Bình Định: Ứng dụng hiệu quả công nghệ số chống gian lận thuế thương mại điện tử

PV: Bình Định là tỉnh tiên phong triển khai Bản đồ số mỏ khoáng sản để quản lý thuế. Vậy công cụ này giúp phát hiện và ngăn chặn gian lận thuế trong ngành khai thác khoáng sản như thế nào, thưa ông?

Ông Trần Hữu Danh: Đúng vậy, Bình Định tự hào là địa phương tiên phong triển khai Bản đồ số mỏ khoáng sản từ tháng 8/2023, đánh dấu bước tiến trong minh bạch hóa và hiện đại hóa quản lý thuế ngành khai thác khoáng sản – lĩnh vực tiềm ẩn nhiều rủi ro thất thu. Khi truy cập ứng dụng tại http://ks.biditaxmap.vn, trong đó sẽ tích hợp dữ liệu các mỏ khoáng sản trên nền tảng Google Maps, bao gồm thông tin địa lý, giấy phép, sản lượng đăng ký và nghĩa vụ thuế.

Ông Trần Hữu Danh "Công nghệ số không chỉ giúp ngành Thuế quản lý hiệu quả mà còn xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, hiện đại".

Năm 2024, Cục Thuế cũng đã xây dựng Bản đồ số mỏ khoáng sản trên ứng dụng Etax của ngành Thuế. Công cụ này mang lại ba lợi ích nổi bật: Thứ nhất, minh bạch dữ liệu, cho phép cá nhân, doanh nghiệp và cơ quan quản lý truy cập công khai thông tin thuế, phí, tạo kênh phản biện xã hội để phát hiện hành vi kê khai sai, trốn thuế.

Thứ hai, hỗ trợ kiểm soát thông minh thông qua so sánh giá kê khai với khung giá của UBND tỉnh, đối chiếu dữ liệu định kỳ với quyết toán năm, giúp phát hiện và xử lý kịp thời sai phạm.

Thứ ba, tăng cường phối hợp liên ngành, cung cấp cơ sở dữ liệu cho các cơ quan như Tài nguyên – Môi trường, Công an và chính quyền địa phương, nâng cao hiệu quả giám sát.

Nhờ đó, tổng thu thuế từ lĩnh vực khoáng sản năm 2024 của Bình Định đạt gần 410 tỷ đồng, tăng 29% so với năm 2023.

PV: Hóa đơn điện tử đã trở thành công cụ quan trọng trong quản lý thuế tại Bình Định. Ông có thể chia sẻ một trường hợp cụ thể mà hệ thống hóa đơn điện tử đã giúp phát hiện các hành vi gian lận, như xuất hóa đơn khống hoặc kê khai sai doanh thu, và điều này đã tác động ra sao đến công tác quản lý thuế?

Ông Trần Hữu Danh: Hóa đơn điện tử đã trở thành “mắt thần” của Chi cục Thuế khu vực XIII, hỗ trợ đắc lực trong việc giám sát, phát hiện và ngăn chặn gian lận thuế. Từ 2022, hệ thống quản lý hóa đơn điện tử tích hợp phân tích rủi ro, phát hiện hành vi bất thường trong phát hành, sử dụng hóa đơn.

Năm 2023, hệ thống phát hiện 25 doanh nghiệp mua bán hóa đơn, 4 doanh nghiệp bỏ trốn sau cảnh báo, giúp tăng thu 63,8 tỷ đồng, giảm khấu trừ thuế GTGT 117,5 tỷ đồng. Thuật toán phân tích rủi ro (hệ số K, truy xuất chuỗi hóa đơn) phát hiện hành vi hợp thức hóa để trốn thuế. Ví dụ, Công ty Hoàng Minh Ngọc ở Quy Nhơn kê khai khống hóa đơn đầu vào, không hoạt động tại địa chỉ đăng ký, đã bị xử lý.

Năm 2024, hệ thống nhận diện 34 doanh nghiệp và 2 hộ kinh doanh rủi ro cao, chuyển 1 hồ sơ trốn thuế và 15 tin báo tội phạm cho cơ quan công an, kiểm tra 4 doanh nghiệp, tăng thu 4,9 tỷ đồng, giảm khấu trừ thuế GTGT 3,75 tỷ đồng. Ngành thuế xử lý hơn 5.700 hóa đơn không hợp pháp từ 684 doanh nghiệp, tổng giá trị hàng hóa 170.149 tỷ đồng, thuế GTGT liên quan 16,67 tỷ đồng.

