Dây chuyền chế biến chanh dây xuất khẩu tại DOVECO Gia Lai. Ảnh: Gia Cư
Bước đột phá trong khai thác tiềm năng
Theo phân tích của các chuyên gia ngành nông nghiệp, trồng trọt, chế biến rau quả được đánh giá là một trong những ngành hứa hẹn nhất của nền nông nghiệp. Tuy nhiên hiện nay, doanh nghiệp chế biến rau quả và tham gia thị trường xuất khẩu chỉ chiếm 2,19% số doanh nghiệp hoạt động trong lĩnh vực nông nghiệp, tỷ lệ chế biến thấp hơn nhiều so với các nước trong khu vực và trên thế giới.
Theo thống kê hàng năm, tổng sản lượng thu hoạch rau củ quả của nước ta đạt 25 triệu tấn. Trong đó, sản lượng được đưa vào chế biến mới chỉ đạt 37%. Từ tính toán trên cho thấy, số lượng rau củ quả sau thu hoạch trên thị trường còn rất nhiều. Tất cả những yếu tố trên đều được xem là thách thức nhưng cũng là cơ hội lớn cho các doanh nghiệp Việt Nam.
Gia Lai là tỉnh có diện tích đất nông nghiệp rộng lớn, thuận lợi cho việc cơ giới hóa trong canh tác. Đây cũng là vùng có điều kiện khí hậu, thổ nhưỡng phù hợp để trồng các loại rau, cây ăn quả. Đây được xem là vùng đất đầy tiềm năng thu hút các nhà đầu tư vào lĩnh vực này.
Nhận thức rõ vấn đề này, mấy năm qua, lãnh đạo tỉnh Gia Lai đã và đang đẩy mạnh chương trình công nghiệp hóa nông nghiệp nông thôn, thu hút các nhà đầu tư mới vào lĩnh vực trồng, chế biến và xuất khẩu rau, quả nhằm khai thác tiềm năng thế mạnh vốn có của mình.
Từ đầu năm 2019 đến nay, tỉnh Gia Lai đã tạo được nhiều đột phá quan trọng trong thu hút đầu tư trong lĩnh vực nông nghiệp, trong đó có công nghiệp chế biến với nhiều dự án lớn.
Trong số này, Trung tâm Chế biến rau quả hiện đại của Công ty Cổ phần Thực phẩm xuất khẩu Đồng Giao (DOVECO) tại huyện Mang Yang, tỉnh Gia Lai được xem là bước khởi đầu cho sự đột phá.
Ông Đinh Gia Nghĩa - Phó Tổng Giám đốc DOVECO, Giám đốc DOVECO Gia Lai trụ sở tại thị trấn Kon Tầng, huyện Mang Yang cho rằng: “Bên cạnh những lợi thế tiềm năng,điều rất quan trọng là Gia Lai đã có chính sách thu hút đầu tư phù hợp, luôn tạo điều kiện thuận lợi để doanh nghiệp đầu tư, phát triển. Do đó, DOVECO đã chọn Gia Lai làm điểm đến để đầu tư phát triển trồng trọt, chế biến rau quả xuất khẩu. Trong đó, 2 yếu tố bảo đảm hiệu quả đầu tư là thị trường đầu ra và vùng nguyên liệu đầu vào sản xuất”.
Cuối năm 2019, DOVECO đã đầu tư gần 300 tỷ đồng xây dựng nhà máy chế biến rau quả xuất khẩu với quy mô công suất 20.000 tấn sản phẩm/năm; dây chuyền sản xuất rau quả đông lạnh, công suất 22.000 tấn sản phẩm/năm và dây chuyền sản xuất rau quả đồ hộp, công suất 10.000 tấn sản phẩm/năm.
Thời gian tới, với mục tiêu chế biến 500 tấn nguyên liệu mỗi ngày, Trung tâm chế biến rau quả Doveco Gia Lai sẽ xây dựng và hình thành vùng liên kết sản xuất hàng hóa tập trung theo chuỗi giá trị bền vững quy mô lớn, ứng dụng công nghệ cao với diện tích liên kết sản xuất đạt từ 10.000-15.000 ha tại Gia Lai và các tỉnh Tây Nguyên.
