Dịch bệnh phức tạp ảnh hưởng đến việc chủ động trong lập dự toán
Qua thảo luận cho thấy đa số ý kiến nhất trí bổ sung dự toán nguồn viện trợ không hoàn lại của nước ngoài, nguồn chi thường xuyên năm 2021 điều chỉnh dự toán kinh phí đảm bảo hoạt động chưa sử dụng hết của năm 2021 của Tổng cục Thuế và Tổng hợp Hải quan; điều chỉnh kế hoạch vốn vay năm 2022 của các địa phương chuyển nguồn kinh phí công tác phòng chống dịch Covid-19 năm 2021 của các địa phương sang niên độ ngân sách năm 2022 để đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, sử dụng hiệu quả ngân sách và đảm bảo các thủ tục để quyết toán ngân sách.
Các đại biểu cũng tham gia và nêu câu hỏi để hoàn thiện dự thảo Nghị quyết và đề nghị Chính phủ có giải pháp khắc phục những bất cập, hạn chế về quản lý viện trợ không hoàn lại, quản lý chi đầu tư và quản lý vốn vay.
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc giải trình về ý kiến các đại biểu tại Quốc hội |
Giải trình về ý kiến của các đại biểu Quốc hội, về vấn đề bổ sung vốn viện trợ nước ngoài chưa có trong dự toán, Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc cho biết, thực tế đây là những khoản viện trợ không có dự toán trước, tùy theo tình hình và qua làm việc với các địa phương, các tổ chức nước ngoài mới quyết định tài trợ, thường là bất thường và nhỏ lẻ. Điều này dẫn đến việc bị động trong lập dự toán, thường phải căn cứ trên báo cáo sau đó của các bộ, ngành để tập hợp.
Do đặc thù năm 2021, 2022 vừa qua, nguồn viện trợ chủ yếu là hỗ trợ phòng, chống dịch bệnh Covid-19. Nhiều tổ chức nhập trực tiếp vắc xin, kit test, thiết bị y tế cho các địa phương, đặc biệt là Hà Nội, TP. Hồ Chí Minh (TP.HCM)... Khi đó, tình hình hết sức cấp bách, đòi hỏi phải có phản ứng nhanh chóng, kịp thời, nên vì lợi ích nhân dân, có những lúc phải vận dụng linh hoạt nguyên tắc.
Theo quy định để hàng hóa được thông quan, đặc biệt là các mặt hàng thiết bị y tế, phải có đầy đủ thủ tục, chứng từ. Vào thời điểm đó dịch đang bùng phát mạnh tại TP.HCM, trong khi Cục Hải quan TP.HCM không cho phép hàng hóa thông quan, Bộ trưởng Hồ Đức Phớc đã đích thân nhận trách nhiệm, yêu cầu Cục Hải quan TP.HCM cho phép hàng hóa thông quan để đảm bảo quyền lợi, sức khỏe, tính mạng cho người dân. Sau đó, số hàng hóa này đã được bổ sung đầy đủ thủ tục, chứng từ...
Bộ trưởng Bộ Tài chính Hồ Đức Phớc |
Về việc điều chỉnh dự toán vay nước ngoài, Bộ trưởng cho biết, việc điều chỉnh này đảm bảo tổng dự toán Quốc hội phê duyệt không thay đổi, trong khi nếu để đưa sang năm 2023 thì sẽ ảnh hưởng bội chi. Vừa qua, một số địa phương triển khai không hết nguồn vốn, phải xin trả lại, một số địa phương đã triển khai hết nhưng còn khối lượng muốn giải ngân nên muốn được điều chỉnh. Bộ Tài chính đã tổng hợp dữ liệu từ các địa phương để đề xuất có sự điều chỉnh phù hợp, trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội, Quốc hội xem xét, quyết định, đảm bảo sự thuận lợi, tạo điều kiện cho các tỉnh đầu tư vào cơ sở hạ tầng, thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.
Ngành Thuế, Hải quan tiết kiệm chi thường xuyên để đưa vào đầu tư phát triển
Đối với nội dung điều chỉnh dự toán kinh phí đảm bảo hoạt động chưa sử dụng hết năm 2021 của Tổng cục Thuế và Tổng cục Hải quan, Bộ trưởng Bộ Tài chính nêu rõ về nguyên tắc tiết kiệm chi thường xuyên đưa vào chi đầu tư là tích cực, hiệu quả, là kết quả của sự “thắt lưng, buộc bụng” để đầu tư phát triển.
Có ý kiến đại biểu nêu câu hỏi liệu việc phân bổ dự toán có sự “ưu ái” nào với ngành Hải quan, ngành Thuế hay không, Bộ trưởng cho hay tại Nghị quyết của Quốc hội trong nhiệm kỳ trước, có nhiều cơ quan, đơn vị cùng được Quốc hội cho phép thực hiện chế độ đặc thù này như Kiểm toán Nhà nước, Ngân hàng Nhà nước, Bảo hiểm xã hội… Dự kiến khi thực hiện cải cách tiền lương theo Nghị quyết 27, các cơ quan, đơn vị này đều sẽ thực hiện theo chính sách tiền lương mới.
Bộ trưởng Bộ Tài chính cũng nhấn mạnh nhiệm vụ của ngành là cơ quan điều hành chính sách tài khóa, tập trung tham mưu cho Chính phủ thực hiện quản lý thu ngân sách tốt nhất, một mặt đảm bảo chi thường xuyên, đồng thời hàng năm có kinh phí chuyển cho Bộ Kế hoạch và Đầu tư để phân bổ đầu tư công… Đây là nhiệm vụ nặng nề mà ngành Tài chính luôn nỗ lực, quyết tâm hoàn thành. Như năm nay, ngành Tài chính đã điều hành vượt thu gần 400.000 tỷ đồng, “lần đầu tiên trong lịch sử nước ta có bội thu ngân sách”.
Về lý do vì sao số vốn đầu tư này không được phân bổ ngay từ đầu năm, đầu kỳ, Bộ trưởng cho hay việc bố trí vốn đầu tư là nhiệm vụ của Bộ Kế hoạch và Đầu tư. Nhu cầu đầu tư luôn rất lớn, trong khi nguồn vốn hạn chế, không thể bố trí hết. Ngay cả trong dự án sân bay Long Thành, một sân bay trọng điểm nhưng lại không được bố trí đầu tư trụ sở cơ quan hải quan để kiểm soát hàng hóa xuất nhập khẩu. Sau khi Bộ Tài chính có ý kiến, Chính phủ đã chỉ đạo bố trí trong nguồn vốn của chương trình phục hồi.
Thực tế, nhiều tỉnh có lượng hàng hóa xuất nhập khẩu lớn, muốn kiểm soát phải có cơ quan hải quan, muốn vậy phải vốn đầu tư công để đầu tư trụ sở. Đơn cử một số tỉnh như Bà Rịa - Vũng Tàu, Trà Vinh đã chủ động đầu tư trụ sở, cơ quan hải quan đã bố trí máy móc thiết bị, nhân lực, qua đó năm nay các tỉnh đều có tăng thu ngân sách (từ việc kiểm soát tốt hàng hóa xuất nhập khẩu).
Bộ trưởng khẳng định, đầu tư cơ sở vật chất cho ngành Thuế, Hải quan hiện đại hơn là để phục vụ điều hành, quản lý ngân sách tốt nhất. Những trụ sở nào sau khi sắp xếp, sáp nhập không còn dùng đến thì đều được trả về cho địa phương để bố trí.
