 |
| Đường dẫn lên cầu Cần Thơ với khu công nghiệp Bình Minh. Ảnh: CTV |
Hành động quyết liệt
Là một trong 6 vùng kinh tế trọng điểm của cả nước, mặc dù thời gian qua, để đánh thức tiềm năng khu vực ĐBSCL, Chính phủ và các bộ, ngành, địa phương đã đầu tư rất nhiều nguồn lực để phát triển hạ tầng, đặc biệt là hạ tầng về giao thông logistics, nhưng theo nhận định chung thì vùng ĐBSCL phát triển chưa tương xứng với tiềm năng, lợi thế.
Theo các chuyên gia, vùng ĐBSCL đang phải đối mặt với tác động của biến đổi khí hậu, nước biển dâng, thiên tai, sụt lún và hạn mặn. Khi hạ tầng kỹ thuật, hạ tầng giao thông được đầu tư đồng bộ, các nguồn vốn nếu được hỗ trợ kịp thời, thì những thế mạnh về nông nghiệp, du lịch, năng lượng tái tạo, bất động sản logistics, công nghiệp sẽ phát triển mạnh và gắn kết với liên kết vùng miền.
PGS.TS Trần Đình Thiên - nguyên Viện trưởng Viện Nghiên cứu kinh tế trung ương cho rằng, vùng ĐBSCL với những lợi thế về đất đai màu mỡ, sông nước, phù sa và thời tiết thuận lợi, nhưng những lợi thế này đang chuyển thành bất lợi làm thay đổi các điều kiện phát triển. Dù có nhiều thế mạnh về thủy sản, trái cây, lúa gạo và gánh vác trên vai sứ mệnh đảm bảo an ninh lương thực cho cả nước nhưng người dân vùng ĐBSCL thu nhập vẫn thấp hơn so với mức trung bình của cả nước.
Nguyên nhân dẫn đến thực trạng trên là nguồn vốn đầu tư công và thu hút vốn FDI thấp hơn so với các vùng, miền. Thách thức từ sạt lở bờ sông, bờ biển hay tình trạng di dân cũng ảnh hưởng đến phát triển của vùng và mối đe dọa đang hiện hữu là nguồn nước ngọt dồi dào đang suy giảm mạnh, ô nhiễm diện rộng, phù sa giảm và nước biển dâng.
| “Lâu nay chúng ta vẫn chỉ nhận diện ĐBSCL là vùng đảm bảo an ninh lương thực cho toàn vùng và cả nước nhưng ít ai nghĩ người dân vùng ĐBSCL lại thu nhập thấp hơn so với mức trung bình của cả nước" - PGS.TS Trần Đình Thiên. |
Ông Tạ Quang Vinh - Cục trưởng Cục Hạ tầng kỹ thuật, Bộ Xây dựng nhìn nhận, hạ tầng kỹ thuật vùng ĐBSCL còn yếu, thiếu đồng bộ và thiếu tính liên kết. Các dự án công trình đầu mối hạ tầng khung của vùng chưa được đầu tư đồng bộ, dẫn đến hiệu quả tính liên kết vùng chưa đáp ứng được yêu cầu.
Theo ông Vinh, chất lượng nội dung quy hoạch kỹ thuật trong một số đồ án quy hoạch xây dựng, quy hoạch đô thị, quy hoạch chuyên ngành hạ tầng kỹ thuật nhìn chung còn thấp và thiếu đồng bộ chưa đảm bảo ứng phó với biến đổi khí hậu, nước biển dâng.
Thứ hai tình hình biến đổi khí hậu, thời tiết cực đoan diễn biến ngày càng phức tạp tác động lớn đến kết cấu hạ tầng kỹ thuật, đô thị gây rất nhiều khó khăn cho công tác lập, triển khai quy hoạch và các dự án đầu tư, một số đô thị trong vùng còn có hiện tượng sụt lún nền đất, tình trạng ngập úng đô thị vẫn còn xảy ra như tại TP. Cần Thơ và Mỹ Tho.