Trung tâm đi vào hoạt động sẽ góp phần tạo đầu ra ổn định cho nông sản của tỉnh Gia Lai và cả khu vực Tây Nguyên, tạo ra kim ngạch xuất khẩu đạt khoảng 100 triệu USD/năm, doanh thu hàng năm 2.000 tỷ đồng, nộp ngân sách hàng trăm tỷ đồng mỗi năm và ổn định công ăn việc làm, thu nhập cho hàng chục nghìn lao động nông nghiệp, công nghiệp, dịch vụ, bán hàng, vận tải...
Cơ hội để nông dân làm giàu
Ông Hồ Phước Thành - Giám đốc Sở Kế hoạch và Đầu tư Gia Lai cho biết, chỉ trong vòng 2 năm tỉnh đã chấp nhận chủ trương và cấp phép đầu tư cho hàng chục dự án nông nghiệp công nghệ cao đi đôi với chế biến và xuất khẩu. Hiện một số dự án đã và đang đi vào hoạt động, kết quả bước đầu hứa hẹn nhiều triển vọng lớn, không chỉ khai thác tiềm năng, tạo việc làm cho hàng vạn lao động mà còn tăng nguồn thu ngân sách mỗi năm hàng trăm tỷ đồng.
Chỉ tính riêng địa bàn khu vực TP.Pleiku và vùng lân cận, mới đây tỉnh Gia lai đã cấp phép đầu tư cho 3 dự án thuộc lĩnh vực nông nghiệp chế biến công nghệ cao.
Cũng theo ông Thành, đây là lĩnh vực đang được tỉnh ưu tiên thu hút đầu tư hàng đầu hiện nay.
Ông Ngô Công Thanh, tổ trưởng tổ liên kết trồng chanh dây ở thôn 2 (xã Nam Yang, huyện Đak Đoa) cho biết: “năm 2020, tổ liên kết hơn 50 hộ ký hợp đồng với DOVECO trồng chanh dây trên diện tích 12 ha, đến nay trung bình 1 ha nông dân thu được 100 triệu đồng/năm, sau khi trừ chi phí.
"Thời gian tới, chúng tôi sẽ thu hút thêm nhiều thành viên tham gia tổ, mở rộng diện tích trồng thêm những cây khác cung cấp nguyên liệu cho Trung tâm chế biến để dần thoát khỏi tình cảnh bể nợ do cây hồ tiêu gây ra", ông Thanh bày tỏ.
Hiện trên địa bàn tỉnh Gia lai đã phát triển vùng nguyên liệu lên trên 20.000 ha gồm các loại; chanh dây, xoài, dứa, rau chân vịt, bắp ngọt, cải bó xôi, chuối, mít... Theo kế hoạch sẽ quy hoạch và phát triển lên trên 30.000 ha vào cuối năm 2020 trở thành vùng nguyên liệu bền vững theo định hướng phát triển của tỉnh. Các sản phẩm trên được tiêu thụ cho một số nhà máy chế biến trên địa bàn theo hình thức liên kết đầu tư, tổ đội, hợp tác xã…
Theo phân tích của các chuyên gia nông nghiệp, trên địa bàn tỉnh Gia lai nói riêng, Tây Nguyên nói chung, việc mở rộng vùng chuyên canh nguyên liệu phục vụ sản xuất, chế biến và xuất khẩu rau quả, nông sản sạch mở ra trong giai đoạn này là rất phù hợp đối với người nông dân trong điều kiện hồ tiêu cao su, cà phê mất mùa, mất giá, cùng một số cây trồng truyền thống khác không còn phù hợp.
Theo Phó Giám đốc Sở NN-PTNT tỉnh Gia Lai Đoàn Ngọc Có, các địa phương đang rà soát lại những vùng có diện tích trồng rau, cây ăn quả để quy hoạch vùng nguyên liệu. Với nhu cầu mỗi năm xuất khẩu hàng chục ngàn tấn rau, trái cây thì sản xuất sạch theo hướng nhỏ lẻ hoàn toàn không đáp ứng được yêu cầu sản lượng và chất lượng.
Chính vì vậy, nông dân phải liên kết lại thông qua hợp tác xã, doanh nghiệp tạo thành vùng nguyên liệu sản xuất để cung cấp số lượng lớn mà thị trường yêu cầu. Đây là công cụ mấu chốt để xây dựng sự phát triển bền vững và toàn diện theo chuỗi giá trị./.
Gia Cư
