Tiến tới chuyển đổi dữ liệu sang dạng số
Hiện nay, Hệ thống thông quan tự động (VNACCS/VCIS) đã được triển khai đến 100% chi cục hải quan trên cả nước. Năm 2022, hệ thống này xử lý khoảng hơn 14 triệu tờ khai xuất nhập khẩu, trong đó 65,33% tờ khai luồng Xanh, 30,41% tờ khai luồng Vàng và luồng Đỏ chỉ 4,26%. Đáng chú ý, thời gian thông quan với các lô hàng có tờ khai luồng Xanh chỉ trong vòng vài giây.
Ngành Hải quan cũng đã đầu tư và đưa vào sử dụng nhiều trang thiết bị hiện đại, riêng trong năm 2022 đã nghiệm thu, bàn giao 13 hệ thống camera giám sát hải quan, 3 phòng quan sát camera, 1 máy soi hành lý di động, 2 máy soi hành lý hàng hóa, 4 máy soi container di động. Các trang thiết bị đã phát huy hiệu quả, góp phần thông quan nhanh hàng hóa cho doanh nghiệp và nâng cao hiệu quả quản lý.
Phát huy tinh thần đó, trong Chiến lược phát triển Hải quan đến năm 2030 cũng đặt ra quan điểm là “lấy cải cách, hiện đại hóa làm cơ sở, hiện đại hóa mô hình quản lý hải quan làm trọng tâm, đẩy mạnh thực hiện chuyển đổi số trong ngành Hải quan làm nền tảng cho phát triển Hải quan trong thời kỳ mới”.
 |
| Hoạt động nghiệp vụ của Chi cục Hải quan cửa khẩu sân bay quốc tế Đà Nẵng, Cục Hải quan Đà Nẵng. Ảnh: Ngọc Linh |
Cụ thể, ngành Hải quan đặt mục tiêu phấn đấu đến năm 2025 hoàn thành Hải quan số, với các chỉ tiêu: 100% thủ tục hải quan được số hóa và thực hiện bằng phương thức điện tử; 95% chứng từ thuộc hồ sơ hải quan được chuyển sang dạng dữ liệu số; 100% hồ sơ về tổ chức, cá nhân liên quan đến hoạt động xuất khẩu, nhập khẩu; người, phương tiện vận tải xuất cảnh, nhập cảnh, quá cảnh; hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh được quản lý dưới dạng dữ liệu số; 100% hồ sơ nghiệp vụ kiểm soát hải quan cơ bản được chuyển sang dữ liệu điện tử, tiến tới số hóa; 100% thủ tục hành chính có nhu cầu sử dụng cao được cung cấp dịch vụ công trực tuyến mức độ 4 cho người dân, doanh nghiệp và được thực hiện trên nhiều phương tiện truy cập khác nhau...
Tổng cục Hải quan phấn đấu cơ bản hoàn thành chuyển đổi số vào năm 2025, hoàn thiện mô hình hải quan thông minh trong năm 2023.
Tái thiết tổng thể hệ thống
Xác định được mục tiêu trong chuyển đổi số, toàn ngành Hải quan đã bắt tay ngay vào việc triển khai các nhiệm vụ. Giữa năm 2022, Tổng cục Hải quan đã thành lập Ban Chỉ đạo và Tổ giúp việc Ban Chỉ đạo về chuyển đổi số của Tổng cục Hải quan. Năm 2022, Ban Chỉ đạo đã tổ chức cuộc họp để triển khai các nội dung nhiệm vụ liên quan và xây dựng kế hoạch, quy chế làm việc của Ban Chỉ đạo. Năm 2023, Ban Chỉ đạo tập trung chỉ đạo toàn ngành thực hiện quyết liệt các mục tiêu, nhiệm vụ liên quan đến công tác chuyển đổi số của ngành Hải quan, đáp ứng yêu cầu về tiến độ, chất lượng, để sớm hoàn thành mục tiêu chuyển đổi số theo kế hoạch.
Theo ông Mai Xuân Thành – Phó Tổng cục trưởng Tổng cục Hải quan, có 3 nhóm nhiệm vụ quan trọng cần tập trung thực hiện trong năm 2023 và thời gian tới.
