Rút kinh nghiệm để ngăn chặn những vụ việc tương tự như AIC, chuyến bay giải cứu...

Công tác phòng, chống tham nhũng có bước tiến mới

Sáng 21/11, Quốc hội đã nghe các báo cáo về công tác phòng, chống tham nhũng (PCTN) năm 2023.

Theo báo cáo của Chính phủ do Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trình bày, năm 2023, Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương và các cơ quan chức năng đã nỗ lực lớn, quyết tâm cao, thực hiện nghiêm túc kết luận của đồng chí Tổng Bí thư, Trưởng Ban Chỉ đạo.

Công tác PCTN, tiêu cực tiếp tục được đẩy mạnh, có bước tiến mới, quyết liệt, đồng bộ, toàn diện và hiệu quả hơn, để lại dấu ấn tốt, củng cố thêm niềm tin của nhân dân, góp phần quan trọng thực hiện thắng lợi nhiệm vụ kinh tế - xã hội năm 2023.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong trình bày báo cáo. Ảnh: Quochoi.vn

Bên cạnh những kết quả đạt được, công tác PCTN vẫn còn những hạn chế. Đó là, tình trạng tham nhũng, tiêu cực trên một số lĩnh vực còn diễn biến phức tạp, nghiêm trọng, nổi lên là các sai phạm lớn trong lĩnh vực đất đai, đấu thầu, chứng khoán, trái phiếu doanh nghiệp, hoạt động ngân hàng, đăng kiểm, y tế... gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng…

Một bộ phận cán bộ, công chức, viên chức, nhất là cán bộ lãnh đạo, quản lý có biểu hiện làm việc cầm chừng, né tránh, sợ sai không dám làm, gây ảnh hưởng đến phát triển kinh tế - xã hội và giải quyết công việc của người dân, doanh nghiệp.

Công tác tự kiểm tra, phát hiện tham nhũng, tiêu cực trong nội bộ vẫn chưa nhiều chuyển biến, có ít vụ việc được phát hiện qua tự kiểm tra; vẫn xảy ra các vụ việc tham nhũng, tiêu cực trong cơ quan có chức năng PCTN, tiêu cực, gây dư luận không tốt.

Công tác giám định, định giá tài sản, cung cấp thông tin, tài liệu trong một số vụ án, vụ việc còn chậm, chất lượng còn hạn chế; thu hồi tài sản mặc dù tăng cao so với giai đoạn trước, nhưng giá trị tài sản phải thu hồi còn tồn đọng lớn.

Trình bày báo cáo thẩm tra, Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Lê Thị Nga cho biết, năm 2023, nhiều biện pháp phòng ngừa tham nhũng tiếp tục được Chính phủ, các bộ, ngành, địa phương đẩy mạnh thực hiện như: Thực hiện công khai, minh bạch trong hoạt động của các cơ quan, tổ chức, đơn vị; thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ, quy tắc ứng xử (các bộ, ngành, địa phương đã chủ động và rà soát, bổ sung, hoàn thiện các quy định về quy tắc ứng xử của người có chức vụ, quyền hạn thuộc thẩm quyền, lĩnh vực quản lý. Năm 2023 có 23 trường hợp nộp lại quà tặng cho đơn vị, với số tiền 93 triệu đồng).

Việc kiểm soát tài sản, thu nhập của người có chức vụ, quyền hạn được tăng cường, xử lý nghiêm các trường hợp kê khai tài sản, thu nhập không trung thực (như trường hợp Bí thư Tỉnh ủy Bến Tre, Giám đốc Sở Công thương tỉnh Cà Mau, Phó Chánh Thanh tra tỉnh Hậu Giang... bị xử lý kỷ luật vì kê khai tài sản không trung thực).

Công tác PCTN trong doanh nghiệp, tổ chức khu vực ngoài Nhà nước tiếp tục được quan tâm. Cụ thể như, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước đã triển khai 3 đoàn thanh tra (2 công ty đại chúng, 1 công ty quản lý quỹ), 15 đoàn kiểm tra (4 công ty đại chúng, 5 công ty kiểm toán, 1 công ty chứng khoán, 5 công ty quản lý quỹ) và 15 đoàn kiểm tra đột xuất tại các công ty chứng khoán, giao dịch cổ phiếu; đã xử phạt đối với 137 tổ chức và 189 cá nhân với tổng số tiền phạt là 29,195 tỷ đồng (lũy kế 9 tháng đầu năm 2023).

