Việt Nam tăng trưởng dù chậm lại nhưng vẫn cao nhất khu vực HSBC: Nhu cầu thế giới hạ nhiệt, Việt Nam “đứng mũi chịu sào” Thương mại điện tử Việt Nam xếp thứ 5 thế giới về tốc độ tăng trưởng

Việt Nam có thể tiếp tục là nước tăng trưởng vượt trội ở châu Á

Theo báo cáo này, Việt Nam là quốc gia đầu tiên ở châu Á công bố số liệu năm 2022 với những con số ấn tượng cho một năm đầy thách thức. Kinh tế Việt Nam trong quý IV tăng trưởng 5,9% so với cùng kỳ năm trước, hơi thấp so với mức kỳ vọng của HSBC là 6,2%, nhưng cao hơn dự báo của thị trường là 4,6%.

Kết quả này đưa tăng trưởng của cả năm 2022 lên 8,0%, gần như tương đương với dự báo của HSBC là 8,1%, đánh dấu mức tăng trưởng cao nhất của Việt Nam kể từ năm 1997. Việt Nam nhiều khả năng dễ dàng lại lọt vào nhóm các nước tăng trưởng vượt trội của châu Á lần nữa, có thể chỉ sau Malaysia (theo dự báo của HSBC là 8,4%).

HSBC: Tăng trưởng 8% nhưng Việt Nam không thể ngủ quên trên chiến thắng

Thương mại chậm lại là rủi ro cho tăng trưởng năm tới

Mặc dù vậy, ngân hàng này nhận định Việt Nam không nên ngủ quên trên chiến thắng, vì dưới con số tăng trưởng đẹp đẽ này là những rủi ro tiềm ẩn đối với tăng trưởng của năm 2023.

Nhờ thị trường lao động được cải thiện, tiêu dùng cá nhân của Việt Nam đã lấy lại tốc độ như thời trước đại dịch là khoảng 7%. Mặc dù vậy, những dấu hiệu ban đầu đang cho thấy những yếu tố thuận lợi trong nước đang giảm dần. Tổng mức bán lẻ đã đạt đỉnh và đà tăng trưởng của tháng 12 cho thấy sự giảm nhẹ. Một phần nguyên nhân dẫn tới sự suy yếu này là do tốc độ phục hồi chậm của ngành du lịch.

So với các nước, sự phục hồi của ngành du lịch Việt Nam đã và đang chậm hơn. Trong năm 2022, Việt Nam đón khoảng 3,6 triệu lượt khách, đạt 70% chỉ tiêu đặt ra từ đầu năm. Mức này chỉ bằng 20% so với năm 2019.

Mặc dù không quá phụ thuộc vào du lịch như Thái Lan, Việt Nam không thể xem nhẹ tầm quan trọng của ngành này đối với thị trường việc làm trong nước. Khoảng 25% lực lượng lao động làm việc trong các ngành liên quan đến ăn uống, lưu trú và đặc biệt, thị trường việc làm phi chính thức của Việt Nam còn chịu ảnh hưởng nhiều hơn từ du lịch. Mới đây, Trung Quốc thông báo mở cửa trở lại kể từ ngày 8/1 và đây có thể là cú hích cần thiết cho du lịch Việt Nam. Cũng giống như Thái Lan, nguồn khách du lịch lớn nhất của Việt Nam chủ yếu đến từ Trung Quốc đại lục với tỷ trọng là 30%.

Mặc dù vậy, HSBC cho rằng rủi ro lớn nhất đối với tăng trưởng chính là những khó khăn trong thương mại. Đó là nguyên nhân khiến GDP quý IV gây bất ngờ với sản lượng sản xuất chỉ tăng có 3% so với cùng kỳ năm trước. Việt Nam đặc biệt dễ bị ảnh hưởng bởi nhu cầu dao động của các nước phương Tây. Xuất khẩu sụt giảm 14,0% trong tháng 12 so với cùng kỳ năm trước, sự suy yếu diễn ra trên diện rộng ở các ngành hàng chính, đặc biệt là điện tử. Trong khi đó, nhập khẩu cũng giảm mạnh 8,1% so với cùng kỳ năm trước, chủ yếu là ở nhập khẩu các mặt hàng liên quan đến công nghệ.

