhiều khó khăn trong quá trình triển khai. Một trong những vướng mắc lớn là tình trạng thiếu hồ sơ pháp lý, nhất là về đất đai, đặc biệt tại các xã, phường sáp nhập; nhiều cơ sở chưa có Giấy chứng nhận quyền sử dụng đất. Ngoài ra, quy hoạch sử dụng đất hiện hành nhiều nơi không còn phù hợp với mục đích sử dụng của tài sản dôi dư sau sắp xếp. Đơn cử, trước đây quy hoạch là đất trụ sở hành chính, trường học, nhưng sau sáp nhập lại chuyển thành đất ở hoặc đất sản xuất. Điều này gây khó khăn trong xử lý, phải chờ điều chỉnh quy hoạch theo quy định từng thời kỳ.

Một vấn đề khác là tính chất, quy mô trụ sở cũ không đáp ứng được yêu cầu của đơn vị hành chính mới. Sau sáp nhập, có tình trạng “thừa trụ sở nhưng thiếu diện tích”, nhiều trụ sở xã cũ có diện tích nhỏ, thiết kế theo tiêu chuẩn cũ, không đáp ứng được yêu cầu mới về công năng, quy mô. Một số nơi phải sử dụng đồng thời trụ sở cũ để đảm bảo điều kiện làm việc trong giai đoạn đầu sau sáp nhập.

Lên kế hoạch xử lý nhà, đất dôi dư với đầy đủ 6 “rõ”

Tại chuỗi hội nghị rà soát việc sắp xếp, xử lý tài sản công và trụ sở sau sáp nhập tại một số địa phương (TP. Hồ Chí Minh, Hải Dương và Hà Nội) do Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng chủ trì tổ chức từ ngày 4 đến 6/6/2025, Thứ trưởng đã nhấn mạnh, để đảm bảo hiệu quả, tiết kiệm trong xử lý tài sản công, các địa phương cần tiếp tục thực hiện nghiêm túc chỉ đạo của Trung ương, Chính phủ và hướng dẫn của Bộ Tài chính.

Đặc biệt, Thứ trưởng yêu cầu các địa phương rà soát, tổng hợp đầy đủ trụ sở, tài sản công đang quản lý; các dự án xây dựng trụ sở đang triển khai hoặc đã được phê duyệt chủ trương đầu tư. Trên cơ sở đó, xây dựng phương án xử lý, điều chỉnh phù hợp theo quy hoạch mới.

Việc lập phương án xử lý tài sản công phải được tiến hành song song với việc xây dựng đề án sắp xếp đơn vị hành chính, bảo đảm nguyên tắc “vừa chạy vừa xếp hàng”. Các địa phương phải lên kế hoạch xử lý nhà, đất dôi dư với đầy đủ 6 “rõ” theo chỉ đạo của Thủ tướng: rõ người, rõ việc, rõ thời gian, rõ trách nhiệm, rõ sản phẩm, rõ thẩm quyền. Đồng thời, cần cập nhật thường xuyên các cơ sở dôi dư mới phát sinh để bổ sung vào kế hoạch xử lý.

Thứ trưởng Bùi Văn Khắng cũng lưu ý vai trò, trách nhiệm của người đứng đầu địa phương trong công tác này. Ông cho biết, hiện tại nhiều địa phương vẫn còn tình trạng “khoán trắng” cho Sở Tài chính, trong khi việc xử lý tài sản công quy mô lớn, phức tạp, đòi hỏi sự vào cuộc đồng bộ của các cấp, ngành, sự chỉ đạo trực tiếp từ lãnh đạo địa phương.

Có thể thấy, trong bối cảnh sắp xếp tổ chức bộ máy, sáp nhập đơn vị hành chính đang được triển khai rộng khắp, việc xử lý tài sản công sau sắp xếp là nội dung then chốt, có ảnh hưởng lâu dài đến hiệu quả sử dụng nguồn lực công.

Thứ trưởng Bộ Tài chính Bùi Văn Khắng nhấn mạnh, Bộ Tài chính sẽ tiếp tục đồng hành cùng các địa phương, hỗ trợ về cơ chế, chính sách và hướng dẫn thực hiện cụ thể để đảm bảo công tác xử lý tài sản công sau sắp xếp đơn vị hành chính diễn ra đúng quy định, minh bạch, hiệu quả, tránh thất thoát, lãng phí. Đồng thời góp phần thúc đẩy quản lý tài sản công chuyên nghiệp, hiện đại, phù hợp với yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội trong giai đoạn mới.