Thông tin được công bố tại hội thảo “Rà soát pháp luật Việt Nam với các cam kết EVFTA về hải quan và minh bạch hóa – Kết quả rà soát và đề xuất điều chỉnh từ góc độ lợi ích của doanh nghiệp” tổ chức ngày 10/3, tại Hà Nội.

Đơn giản hóa các điều kiện, thủ tục hải quan

Bà Nguyễn Thị Thu Trang, Giám đốc Trung tâm WTO và Hội nhập, Phòng Thương mại và Công nghiệp Việt Nam (VCCI) cho biết, kết quả rà soát cho thấy, trong Chương 5 (Chương Hải quan và tạo thuận lợi thương mại) của EVFTA có 16 điều với rất nhiều các nghĩa vụ cam kết chia theo 4 nhóm (nhóm cam kết về thủ tục hải quan, cam kết về tạo thuận lợi thương mại, cam kết về minh bạch, cam kết về mối quan hệ với doanh nghiệp), thì 15 điều trong EVFTA đã được quy định trong trong pháp luật Việt Nam về hải quan, cho thấy pháp luật Việt Nam gần như đã tương thích với EVFTA.

Cụ thể, về các cam kết đơn giản hóa thủ tục hải quan, pháp luật Việt Nam đã đáp ứng yêu cầu của EVFTA về việc thông quan hàng hóa nhanh chóng và tiếp tục giảm thời gian giải phóng hàng hóa; làm thủ tục hải quan điện tử và xử lý tờ khai điện tử trước khi hàng đến để tạo điều kiện cho việc thông quan hàng ngay khi hàng đến.

Đối với các cam kết về hiện đại hóa quản lý hải quan, quản lý rủi ro trong nghiệp vụ hải quan, Việt Nam đã có những nỗ lực (qua các quy định pháp luật và thực tiễn thực thi) trong việc thúc đẩy hải quan điện tử, cơ chế một cửa quốc gia... Đồng thời, pháp luật Việt Nam cũng quy định việc kiểm soát hải quan thông qua cơ chế phân loại theo mức độ rủi ro, qua đó giảm thủ tục đối với các trường hợp ít rủi ro, tạo điều kiện thuận lợi cho thương mại hợp pháp.

hải quan
Hội thảo “Rà soát pháp luật Việt Nam với các cam kết EVFTA về hải quan và minh bạch hóa" do VCCI tổ chức. Ảnh: Diệu Thiện

Đối với các cam kết về chính sách, nguyên tắc hoạt động hải quan, các quy định, thủ tục, biện pháp trong pháp luật Việt Nam về hải quan áp dụng chung cho tất cả các đối tượng, không phân biệt đối xử giữa các nhóm chủ thể khác quốc tịch (Việt Nam hay nước ngoài).

Chú trọng minh bạch hóa

Liên quan đến nhóm cam kết về minh bạch và nhóm cam kết về mối quan hệ với doanh nghiệp, kết quả rà soát của VCCI cũng cho thấy, pháp luật hải quan Việt Nam đã khá tương thích với các cam kết trong EVFTA.

Cụ thể, pháp luật Việt Nam đã có quy định bắt buộc công bố tất cả các văn bản quy phạm pháp luật cấp trung ương (các nội dung về hải quan, bao gồm cả quy định về phí, lệ phí…) trên công báo. Thậm chí, trên thực tế, yêu cầu (không bắt buộc) của EVFTA về việc đăng tải trên website cũng đã được thực hiện.

Bên cạnh đó, pháp luật Việt Nam hiện hành đã có quy định phù hợp với EVFTA về các cơ chế khiếu nại, khiếu kiện đảm bảo quyền khiếu nại, khiếu kiện đối với các quyết định hành chính liên quan đến hoạt động xuất nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa… và bình đẳng đối với mọi chủ thể.

Ngoài ra, pháp luật Việt Nam cũng đã đáp ứng yêu cầu của EVFTA về việc lấy ý kiến đại diện cộng đồng doanh nghiệp với các dự thảo văn bản pháp luật trong lĩnh vực hải quan. Đồng thời, cơ quan hải quan đã có các cơ chế đối thoại định kỳ với doanh nghiệp (ở cấp trung ương và một số địa phương)…

“Gần như pháp luật Việt Nam về hải quan không phải bổ sung, sửa đổi gì nhiều khi so sánh với các cam kết trong EVFTA. Chỉ có một vài điểm khác biệt rất nhỏ sẽ được nhóm nghiên cứu tổng hợp đề xuất để các cơ quan ban hành pháp luật nghiên cứu, xem xét chỉnh sửa cho phù hợp với yêu cầu chung của EVFTA”, bà Nguyễn Thị Thu Trang nói.

“Việc pháp luật hải quan Việt Nam đã đáp ứng hầu hết các quy định về hải quan tại Hiệp định EVFTA cho thấy pháp luật nội địa Việt Nam đã có những bước tiến theo hướng phù hợp với thông lệ quốc tế, hướng tới tạo thuận lợi trong hoạt động thương mại của doanh nghiệp”, ông Phạm Thanh Bình, chuyên gia nghiên cứu độc lập về hải quan chia sẻ./.

Thiện Trần