Giáo sư Mai Trọng Nhuận công bố kết quả đánh giá hiện trạng môi trường biển miền Trung. Ảnh: T.M
Sáng 22/8, Giáo sư Mai Trọng Nhuận - Đại học Quốc gia Hà Nội, đại diện nhóm chuyên gia, đã báo cáo kết quả điều tra, đánh giá mức độ, phạm vi ô nhiễm môi trường biển do sự cố môi trường gây ra tại 4 tỉnh ven biển miền Trung.
Các chất độc Xyanua, phenol đã giảm về giới hạn cho phép
Theo đó, trên cơ sở kết quả phân tích của 1.080 mẫu vào tháng 5 và 331 mẫu vào tháng 6, 68 mẫu kiểm chứng trong tháng 8, so sánh, đối chiếu với tiêu chuẩn QCVN 10-MT:2015/BTNMT về chất lượng nước biển cho thấy, về cơ bản, các thông số lý hóa, dinh dưỡng, kim loại nặng, nhóm hợp chất hữu cơ và tổng Coliform đều nằm trong giới hạn cho phép.
Đối với sắt, xyanua, phenol, những nguyên nhân chính gây sự cố môi trường, kết quả quan trắc cho thấy hàm lượng ô nhiễm giảm dần theo thời gian. Về sắt, kết quả quan trắc tháng 6/2016 cho thấy còn 1,8% số mẫu vượt giới hạn cho phép, tuy nhiên giá trị vượt không nhiều và chủ yếu là mẫu tầng đáy. Các mẫu vượt giới hạn tập trung ở vùng biển Quảng Bình và Thừa Thiên Huế.
Hàm lượng Xyanua trong nước đều nằm trong ngưỡng cho phép của QCVN. Riêng thông số tổng Phenol trong nước biển, đến thời điểm hiện tại đã giảm đến giá trị nhỏ hơn giới hạn cho phép.
Tại các khu vực cách bờ 1,5km thuộc Sơn Dương (Hà Tĩnh) và cửa Nhật Lệ (Quảng Bình), hòn Sơn Chà (Thừa Thiên Huế), do chịu tác động của dòng xoáy cục bộ, có một số thông số cao hơn so với các khu vực khác, nhưng vẫn nằm trong giới hạn cho phép, cần tiếp tục được giám sát và quan trắc thường xuyên.
Các bãi tắm đã an toàn, san hô đang hồi phục
Về chất lượng nước biển tại 19 bãi tắm thuộc 4 tỉnh Hà Tĩnh đến Thừa Thiên Huế, kết quả giám sát liên tục cho thấy tất cả các thông số đều nằm trong giới hạn cho phép, đáp ứng yêu cầu đối với vùng bãi tắm, thể thao dưới nước.
Về hệ sinh thái, trong tháng 4 và tháng 5/2016, 100% các rạn san hô trong khu vực khảo sát đều có dấu hiệu bị tẩy trắng, nhóm san hô cành hầu hết bị chết hàng loạt.. Điển hình là các khu vực rạn Hòn Sơn Dương (Hà Tĩnh), tỷ lệ san hô chết cao nhất khoảng 90%. Hòn Nồm (Quảng Bình) và Hải Vân, Sơn Chà (Thừa Thiên Huế), tỷ lệ san hô bị suy giảm là 66,7%. Sinh vật trên rạn san hô còn rất nghèo nàn, mật độ cá thấp, thấp nhất là Hòn Sơn Dương, Hòn Nồm. Rải rác có bắt gặp các loài cá kinh tế chết trong các hang, hốc san hô.
Tuy nhiên, đến giai đoạn tháng 6 và tháng 7/2016, không còn xảy ra hiện tượng san hô bị tẩy trắng. Trên rạn san hô đã thấy hiện tượng san hô phục hồi tự nhiên từ những tập đoàn đã bị chết từng phần và ấu trùng san hô bắt đầu định cư và phát triển trên nền đáy rạn (rạn san hô khu vực Hòn Nồm, Hải Vân, Sơn Chà). Khu vực đảo Hòn La vẫn còn điểm san hô phát triển khá tốt. Cá kích thước nhỏ và các động vật đáy cỡ lớn khác trên các rạn san hô đã có dấu hiệu phục hồi tích cực với mật độ cao hơn hẳn giai đoạn trước.