Còn trường hợp vi phạm trong công tác thanh tra gây hậu quả nghiêm trọng

Tuy nhiên, cơ quan thẩm tra cũng đánh giá việc thực hiện một số biện pháp phòng ngừa tham nhũng còn có những hạn chế; một số hạn chế đã tồn tại kéo dài qua nhiều năm nhưng chậm được khắc phục.

Cụ thể là, việc thực hiện công khai, minh bạch trong tổ chức và hoạt động ở một số cơ quan, tổ chức, đơn vị chưa có nhiều cải thiện, nhất là ở địa phương; vẫn còn nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị để xảy ra vi phạm.

Việc ban hành mới hoặc sửa đổi, bổ sung một số định mức, tiêu chuẩn, chế độ, ban hành quy tắc ứng xử trong nhiều trường hợp còn chậm; một số cơ quan, tổ chức, đơn vị còn chưa ban hành quy tắc ứng xử để thực hiện.

Tình trạng vi phạm việc thực hiện định mức, tiêu chuẩn, chế độ, vi phạm việc thực hiện quy tắc ứng xử diễn ra ở nhiều cơ quan, tổ chức, đơn vị.

Việc bố trí, bổ nhiệm người nhà, người thân thích vào các chức danh lãnh đạo quản lý trong cùng một cơ quan, tổ chức, đơn vị trái quy định vẫn còn xảy ra (như vụ việc bổ nhiệm người thân thích của Chủ tịch HĐTV Công ty TNHH một thành viên Sông Chu, doanh nghiệp 100% vốn nhà nước do tỉnh Thanh Hóa quản lý, vào các chức danh lãnh đạo, quản lý của doanh nghiệp).

Các đại biểu tham dự phiên họp sáng 21/11

Về kết quả thanh tra, kiểm toán nhà nước, giải quyết khiếu nại, tố cáo, Ủy ban Tư pháp đánh giá, năm 2023, công tác thanh tra, kiểm toán có nhiều chuyển biến tích cực, triển khai có trọng tâm, trọng điểm, tập trung vào công tác quản lý nhà nước, quản lý kinh tế - xã hội của các ngành, các cấp và việc chấp hành pháp luật của các tổ chức, cá nhân. Qua thanh tra, kiểm toán đã kịp thời chấn chỉnh, xử lý vi phạm và kiến nghị thu hồi, xử lý tài chính, xử lý trách nhiệm đối với các tập thể, cá nhân có sai phạm…

Tuy nhiên, công tác thanh tra còn có hạn chế; việc phát hiện, kiến nghị chuyển vụ việc có dấu hiệu tội phạm sang cơ quan điều tra còn trường hợp chưa kịp thời; sự phối hợp giữa cơ quan thanh tra với cơ quan điều tra, viện kiểm sát trong công tác phát hiện, chuyển giao vụ việc có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự có lúc chưa chặt chẽ; một số cuộc thanh tra chưa làm rõ được hậu quả, thiệt hại do hành vi vi phạm gây ra; còn có trường hợp vi phạm về trình tự, thủ tục thực hiện, ban hành kết luận thanh tra..., gây hậu quả nghiêm trọng.

Điển hình như vụ Đỗ Thị Nhàn - Cục trưởng Cục Thanh tra, giám sát Ngân hàng Nhà nước bị khởi tố về tội "Lợi dụng chức vụ, quyền hạn khi thi hành công vụ" do quá trình thanh tra đã báo cáo không chính xác dẫn đến việc giám sát, xử lý, kiểm soát ngân hàng SCB không kịp thời, gây hậu quả đặc biệt nghiêm trọng; vụ Trần Bích Ngọc - Vụ trưởng Vụ 1, Văn phòng Chính phủ bị khởi tố do đã lợi dụng vị trí công tác làm trái chức trách, nhiệm vụ được phân công trong việc giải quyết thanh tra, khiếu nại đối với Dự án Khu đô thị Đại Ninh, tỉnh Lâm Đồng; vụ việc 1 phó cục trưởng, 5 thanh tra viên của Thanh tra Chính phủ bị khởi tố...