Danh mục, tiến độ cổ phần hóa được công khai, minh bạch, theo nguyên tắc thị trường… Đây là ý kiến đánh giá của ông Đặng Quyết Tiến, Cục trưởng Cục Tài chính DN, Bộ Tài chính về hoạt động cổ phần hóa, thoái vốn doanh nghiệp nhà nước (DNNN) trong cuộc trao đổi với phóng viên TBTCVN.
| |||||||||||||
* PV: Xin ông đánh giá tổng quát về hiệu quả hoạt động của các DNNN thời gian qua?
- Ông Đặng Quyết Tiến: Hiệu quả hoạt động DNNN thời gian qua đã được nêu rõ trong báo cáo của Chính phủ gửi Quốc hội và được đăng tải công khai. Về cơ bản, các DNNN hoạt động có lãi, chỉ một số ít DN, trong đó có Tập đoàn Hoá chất Việt Nam, bị thua lỗ. Năm 2017, tình hình kinh tế phục hồi nên hoạt động sản xuất kinh doanh tốt hơn. Chẳng hạn như Tập đoàn Than khoáng sản Việt Nam, 6 tháng đầu năm 2017 đã lãi 1.000 tỷ đồng, cao hơn cùng kỳ năm 2016. Nhìn chung, trong 600 DNNN, có DN lỗ, có DN lãi, nhưng về tổng thể là có lãi, bảo toàn vốn, đảm bảo hiệu quả.
* PV: Về tiến độ cổ phần hóa, việc thực hiện cổ phần hóa theo kế hoạch năm nay ra sao, thưa ông?
- Ông Đặng Quyết Tiến: Năm 2017, kết quả quan trọng chúng ta đạt được là sự thay đổi về chất. Lần đầu tiên, Chính phủ công khai danh mục cổ phần hóa, thoái vốn, tỷ lệ cổ phần hóa từng DN, từng năm, để nhà đầu tư và thị trường xem xét lựa chọn, tham gia. Với những văn bản như Nghị định 126/2017/NĐ-CP, Công văn 991/TTg - ĐMDN ngày 10/7/2017, Quyết định 1001 QĐ-TTg phê duyệt phương án sắp xếp, phân loại DN của SCIC đến năm 2020…, thông tin liên quan đến cổ phần hóa đã được công khai, minh bạch.
11 tháng qua, cả nước đã cổ phần hóa 40 DN, mặc dù con số này chưa đạt kế hoạch của năm là 44 DN, nhưng xét về tổng số thực hiện cũng đã gần hoàn thành. Sự khác nhau về con số này thể hiện rõ việc đánh giá minh bạch, công khai, số 40 DN cổ phần hóa bao gồm cả số từ năm trước chuyển sang, năm nay thực hiện tiếp. Tuy nhiên, cũng phải đến hết năm mới đánh giá chính xác được số lượng hoàn thành.
Đó là về số lượng, còn về chất lượng đã có bước chuyển rất lớn. Những DN cổ phần hóa tới đây đều là DN có quy mô rất lớn như PVOil (công ty mẹ), Tổng công ty Điện lực Dầu khí Việt Nam, Công ty TNHH Lọc hóa dầu Bình Sơn... Tới đây, Chính phủ cũng sẽ phê duyệt phương án cổ phần hóa Tổng công ty Cao su, Tổng công ty Phát điện 3. Quy mô lớn đòi hỏi phải có sự chuẩn bị rất tốt, kỹ càng thị trường có khả năng hấp thụ mới triển khai được. Điều này thể hiện quyết tâm của Chính phủ trong việc cổ phần hóa, không bàn lùi và phải thay đổi mạnh về chất… Giai đoạn trước, dù số lượng đạt cao hơn nhưng có DN chỉ cổ phần hóa được vài %, chỉ mang tính hình thức. Tuy nhiên, năm nay đã khác, cổ phần hoá phải bán được, có sự tham gia của đối tác khác, đó là sự thay đổi rất quan trọng về chất.
* PV: Theo kế hoạch, năm 2018 sẽ cổ phần hóa 64 DN, trong đó có hàng loạt DN lớn. Cộng với số còn lại của kế hoạch năm 2017 chuyển sang, điều này có làm sức ép cổ phần hóa năm tới tăng mạnh?
- Ông Đặng Quyết Tiến: Kế hoạch cổ phần hóa đã được công bố công khai từ giữa năm nay, các bộ ngành địa phương có 6 tháng để chuẩn bị nên không có lý do gì để chậm. Nơi nào làm chậm, phải có nguyên nhân cụ thể, kiểm điểm trách nhiệm người làm chậm. Theo Nghị định 126 mới ban hành, danh sách, tiến độ DN cổ phần hóa lần đầu tiên được công khai trên mạng. Một DN khi cổ phần hóa phải đăng ký các bước thực hiện để cơ quan quản lý, người dân giám sát, cũng là để thể hiện trách nhiệm của lãnh đạo DN đối với đồng vốn nhà nước giao.
Năm 2018, hoạt động cổ phần hóa được dự kiến sẽ phải tăng tốc và đạt kết quả tốt hơn. Theo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước, dòng vốn ngoại đổ vào thị trường Việt Nam đang tăng cao. Đây cũng chính là cơ hội cho cổ phần hóa trong năm 2018. Bên cạnh đó, Nghị định 126 có hiệu lực từ 1/1/2018 sẽ tháo gỡ nhiều vấn đề về thủ tục, kỹ thuật, đảm bảo nguyên tắc thị trường minh bạch. Ví dụ như quy định rõ về đất đai, khi cổ phần hóa, nếu Nhà nước không dùng thì trả lại cho địa phương để đấu giá. Như vậy, nhà đầu tư chỉ quan tâm đến đất đai sẽ không tìm cách để tham gia, nhường sân cho các nhà đầu tư tập trung vào sản xuất, kinh doanh, tạo giá trị gia tăng. Nghị định 126 cũng cho phép các nhà đầu tư đưa tư vấn nước ngoài vào đánh giá doanh nghiệp, rất công khai, minh bạch…
* PV: Kế hoạch, nhiệm vụ đã được giao cụ thể như vậy, nhưng áp lực, chế tài với DN thực hiện cổ phần hóa đã đủ mạnh hay chưa, thưa ông?
- Ông Đặng Quyết Tiến: Đến nay, các thể chế, chế tài quy định đã đầy đủ, song hành cùng hệ thống khuôn khổ pháp lý và sự hỗ trợ của hệ thống chính trị. Từ các quy định mới tại Nghị định 99 năm 2012 đến Luật Quản lý sử dụng vốn nhà nước đầu tư vào sản xuất, kinh doanh tại DN, Nghị định 61 năm 2013, Nghị định 87 năm 2013 quy định rõ cơ chế giám sát tài chính, trách nhiệm giám sát rõ ràng, chặt chẽ, bài bản hơn, với sự trao đổi giữa các cơ quan thanh tra, kiểm tra.
Chủ trương đã rõ, hệ thống pháp lý đầy đủ, nếu tổ chức thực hiện không nghiêm sẽ xử lý người đứng đầu. Như với Habeco vừa qua, mãi không xây dựng xong phương án thoái vốn, nên đích thân Tổng giám đốc đã tập trung chỉ làm việc này, việc điều hành giao lại cho cấp phó. Đây là một ví dụ cho thấy, khi đã có quy định rõ ràng, lãnh đạo DN sẽ phải quyết tâm, làm triệt để hơn. Bên cạnh đó, còn có sự giám sát của thị trường, người dân, báo chí….
* PV: Xin cảm ơn ông !
H.Y (thực hiện)