Cần sự giám làm, giám chịu trách nhiệm của các địa phương
Để tháo gỡ điểm nghẽn, trong những năm qua, Đảng và Nhà nước đã có nhiều chủ trương, chính sách, triển khai nhiều giải pháp để phát huy tiềm năng, lợi thế, tạo động lực phát triển kinh tế, xã hội vùng ĐBSCL trở thành trung tâm kinh tế năng động của cả nước.
Tiến sĩ Võ Trí Thành - Viện trưởng Viện Nghiên cứu chiến lược thương hiệu và cạnh tranh nhìn nhận, phát triển hạ tầng cho ĐBSCL đã chậm trong nhiều năm qua và muốn vùng phát triển nhanh cần phải có cơ chế chính sách đặc biệt. Theo đó, phát triển vùng ĐBSCL phải trở thành trung tâm logistics mang tầm quốc tế, không chỉ kết nối trong vùng, kết nối với TP. Hồ Chí Minh mà còn kết nối quốc tế. Ngoài ra, phát triển hạ tầng vùng ĐBSCL phải đặc thù, đặc biệt, thích ứng với biến đổi khí hậu và điều kiện hệ sinh thái cho phát triển nông nghiệp và quá trình công nghiệp hóa.
 |
| Một đoạn đường qua TP.Mỹ Tho, Tiền Giang nhìn từ trên cao. Ảnh: CTV |
Các chuyên gia đều cho rằng, trong một thời gian dài hạ tầng giao thông chưa đồng bộ đã khiến vùng ĐBSCL bị tụt hậu so với các vùng kinh tế trọng điểm khác trên cả nước, hàng hóa nông sản chủ lực của vùng phải gánh chi phí logistics tăng cao, giảm sức cạnh tranh.
TS. Cấn Văn Lực - thành viên Hội đồng Tư vấn chính sách tài chính - tiền tệ quốc gia cho rằng, từ nay đến năm 2030, mỗi năm Việt Nam sẽ cần 25 – 30 tỷ USD đầu tư cho cơ sở hạ tầng. Trong đó, ngân sách chỉ lo được khoảng 60% nhu cầu vốn, 40% vốn còn lại phải huy động từ nguồn lực bên ngoài. Riêng trong giai đoạn 2021 – 2025, Việt Nam cần 2 triệu tỷ đồng đầu tư cho hạ tầng giao thông, trong đó, đường bộ chiếm 50% nhu cầu vốn.
Giai đoạn 2021 – 2025, vùng ĐBSCL được ưu tiên đầu tư từ nguồn vốn đầu tư công 90.000 tỷ đồng với 11 dự án thành phần và nguồn vốn này cũng chỉ đáp ứng được phần nào trong tổng vốn đầu tư của cả vùng. Để vùng nhanh chóng phát triển thì các địa phương cần đẩy nhanh hoàn thành các quy hoạch giai đoạn 2021 - 2030, tầm nhìn 2045; đồng thời, đẩy nhanh giải ngân vốn đầu tư công nói chung và vốn ODA.
Ngoài ra, cần nâng cao chất lượng, năng lực thẩm định, thi công và quản lý các dự án, không để xảy ra việc đội vốn, chậm tiến độ và đẩy mạnh liên kết vùng; đặc biệt là sự vào cuộc của các địa phương vì lợi ích phát triển chung của vùng ĐBSCL./.
| "Vai trò của địa phương là rất quan trọng đối với việc quy hoạch, nhất là trong khâu thực thi chính sách. Thời gian vừa qua có rất nhiều bộ, ngành, địa phương không dám nói, không dám làm sợ trách nhiệm. Tôi hy vọng, các địa phương sẽ dám làm, dám chịu trách nhiệm vì cái chung tốt hơn thời gian tới" - TS. Cấn Văn Lực. |
