Cho thuê không cần hợp đồng
Theo kết luận thanh tra việc quản lý, sử dụng đất đai và một số dự án đầu tư trên địa bàn tỉnh Đắk Nông giai đoạn 2004-2011 của Thanh tra Chính phủ (TTCP), việc quy hoạch sử dụng đất đến năm 2010, kế hoạch sử dụng đất 5 năm giai đoạn 2006-2010 thiếu đồng bộ, thiếu thống nhất, thiếu cập nhật giữa các cấp, các ngành. Từ đó, việc quản lý, sử dụng đất đai theo quy hoạch, kế hoạch trên địa bàn toàn tỉnh gặp nhiều khó khăn, hạn chế dẫn đến sai phạm.
Đáng chú ý, kế hoạch sử dụng đất giai đoạn 2006-2020 chậm, không đáp ứng yêu cầu của thực tiễn, nhưng chưa được chú trọng quan tâm đế bổ sung, điều chỉnh, vi phạm quy định của Luật đất đai hiện hành.
Thanh tra Chính phủ cũng đánh giá, công tác quản lý, sử dụng đất đai biểu hiện sự buông lỏng quản lý trong thời gian dài, có nhiều sai phạm khuyết điểm. Việc cho thuê diện tích đất, rừng lớn nhưng không phải đấu giá rừng, được ưu đãi về tiền thuê đất (hàng chục năm sau mới phải nộp tiền thuê đất) gây thất thu cho ngân sách nhà nước.
UBND tỉnh Đắk Nông đã cho thuê đất, giao đất, giao rừng cho 39 doanh nghiệp tư nhân nhỏ để thực hiện 40 dự án trồng cao su, trồng rừng, quản lý bảo vệ rừng. Các doanh nghiệp này năng lực yếu cả về tài chính và kỹ thuật; kinh nghiệm trồng cao su, trồng rừng hạn chế, lao động ít; một số doanh nghiệp không có chức năng quản lý bảo vệ rừng; không được sử dụng các công cụ, phương tiện hỗ trợ quản lý bảo vệ hợp pháp.
Bên cạnh đó, UBND tỉnh tạm giao đất, rừng cho 5 doanh nghiệp nhưng không có quyết định giao đất, cho thuê đất, cho thuê rừng; chưa có hợp đồng thuê đất, thuê rừng; không có dự án đầu tư, gây thất thu ngân sách nhà nước, tiềm ẩn nguy cơ thất thoát tài nguyên.
 |
| Ảnh: Minh họa |
Nhiều dự án thu hồi đất trong đó đang có người dân sinh sống, làm ăn ổn định nhưng không có phương án đảm bảo tái định canh, tái định cư cho người dân và sự đồng thuận, hợp tác của người dân trong phát triển KTXH tại địa phương, gây ra tình trạng bất ổn, bức xúc trong nhân dân.
Điển hình là việc khiếu kiện về thu hồi đất ở, đất sản xuất của bà con vùng kinh tế mới từ miền Bắc chuyển vào tại huyện Đắk Mil gây khiếu kiện đông người, phức tạp. Đáng chú ý là có 76 hộ dân khiếu nại kéo dài với thời gian trên 25 năm nhưng chậm được giải quyết.
Ngoài ra, trên địa bàn tỉnh được quy hoạch 75 dự án thủy điện. Khi triển khai dự án, một lượng lớn gỗ và tài nguyên rừng bị hao hụt, thất thoát. Hầu hết các dự án đều phải giải phóng mặt bằng, nhưng ít quan tâm đến hạ tầng xã hội, giáo dục, y tế, ổn định đời sống cho người dân, đặc biệt là đối với đồng bào dân tộc thiểu số, thiểu số tại chỗ. Nhiều dự án không thực hiện nghĩa vụ tài chính về đất đai.
Phần lớn cộng đồng dân cư, hộ gia đình, cá nhân được giao đất, giao rừng, giao khoán nhưng không quản lý, bảo vệ được theo thỏa thuận. Hậu quả là rừng bị phá, đất đai bị lấn chiếm và nhà nước không những không thu được tiền thuê đất mà còn phải chi tiền ngân sách để hỗ trợ quản lý, bảo vệ.
Đối với vấn đề tài chính, tình hình thực hiện các khoản thu về đất từ năm 2004-2011 có nhiều yếu kém, thiếu đồng bộ, thiếu thống nhất, sơ hở.
Các cơ quan chức năng trong tỉnh đã không xác định đơn giá cho thuê đất, ký hợp đồng thuê đất trong một số dự án; không đấu giá rừng, xác định đơn giá rừng, ký hợp đồng cho thuê rừng ở hầu hết các dự án có sử dụng rừng. Nợ đọng tiền sử dụng đất, tiền thuê đất chưa được đôn đốc thu về ngân sách.
Yêu cầu xử lý nghiêm
Theo Thanh tra Chính phủ, trách nhiệm những sai phạm nêu trên thuộc về UBND tỉnh Đắk Nông, Giám đốc Sở Tài nguyên môi trường, Giám đốc Sở Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Chủ tịch UBND huyện, thị xã có sai phạm liên quan….
TTCP kiến nghị Thủ tướng chỉ đạo chủ tịch UBND tỉnh kiểm điểm làm rõ trách nhiệm của tập thể, cá nhân có liên quan trong việc để xảy ra sai phạm và có hình thức xử lý nghiêm theo quy định của pháp luật. Đồng thời kiểm tra, rà soát, chấn chỉnh một loạt vấn đề khác được phát hiện trong quá trình thanh tra.
Về tài chính, TTCP kiến nghị Chủ tịch UBND tỉnh Đắk Nông ban hành các quyết định thu hồi hơn 64 tỷ đồng tiền thuê đất, nợ sử dụng đất...
Cụ thể, thu hồi hơn 40,6 tỷ đồng nợ tiền sử dụng đất về ngân sách nhà nước (tính đến ngày 31/12/2011).
Thu hồi toàn bộ diện tích đất và tài sản trị giá hơn 10,9 tỷ đồng của nhà nước do Ban Quản lý rừng đặc dụng cảnh quan Đray Sáp quản lý mà UBND tỉnh đã tạm giao nguyên trạng cho Công ty CP Đầu tư Xây dựng Liên Thành sai quy định.
Đồng thời, thu hồi số tiền hơn 12,6 tỷ đồng tiền thuê đất của các Công ty TNHH MTV Lâm nghiệp về ngân sách tỉnh./.
Trung Ninh