Từ những kết quả quan trắc nói trên, Giáo sư Mai Trọng Nhuận đưa ra kết luận, môi trường biển và trầm tích biển tại các khu vực được quan trắc đã nằm trong giới hạn quy định của QCVN 10-MT: 2015/BTNMT, đạt quy chuẩn đối với vùng bãi tắm, thể thao dưới nước, nuôi trồng thủy sản và bảo tồn thủy sinh.
Tại các khu vực cách bờ 1,5km thuộc Sơn Dương – Hà Tĩnh (diện tích khoảng 300km2), cửa Nhật Lệ - Quảng Binh (diện tích khoảng 330km2), hòn Sơn Chà – Thừa Thiên – Huế (diện tích khoảng 160km2), do chịu tác động của dòng xoáy cục bộ, có một số thông số môi trường cao hơn so với các khu vực khác, nhưng vẫn nằm trong giới hạn cho phép, cần tiếp tục được quan trắc và giám sát chặt chẽ, thường xuyên.
Sẽ giám sát hải sản đánh bắt tại các vùng biển an toàn
Với sự kiểm sóat chặt chẽ các nguồn phát thải từ Công ty Formosa Hà Tĩnh và do cơ chế làm sạch tự nhiên của môi trường, hàm lượng các chất ô nhiễm từ sự cố môi trường đang có xu hướng giảm theo thời gian.
Hệ sinh thái rạn san hô, cỏ biển và nguồn lợi hải sản ở khu vực sau những tác động của sự cố môi trường bị suy thoái mạnh mẽ cả về đa dạng sinh học và quy mô, nay đã bắt đầu có dấu hiệu phục hồi tích cực.
Về chất lượng hải sản đánh bắt, theo số liệu giám sát của Bộ Y tế, từ 28/4 đến 8/8/2016, kết quả kiểm nghiệm đánh giá mức độ an toàn của các mẫu hải sản lấy tại 4 tỉnh miền Trung cho thấy, hàm lượng một số chất ô nhiễm trong hải sản đã giảm dần theo thời gian. Trong thời gian tới, Bộ Y tế sẽ phối hợp với bộ Nông nghiệp và Phát triển Nông thôn thực hiện giám sát hải sản đánh bắt tại các vùng biển an toàn đã được Bộ Tài nguyên và Môi trường công bố.
Để tiếp tục theo dõi, đánh giá diễn biến chất lượng môi trường biển ven bờ khu vực miền Trung, Bộ Tài nguyên và Môi trường cho biết sẽ tiếp tục hoạt động quan trắc, giám sát môi trường biển, đặc biệt là giám sát chặt chẽ nguồn thải từ công ty Formosa Hà Tĩnh, kết nối dữ liệu xây, xây dựng hệ thống thông tin, cơ sở dữ liệu và các ứng dụng công nghệ hiện đại trong giám sát, cảnh báo ô nhiễm môi trường biển. Sự tham gia của các cấp các ngành cũng như cộng đồng dân cư trong việc giám sát các nguồn thải xả ra môi trường biển, nâng cao chất lượng môi trường cũng cần được tăng cường nhằm đáp ứng yêu cầu phát triển kinh tế - xã hội của các địa phương ven biển 4 tỉnh miền Trung.
Phát biểu tại hội thảo, các ý kiến của các vị chuyên gia trong và ngoài nước đồng ý với ý kiến các bãi tắm đã an toàn. Về chất lượng các loài hải sản, các ý kiến cho rằng về cơ bản là an toàn, nhưng cần theo dõi, quan trắc tại một số khu vực đặc biệt đã nêu trên.
T.M
