Bộ Tài chính lấy ý kiến dự án luật sửa đổi, bổ sung Luật Quản lý nợ công

Tham dự hội nghị có đại diện các tổ chức quốc tế, các ngân hàng phát triển; đại diện các cơ quan của Quốc hội; các bộ, cơ quan ngang bộ và cơ quan thuộc Chính phủ; cùng đại diện các tổ chức tài trợ quốc tế, các ngân hàng chính sách, ngân hàng thương mại và các doanh nghiệp sử dụng nguồn vốn thuộc nợ công.

Luật Quản lý nợ công đã đi vào cuộc sống

Phát biểu khai mạc hội nghị, ông Nguyễn Quốc Phương – Cục trưởng Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại (Bộ Tài chính) cho biết, Luật Quản lý nợ công số 20/2017/QH14 đã được Quốc hội thông qua ngày 23/11/2017, có hiệu lực thi hành từ ngày 1/7/2018. Chính phủ đã ban hành các nghị định hướng dẫn triển khai Luật theo phân công, trong đó nội dung cho vay lại vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài của Chính phủ được hướng dẫn tại Nghị định số 97/2018/NĐ-CP.

Cục trưởng Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại Nguyễn Quốc Phương phát biểu tại hội nghị. Ảnh: Đức Minh

Hơn 7 năm thực hiện, Luật Quản lý nợ công đã đi vào cuộc sống. Quản lý nhà nước về nợ công được thống nhất một đầu mối, phù hợp với thông lệ quốc tế. Luật đã huy động đầy đủ các nguồn vốn phục vụ đầu tư phát triển và trả nợ gốc của ngân sách nhà nước. Đồng thời, nâng cao tính tự chịu trách nhiệm của các cơ quan sử dụng nợ công.

Bên cạnh đó, công tác kiểm tra, giám sát việc sử dụng vốn vay và trả nợ công được tăng cường. Việc quản lý, kiểm soát chặt chẽ các khoản chính phủ bảo lãnh, vay về cho vay lại cũng được thực hiện hiệu quả. Những kết quả này góp phần cải thiện các chỉ tiêu an toàn nợ công và mở rộng dư địa tài khóa của Nhà nước.

Thời gian qua, việc sắp xếp tổ chức bộ máy nhà nước và thực hiện chủ trương phân cấp, phân quyền theo ý kiến chỉ đạo của Bộ Chính trị đã được đẩy mạnh. Chủ trương này được thể chế hóa tại Luật Tổ chức Chính phủ và Luật Tổ chức Chính quyền địa phương. Việc tổ chức chính quyền địa phương theo mô hình 2 cấp cũng đã được thực hiện.

Quốc hội cũng đã ban hành hoặc sửa đổi, bổ sung nhiều luật tại Kỳ họp thứ 9, trong đó có Luật Ngân sách Nhà nước, Luật Đầu tư công, Luật Đấu thầu… Những thay đổi này đã tác động đến việc thực hiện các văn bản pháp luật, trong đó có Luật Quản lý nợ công.

Thực hiện chủ trương rà soát các quy định pháp luật đảm bảo đồng bộ trong cải cách thể chế, Bộ Tài chính đã tổ chức rà soát, tổng kết đánh giá việc triển khai Luật Quản lý nợ công.

Việc sửa đổi, bổ sung Luật lần này nhằm mục đích tăng cường phân cấp, phân quyền. Đồng thời, thực hiện mô hình chính quyền địa phương 2 cấp. Việc sửa đổi cũng nhằm thể chế hóa các chủ trương tại Nghị quyết 57 của Bộ Chính trị về đột phá phát triển khoa học, công nghệ, đổi mới sáng tạo và chuyển đổi số quốc gia. Bên cạnh đó, đổi mới công tác xây dựng pháp luật theo Nghị quyết số 66 của Bộ Chính trị cũng là một mục tiêu quan trọng. Cuối cùng, việc sửa đổi còn nhằm giải quyết kịp thời một số vướng mắc phát sinh trong quá trình tổng kết thi hành luật.

