Triển vọng sáng của kênh phát hành trái phiếu ra công chúng

Sôi động tháng cuối năm

Sau giai đoạn chững lại ngắn trong tháng 11, kênh phát hành trái phiếu doanh nghiệp ra công chúng sôi động trở lại trong tháng cuối cùng của năm 2025 với tâm điểm tiếp tục thuộc về nhóm tài chính.

Đợt chào bán trái phiếu ra công chúng của Công ty cổ phần Chứng khoán VNDirect vừa hoàn tất vào trung tuần tháng 12/2025 với tổng giá trị 2.000 tỷ đồng, bao gồm 2 kỳ hạn: 2 năm và 3 năm. Đây là trái phiếu không chuyển đổi, không kèm chứng quyền và không có tài sản bảo đảm, xác lập nghĩa vụ nợ trực tiếp của doanh nghiệp phát hành. Tỷ lệ phân phối thành công đạt 99,92%, riêng nhóm tổ chức (20 nhà đầu tư) chiếm tới 94,9% tổng lượng phân phối.

Nguồn: Hiệp hội Thị trường trái phiếu Việt Nam (VBMA). Đồ họa: Phương Anh

Ngân hàng TMCP Kiên Long (KienlongBank, mã: KLB) cũng hoàn tất đợt phát hành trái phiếu ra công chúng trị giá 1.000 tỷ đồng vào ngày 10/12. Tuy nhiên, khác với đợt phát hành của VNDirect, toàn bộ lượng trái phiếu được phân phối cho nhà đầu tư cá nhân. Kỳ hạn trái phiếu là 6 năm, lãi suất thả nổi được xác định bằng lãi suất tham chiếu cộng biên độ 1,8%/năm, với mức lãi suất năm đầu là 7,1%. Trái phiếu thuộc loại không chuyển đổi, không kèm chứng quyền, không có tài sản bảo đảm và được xếp vào nhóm nợ thứ cấp, đủ điều kiện tính vào vốn cấp 2 của ngân hàng.

Trong khi đó, đợt phát hành trái phiếu ra công chúng thứ ba trong năm 2025 của Ngân hàng TMCP Việt Á (VietABank, mã: VAB) chỉ chào bán thành công hơn 23%. Dù áp dụng biên độ lãi suất thả nổi cao hơn, ở mức 2,8%/năm, VietABank chỉ huy động được khoảng 92 tỷ đồng. Trước đó, 2 đợt phát hành vào tháng 8 và tháng 10/2025 có tỷ lệ phân phối thành công xấp xỉ 100%. Tổng cộng sau 3 đợt, VietABank đã huy động gần 590 tỷ đồng qua kênh phát hành trái phiếu ra công chúng trong năm nay. Điều này cũng phần nào phản ánh sự phân hóa về sức cầu theo từng thời điểm, từng tổ chức phát hành.

Bên cạnh các đợt chào bán đã hoàn tất, nhiều đợt phát hành đang triển khai hoặc “rục rịch” chuẩn bị chào bán ngay đầu năm sau. Thời gian đăng ký mua trái phiếu của Công ty cổ phần Nông nghiệp BAF Việt Nam sẽ kéo dài từ ngày 3/12 đến 26/12/2025 và dự kiến hoàn tất khâu nộp tiền vào đầu tháng 1/2026. Doanh nghiệp ngành nông nghiệp này phát hành với tổng giá trị tối đa 1.000 tỷ đồng, kỳ hạn 3 năm, lãi suất cố định 10%/năm.

Một trường hợp khác là Ngân hàng TMCP Nam Á cũng đang triển khai chào bán trái phiếu ra công chúng với quy mô 1.000 tỷ đồng, nhằm bổ sung vốn cấp 2, phục vụ mục tiêu đáp ứng tỷ lệ an toàn hoạt động. Thời gian đăng ký mua dự kiến đến ngày 30/12/2025.

Năm 2026, theo kế hoạch, Công ty cổ phần F88 mở bán lô trái phiếu đầu tiên từ ngày 10/1. “Ông lớn” trong lĩnh vực cầm đồ và tài chính thay thế này đã lên kế hoạch phát hành trái phiếu ra công chúng với quy mô tối đa 1.000 tỷ đồng, lãi suất 10%/năm trong 3 đợt của năm 2026. Giá trị huy động đợt đầu tiên trị giá 300 tỷ đồng.