Trước tiên, thực hiện chuyển đổi số trong công tác nghiệp vụ hải quan. Theo đó, Tổng cục Hải quan tập trung nguồn lực để hoàn thành tái thiết kế tổng thể hệ thống công nghệ thông tin (CNTT) đáp ứng yêu cầu thực hiện nghiệp vụ hải quan số. Cụ thể là rà soát tổng thể các quy trình nghiệp vụ hiện nay, xây dựng các quy trình để đảm bảo tính liên thông, liên tục, đáp ứng yêu cầu quản lý từ khâu đầu đến khâu cuối, phù hợp với chuẩn mực và thông lệ quốc tế, đồng thời tạo điều kiện để ứng dụng mạnh mẽ CNTT và các công nghệ của cách mạng công nghiệp 4.0. “Trên cơ sở kết quả tái thiết kế tổng thể quy trình nghiệp vụ, trong giai đoạn 2021-2025, Tổng cục Hải quan xây dựng hệ thống CNTT đáp ứng yêu cầu số hóa quy trình nghiệp vụ” – ông Thành cho biết.
Bên cạnh đó, sẽ triển khai chuyển đổi số trong công tác triển khai Cơ chế một cửa quốc gia (NSW) và Cơ chế một cửa ASEAN (ASW). Để thực hiện nội dung này, Tổng cục Hải quan tiếp tục phối hợp với các bộ, ngành tổ chức thực hiện hướng tới 100% các thủ tục hành chính trong lĩnh vực cấp phép, kiểm tra chuyên ngành cho hàng hóa xuất khẩu, nhập khẩu, quá cảnh được thực hiện thông qua NSW. Đồng thời, ngành Hải quan xây dựng nghị định của Chính phủ về việc kết nối và chia sẻ thông tin giữa các cơ quan Chính phủ với các bên liên quan thông qua NSW trong lĩnh vực xuất nhập khẩu, quá cảnh hàng hóa; xây dựng và triển khai hệ thống CNTT theo định hướng tập trung và triển khai NSW, ASW.
| Đã cơ bản hoàn thành mục tiêu xây dựng hải quan điện tử Đến nay, Tổng cục Hải quan đã cơ bản hoàn thành mục tiêu xây dựng Hải quan điện tử với 5E (E-Declaration, E-Payment; E-C/O, E-Permit và E-Manifest) về ứng dụng công nghệ thông tin trong quản lý nhà nước về hải quan, xây dựng được một hệ thống công nghệ thông tin tập trung cấp Tổng cục phục vụ công tác quản lý nhà nước về hải quan, hoạt động ổn định, thông suốt, bao phủ và hỗ trợ hầu hết các lĩnh vực trọng yếu về quản lý hải quan. |
Đặc biệt, theo ông Thành, ngành Hải quan sẽ triển khai Đề án xây dựng cơ sở dữ liệu quốc gia về hải quan. Để làm được điều này, thời gian tới Tổng cục Hải quan sẽ phối hợp với chuyên gia dự án Tạo thuận lợi thương mại (TFP) trong việc tư vấn hỗ trợ khảo sát, lập đề án.
Ngoài việc triển khai 3 nhiệm vụ trọng tâm nêu trên, Tổng cục Hải quan sẽ triển khai các nhiệm vụ trọng tâm liên quan khác như: chuyển đổi số trong công tác quản lý nội ngành; phát triển các hệ thống nền tảng đáp ứng yêu cầu triển khai hệ thống kết nối, chia sẻ số ngành Hải quan phục vụ kết nối, chia sẻ dữ liệu hệ thống thông tin nội ngành theo mô hình kết nối chia sẻ tập trung; chuyển đổi số phục vụ doanh nghiệp xuất nhập khẩu; xây dựng các dịch vụ nền tảng để triển khai chính phủ điện tử cơ quan hải quan và hoàn thiện nền tảng cung cấp dịch vụ công trực tuyến.
Tổng cục Hải quan cũng tiếp tục đẩy mạnh việc nghiên cứu và ứng dụng công nghệ của Cách mạng công nghiệp 4.0 như trí tuệ nhân tạo (AI), kết nối internet vạn vật (IoT), phân tích dữ liệu lớn (Big Data)...