Theo ông Phương, Bộ Tài chính đã báo cáo Chính phủ về chủ trương đưa dự án Luật sửa đổi, bổ sung vào Chương trình lập pháp năm 2025, đồng thời xây dựng bộ hồ sơ dự án Luật theo thể thức rút gọn và dự kiến sẽ trình Chính phủ để trình Quốc hội khóa XV tại Kỳ họp thứ 10.

Nhiều nội dung sẽ được sửa đổi, bổ sung

Đề cập các nội dung dự kiến sửa đổi, bổ sung, ông Hoàng Hải - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại (Bộ Tài chính) cho hay, cơ quan soạn thảo đề xuất sửa Luật theo 2 giai đoạn. Giai đoạn 1 trình sửa đổi, bổ sung ngay trong năm 2025 các nội dung cấp bách theo 4 nhóm vấn đề.

Ông Hoàng Hải - Phó Cục trưởng Cục Quản lý nợ và kinh tế đối ngoại trình bày tóm tắt về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Quản lý nợ công 2017. Ảnh: Đức Minh

Giai đoạn 2 sẽ tiếp tục nghiên cứu, tổng kết đánh giá, khảo sát, tham khảo kinh nghiệm quốc tế và bối cảnh đất nước giai đoạn tới để đề xuất sửa đổi Luật toàn diện, tổng thể vào năm 2026.

Trước mắt, dự thảo đầu tiên kiến nghị sửa đổi một số điều quy định về nhiệm vụ, quyền hạn của tổ chức, cá nhân (Chương II) để có cơ sở triển khai phân cấp, phân quyền; bổ sung sửa đổi một số điều quy định về kế hoạch vay, trả nợ công (Chương III), việc huy động, sử dụng vốn vay và trả nợ của Chính phủ (Chương IV và Chương 1), quy định về cho vay lại vốn vay ODA, vay ưu đãi nước ngoài (Chương V), về vay nợ của chính quyền địa phương (Chương VII).

Theo ông Hoàng Hải, việc sửa thủ tục đề xuất khoản vay (khoản 11 Điều 1 dự thảo Luật) giản lược thông tin cần cung cấp so với yêu cầu đối với đề xuất dự án trước đây, sẽ giảm thời gian và chi phí tuân thủ.

Trong dự thảo, Bộ Tài chính đề xuất các nội dung giao Chính phủ hướng dẫn. Cụ thể gồm: lập, triển khai và công bố Chương trình quản lý nợ công 3 năm, cũng như Kế hoạch vay, trả nợ hàng năm nhằm đảm bảo việc quản lý nợ công được thực hiện có hiệu quả, minh bạch và đúng tiến độ.

Ngoài ra, hướng dẫn phương thức lựa chọn tổ chức hoặc tổ hợp quản lý phát hành, tư vấn pháp lý, các đại lý liên quan và xây dựng kế hoạch tổ chức phát hành trái phiếu chính phủ trên thị trường vốn quốc tế, góp phần đa dạng hóa nguồn vốn và nâng cao hiệu quả huy động vốn. Về cơ chế cho vay lại, theo dự thảo, Chính phủ sẽ thực hiện việc chia sẻ rủi ro giữa Bộ Tài chính và các cơ quan cho vay lại, trong đó bao gồm cả nội dung phí dự phòng rủi ro, nhằm đảm bảo quản lý tài chính công chặt chẽ và bền vững.

Việc bảo đảm tiền vay đối với các đơn vị sự nghiệp công lập cũng được đề nghị giao cho Chính phủ hướng dẫn nhằm giúp các đơn vị này tiếp cận nguồn vốn vay an toàn, hiệu quả và phù hợp với quy định hiện hành.

Đồng thời, Chính phủ quy định tỷ lệ trích nộp dự phòng rủi ro cho vay lại khi cơ quan được ủy quyền cho vay lại cùng chia sẻ rủi ro tín dụng với Bộ Tài chính, nhằm nâng cao khả năng quản lý và bảo vệ tài chính công. Cuối cùng, Chính phủ sẽ quy định chi tiết việc công bố thông tin, số liệu về nợ công để đảm bảo tính công khai, minh bạch, phục vụ công tác giám sát và quản lý nợ công một cách hiệu quả.