Ở nhóm công ty chứng khoán, mới đây, Hội đồng Quản trị Công ty Chứng khoán ACB (ACBS) thông qua phương án phát hành trái phiếu ra công chúng lần 1 giai đoạn 2025 - 2026 với tổng giá trị 3.000 tỷ đồng. Toàn bộ nguồn vốn dự kiến sử dụng cho hoạt động tự doanh. Công ty Chứng khoán Vietcap (VCI) cũng đã phê duyệt phương án phát hành trái phiếu ra công chúng với tổng giá trị tối đa 3.000 tỷ đồng, thực hiện trong 3 đợt. Trong khi đó, Công ty Chứng khoán Sài Gòn - Hà Nội (SHS) lên kế hoạch phát hành 5.000 tỷ đồng trái phiếu, chia làm 2 đợt trong năm 2026.

Động lực từ chính sách

Chính thức từ ngày 1/1/2026, nhà đầu tư chứng khoán chuyên nghiệp là cá nhân chỉ được mua, giao dịch, chuyển nhượng trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ trong trường hợp trái phiếu có xếp hạng tín nhiệm và có tài sản bảo đảm, hoặc trái phiếu có xếp hạng tín nhiệm và được tổ chức tín dụng bảo lãnh thanh toán.

Đây là quy định tại Luật số 56/2024/QH15 ban hành cuối năm 2024, nhưng được lùi thời hạn hiệu lực theo điều khoản chuyển tiếp. Quy định này sẽ gia tăng minh bạch ở kênh trái phiếu phát hành riêng lẻ khi nhắm đến huy động vốn từ các cá nhân, kể cả nhà đầu tư chuyên nghiệp.

Thay đổi trên thực tế cũng mở rộng phạm vi yêu cầu xếp hạng tín nhiệm. Trước đây, Nghị định số 155/2020/NĐ-CP (có hiệu lực đầu năm 2021) lần đầu tiên đặt ra nghĩa vụ xếp hạng tín nhiệm bắt buộc đối với tổ chức phát hành hoặc trái phiếu phát hành ra công chúng. Các trường hợp bắt buộc này bao gồm đợt phát hành có tổng giá trị trong 12 tháng liền kề vượt 500 tỷ đồng và chiếm trên 50% vốn chủ sở hữu, hoặc khi giá trị phát hành lũy kế vượt 100% vốn chủ sở hữu.

Thêm vào đó, Thông tư số 102/2025/TT-BTC quy định về chỉ tiêu an toàn tài chính và biện pháp xử lý đối với tổ chức kinh doanh chứng khoán không đáp ứng chỉ tiêu an toàn tài chính, có hiệu lực từ ngày 15/12/2025, cũng tạo thêm cơ chế khuyến khích hoạt động xếp hạng tín nhiệm. Cụ thể, trong danh mục đầu tư của các công ty chứng khoán, trái phiếu đã được xếp hạng tín nhiệm sẽ được áp dụng mức hệ số rủi ro thanh toán thấp hơn. Xếp hạng tín nhiệm do vậy không còn dừng lại ở vai trò “tấm vé thông hành” bắt buộc khi muốn phát hành trái phiếu ra công chúng quy mô lớn, mà còn là “điểm cộng” trong lựa chọn đầu tư của nhóm công ty chứng khoán.

Ngoài ra, dự thảo Thông tư sửa đổi, bổ sung một số điều của Thông tư số 98/2020/TT-BTC ngày 16/11/2020 hướng dẫn hoạt động và quản lý quỹ đầu tư chứng khoán đang lấy được ý kiến cũng bổ sung danh mục tài sản được phép đầu tư của quỹ đóng và quỹ mở. Nếu nội dung trên được bổ sung, cổ phiếu chào bán lần đầu ra công chúng, trái phiếu chào bán ra công chúng sẽ được đưa vào nhóm chứng khoán niêm yết, hướng đến việc tăng sức cầu của các quỹ đóng, quỹ mở vào các đợt chào bán chứng khoán. Khả năng tham gia mạnh mẽ hơn của quỹ đầu tư chứng khoán trong vai trò bên mua có thể hỗ trợ đáng kể thành công của các đợt phát hành trái phiếu ra công chúng.

Kênh phát hành trái phiếu riêng lẻ tới đây sẽ ngày càng chặt chẽ hơn. Trong khi đó, kênh phát hành trái phiếu ra công chúng được hỗ trợ ở cả phía cung nhờ khung pháp lý rõ ràng và phía cầu, thông qua cho phép sự tham gia của các nhà đầu tư tổ chức khi tổ chức phát hành chào bán. Triển vọng của thị trường trái phiếu phát hành ra công chúng nhờ vậy cũng sẽ tích cực hơn và được kỳ vọng có thể tạo bước dịch chuyển đáng kể trong cơ cấu hình thức phát hành ra riêng lẻ và ra công chúng tại kênh huy động vốn này.