PV: Thương mại điện tử đang phát triển mạnh tại Bình Định, nhưng cũng đặt ra thách thức lớn về gian lận thuế. Vậy cách Chi cục Thuế khu vực XIII sử dụng công nghệ số ra sao để giám sát và xử lý sai phạm từ các giao dịch trên các nền tảng như Zalo, Facebook...?

Ông Trần Hữu Danh: Thương mại điện tử (TMĐT) đang phát triển mạnh mẽ tại Bình Định, đặc biệt trên các nền tảng như Facebook, Zalo, TikTok, nhưng cũng đặt ra thách thức lớn về gian lận thuế.

Để giải quyết, Chi cục Thuế khu vực XIII đã ứng dụng công nghệ số, thu thập dữ liệu từ tài khoản cá nhân, fanpage, nhóm kinh doanh trên mạng xã hội để lập danh sách theo dõi. Cơ quan thuế phối hợp với các sàn TMĐT, ngân hàng và đơn vị vận chuyển để đối chiếu doanh thu, phát hiện hành vi không kê khai hoặc kê khai không trung thực.

Năm 2024, chúng tôi đã đưa vào quản lý 180 cá nhân và doanh nghiệp kinh doanh qua nền tảng số, ghi nhận doanh thu kê khai 5.224 tỷ đồng, thuế phát sinh 147,9 tỷ đồng. Qua kiểm tra, cơ quan thuế truy thu 1,1 tỷ đồng, trong đó 825 triệu đồng từ 40 cá nhân và 257 triệu đồng từ 37 doanh nghiệp TMĐT.

Công chức thuế hướng dẫn và kiểm tra sử dụng phần mềm kết nối tự động của cơ sở kinh doanh xăng dầu. Ảnh: Lạc Nguyên

Trong thời gian tới, ngành Thuế sẽ mở rộng giám sát xuống cấp cơ sở, xây dựng cơ sở dữ liệu TMĐT theo ngành hàng, tăng cường kết nối với Bộ Công an, ngân hàng và các sàn giao dịch để truy vết thu nhập. Song song, công tác truyền thông được đẩy mạnh, khuyến khích tự giác tuân thủ, tạo môi trường kinh doanh công bằng giữa TMĐT và kinh doanh truyền thống.

PV: Việc áp dụng công nghệ số trong lĩnh vực thuế đã mang lại những thay đổi gì cho ngân sách tỉnh Bình Định và môi trường kinh doanh địa phương?

Ông Trần Hữu Danh: Từ cuối năm 2021, Bình Định tiên phong triển khai Bản đồ số hộ kinh doanh tại http://biditaxmap.vn, công khai thông tin gần 40.000 hộ kinh doanh, bao gồm tên, địa điểm, ngành nghề, doanh thu khoán và thuế phải nộp. Công cụ này giúp người dân giám sát, phản ánh, đồng thời hỗ trợ cơ quan thuế quản lý hiệu quả, giảm rủi ro thất thu.

Kết quả, bản đồ số ghi nhận hơn 744.485 lượt truy cập, xử lý 26 phản hồi về thuế khoán, góp phần tăng thu 1,1 tỷ đồng so với năm 2023. Về hóa đơn điện tử, 100% người nộp thuế tại Bình Định đã áp dụng vào cuối năm 2024, với 39,4 triệu hóa đơn được phát hành, tổng giá trị hơn 5.265 tỷ đồng. Trong đó, 881 hộ kinh doanh sử dụng hóa đơn khởi tạo từ máy tính tiền, nâng cao minh bạch cho người tiêu dùng, giúp doanh nghiệp kiểm soát giao dịch và cơ quan thuế ngăn ngừa sai phạm từ xa.

Chương trình “Hóa đơn may mắn” trao thưởng 360 triệu đồng cho 120 cá nhân cũng khuyến khích người dân tham gia tích cực. Thực tế, nhiều hộ kinh doanh ăn uống tại TP. Quy Nhơn, sau khi áp dụng bản đồ số và hóa đơn máy tính tiền đã kê khai minh bạch, tăng doanh thu thực tế, góp phần tăng thu ngân sách và được tuyên dương. Công nghệ số không chỉ giúp ngành Thuế quản lý hiệu quả mà còn xây dựng môi trường kinh doanh công bằng, hiện đại.

PV: Xin cảm ơn ông!