Điều này có thể được hiểu Việt Nam đang ở thế “đứng mũi chịu sào” bị ảnh hưởng từ chu kỳ công nghệ toàn cầu đang “hạ nhiệt” với bản chất hoạt động sản xuất hàng điện tử đòi hỏi nhập khẩu nhiều. Thật vậy, triển vọng sản xuất của Việt Nam đang bắt đầu nhìn thấy thách thức với bằng chứng là chỉ số PMI mới nhất tiếp tục lao dốc xuống 46,4 trong tháng 12, mức thấp nhất trong vòng 1,5 năm qua.

Trong khi thặng dư thương mại cải thiện trong quý IV, lợi thế về cán cân thương mại nói chung của Việt Nam lại một lần nữa thu hẹp do tình hình xuất khẩu chậm lại và nhập khẩu năng lượng tăng cao trong nửa đầu năm 2022. Điều đó dẫn đến mức thặng dư thương mại thấp, chỉ đạt 4,1 tỷ USD (1% GDP) trong năm 2022. Việt Nam nhiều khả năng sẽ chứng kiến thâm hụt nhẹ tài khoản vãng lai năm thứ hai liên tiếp, khả năng rơi vào khoảng 1,4% GDP, ảnh hưởng đến tốc độ phục hồi đồng VND.

HSBC: Tăng trưởng 8% nhưng Việt Nam không thể ngủ quên trên chiến thắng
Việt Nam tiếp tục là một trong các nước được hưởng lợi lớn từ FDI ở ASEAN

Mặc dù vậy, báo cáo nhận định một trong những điểm sáng của bức tranh là FDI, tiếp tục là mỏ neo vững chãi cho thương mại của Việt Nam. Trong khi FDI mới giảm 18% trong năm 2022, lĩnh vực sản xuất chỉ giảm nhẹ 1%. Một nguyên nhân là những gã khổng lồ ngành công nghệ truyền thống như Samsung và LG đã công bố kế hoạch tiếp tục mở rộng với mức đầu tư trị giá 2 tỷ USD từ Samsung và 4 tỷ USD từ LG nhằm củng cố chuỗi cung ứng ở Việt Nam.

Trong khi đó, báo chí đã đưa tin về việc Apple sẽ bắt đầu sản xuất máy tính MacBooks ở Việt Nam từ giữa năm 2023. Quyết định này không hẳn gây ngạc nhiên vì nhà cung cấp Foxconn của Apple đã thuê 50,5ha đất ở Bắc Giang vào tháng 8 năm ngoái, dự kiến để làm dự án mới có tổng đầu tư trị giá 300 triệu USD. Tất cả những diễn biến này đều cho thấy một điều: Việt Nam vẫn là điểm đến hấp dẫn ở ASEAN đối với nhà đầu tư nước ngoài, báo cáo khẳng định.

Lãi suất có thể tăng tiếp trong quý I và quý II/2023

Về lạm phát, trong khi lạm phát chính của năm đã tương đối thấp ở mức 3,2%, Việt Nam tiếp tục chứng kiến áp lực lạm phát mạnh lên. Tháng 12 là tháng thứ ba liên tiếp lạm phát vượt mức trần 4% của Ngân hàng Nhà nước (NHNN).

Không chỉ lạm phát cơ bản tăng lên 5% so với cùng kỳ năm trước, Việt Nam còn chứng kiến giá nguyên liệu thô tăng lên. Điều này có nghĩa là NHNN nhiều khả năng sẽ tiếp tục chu kỳ thắt chặt. Là ngân hàng trung ương cuối cùng ở ASEAN có động thái điều chỉnh, NHNN đã chủ động bắt kịp xu hướng chung, tăng lãi suất 200 điểm cơ sở trong năm 2022.

Mặc dù HSBC kỳ vọng NHNN thắt chặt tiền tệ chậm lại khi FED được dự báo sẽ giảm tốc và biến động ngoại tệ được xoa dịu, song chu kỳ tăng lãi suất sẽ còn tiếp tục. NHNN có thể sẽ nâng lãi suất tái cấp vốn 50 điểm cơ sở trong quý I/2023 và quý II/2023, nâng lãi suất tái cấp vốn lên 7,0% vào giữa năm 2023.