Tiến độ giải ngân đầu tư công - chỉ dấu quan trọng cho dòng tiền chứng khoán

Bản chất của đầu tư công là tạo dựng nền tảng vật chất phục vụ toàn bộ hoạt động kinh tế - xã hội. Ảnh tư liệu

Đầu tư công giữ nhịp tăng trưởng

Trong bối cảnh kinh tế toàn cầu năm 2025 tiếp tục đối mặt với nhiều bất ổn và biến số khó lường, mục tiêu tăng trưởng GDP ít nhất 8% mà Chính phủ Việt Nam đề ra là sự quyết tâm rất lớn, nhưng ngược lại cũng là một thách thức không hề nhỏ. Để hiện thực hóa mục tiêu này, Việt Nam cần sự phối hợp chính sách chặt chẽ, đồng bộ và mang tính quyết liệt hơn bao giờ hết.

Trước những thách thức đó, đầu tư công ngày càng được xác lập là một trong những động lực tăng trưởng then chốt. Không chỉ đóng vai trò hỗ trợ ngắn hạn, đầu tư công còn được kỳ vọng là nền tảng để Việt Nam kiến tạo một mô hình phát triển bền vững trong trung và dài hạn.

Các chuyên gia cho rằng, việc quá phụ thuộc vào xuất khẩu hay dòng vốn FDI - những nguồn lực vốn nhạy cảm với biến động địa chính trị và xu hướng bảo hộ - không còn là lựa chọn hoàn toàn tối ưu. Thay vào đó, Việt Nam đang dịch chuyển sang chiến lược phát triển mang tính tự cường, dựa trên khai thác nội lực, nâng cao năng lực sản xuất trong nước, ứng dụng công nghệ và đầu tư mạnh vào hạ tầng. Trong định hướng này, đầu tư công không chỉ là công cụ điều hành tài khóa, mà còn là chất xúc tác cho sự chuyển hóa toàn diện của nền kinh tế, từ cơ cấu ngành nghề đến năng lực cạnh tranh dài hạn.

Ông Lê Quang Chung - Phó Tổng giám đốc Công ty CP Chứng khoán Smart Invest (AAS) nhận định, trong bối cảnh khu vực tư nhân và dòng vốn FDI còn chịu nhiều sức ép từ bên ngoài, đầu tư công đang nổi lên như một trụ cột giữ nhịp cho tăng trưởng. Đây không chỉ là giải pháp tình thế mà còn thể hiện tầm nhìn dài hạn trong chiến lược phát triển kinh tế quốc gia.

“Đầu tư công sẽ tiếp tục là chủ đề trọng tâm của nền kinh tế Việt Nam trong ít nhất 3 - 5 năm tới. Trọng tâm không chỉ nằm ở tỷ lệ giải ngân, mà còn ở chất lượng và hiệu quả lan tỏa đến các khu vực kinh tế khác” - ông Chung nhấn mạnh.

Thực tế cho thấy, đầu tư công thường đóng vai trò “mở đường” cho các dòng vốn tư nhân và FDI đi sau. Khi Nhà nước đầu tư xây dựng các trục giao thông huyết mạch, khu công nghiệp, hệ thống năng lượng hay hạ tầng logistics, nhà đầu tư tư nhân mới có đủ điều kiện để triển khai các dự án sản xuất - kinh doanh, từ đó kích hoạt chuỗi giá trị trong nền kinh tế.

Dòng tiền hướng về hạ tầng

Ở một góc nhìn khác, ông Đặng Trần Phục - Chủ tịch HĐQT Công ty Đầu tư tài chính AzFin Việt Nam nhấn mạnh, cơ hội để Việt Nam bứt phá về tăng trưởng chỉ còn thực sự rộng mở trong vòng 9 - 10 năm tới, tức giai đoạn cuối của “cửa sổ dân số vàng”.

Để tận dụng tối đa thời gian này, tốc độ tăng trưởng cần đạt mức tối thiểu 8 - 10% mỗi năm. Tuy nhiên, mức tăng trưởng đó không thể chỉ trông cậy vào khu vực FDI hay xuất khẩu, mà phải đến từ nội lực, trong đó khu vực tư nhân đóng vai trò dẫn dắt, với điều kiện tiên quyết là có một hệ thống hạ tầng hiện đại, đồng bộ.

“Đây chính là điểm giao nhau giữa mục tiêu tăng trưởng bền vững và vai trò đầu tư công. Không chỉ cung cấp nền tảng vật chất cho phát triển, đầu tư công còn có tính chất “hướng dòng”, tạo động lực cho các khu vực kinh tế khác bám theo” - ông Phục đánh giá.

Về hình thức triển khai, ông Phục chỉ ra, đầu tư công hiện nay không chỉ đơn thuần là Nhà nước trực tiếp chi vốn cho các dự án hạ tầng. Cấu trúc đầu tư công hiện đại bao gồm 3 dạng chính: đầu tư trực tiếp (Nhà nước làm chủ đầu tư), đầu tư gián tiếp (qua doanh nghiệp, quỹ đầu tư công), và đầu tư hỗ trợ (tạo điều kiện về chính sách, mặt bằng, tín dụng để khu vực tư nhân đầu tư vào các lĩnh vực trọng điểm). Ba hình thức này tạo nên một hệ sinh thái đầu tư đa tầng, giúp huy động được nguồn lực tổng hợp từ toàn xã hội.

Những dự án hạ tầng quy mô lớn như cao tốc Bắc - Nam, sân bay Long Thành, đường vành đai TP. Hồ Chí Minh và Hà Nội không chỉ có ý nghĩa biểu tượng, mà còn mang lại hiệu ứng lan tỏa rõ rệt. Các công trình này giúp kết nối vùng, giảm chi phí logistics, mở rộng không gian phát triển, thúc đẩy đô thị hóa và nâng cao chất lượng sống.

“Bản chất của đầu tư công là tạo dựng nền tảng vật chất phục vụ toàn bộ hoạt động kinh tế - xã hội, đồng thời định hình trật tự phát triển dài hạn của quốc gia” - ông Phục khẳng định.

Về tác động vĩ mô, đầu tư công tạo ra giá trị gia tăng trực tiếp thông qua khối lượng công trình triển khai, tạo việc làm, thúc đẩy tiêu dùng nguyên vật liệu, thiết bị và dịch vụ liên quan. Một dự án hạ tầng lớn có thể kích hoạt cả một chuỗi cung ứng, từ thép, xi măng, nhựa đường, máy móc, đến vận tải và lao động. Từ đó, tạo nên hiệu ứng cộng hưởng, góp phần thúc đẩy cầu trong nước và ổn định kinh tế vĩ mô. Đáng chú ý, đầu tư công còn đóng vai trò “bộ đệm” trong điều hành tài khóa và tiền tệ - đặc biệt hữu ích khi nền kinh tế đối mặt với áp lực giảm tốc.

Trên thị trường tài chính, theo chuyên gia từ AAS, đầu tư công cũng được xem là chỉ báo sớm của dòng tiền. Những giai đoạn đầu tư công được đẩy mạnh, như 2013 - 2015 hay 2018, thường ghi nhận sự tăng trưởng mạnh của nhóm cổ phiếu hạ tầng, xây dựng, vật liệu và logistics. Việc theo sát tiến độ giải ngân và xác định nhóm ngành hưởng lợi đang trở thành chiến lược quan trọng với nhà đầu tư trên thị trường chứng khoán.