Cho thuê tài chính - nhiều ưu điểm song thị trường vẫn ngó lơ

Nguồn: Hiệp hội Cho thuê tài chính

Trong cuộc trao đổi với phóng viên, một nhân viên tư vấn thuộc công ty cho thuê tài chính có 100% vốn đầu tư nước ngoài, trụ sở đặt tại Đài Loan (Trung Quốc) cho biết, các gói thuê tài chính trung hạn hiện có mức lãi suất dao động khoảng 8 - 12%/năm. Mức lãi suất cụ thể sẽ phụ thuộc vào kết quả thẩm định hồ sơ, điểm tín dụng và tình hình tài chính của từng doanh nghiệp.

Doanh nghiệp chưa mặn mà

Theo nhân viên công ty này, hình thức cho thuê tài chính có đặc thù tập trung chủ yếu vào tài sản là máy móc, thiết bị. "Về cơ bản, hình thức này tương tự như vay mua xe trả góp, tức lãi tính theo dư nợ giảm dần và gốc được chia đều theo tháng. Thời hạn vay dao động 36 - 60 tháng, thuộc nhóm vay trung và dài hạn. Điểm đáng chú ý là doanh nghiệp chỉ cần thế chấp chính máy móc, không yêu cầu tài sản bất động sản đi kèm. Tỷ lệ tài trợ đối với máy móc mới thông thường tối đa lên tới 80%" - nhân viên tư vấn rõ.

Về điều kiện xét duyệt, tuy không đòi hỏi nhiều tài sản như ngân hàng, nhưng quá trình thẩm định lại khá kỹ lưỡng. Dù vậy, thời gian xử lý hồ sơ thường khá nhanh, thông thường mất khoảng 2 tuần kể từ khi đầy đủ hồ sơ.

Là doanh nghiệp chuyên sản xuất và cung cấp bao bì đóng gói cho các khách hàng FDI, Công ty TNHH Đầu tư và Sản xuất Thái Hưng có nhu cầu đầu tư máy móc khá lớn. Tuy nhiên, theo chia sẻ của Giám đốc Trần Đức Hoàn, công ty mới chỉ nghe đến hình thức thuê tài chính và chưa từng sử dụng kênh vốn này.

Theo ông Hoàn, đối với các nhà máy sản xuất, thuê tài chính là giải pháp tài chính phù hợp trong trường hợp không có tài sản đảm bảo để vay ngân hàng, nhưng vẫn cần nhập khẩu máy móc thiết bị phục vụ sản xuất, hoặc muốn thế chấp chính máy móc thiết bị để vay vốn bổ sung cho hoạt động kinh doanh.

Với Thái Hưng, doanh nghiệp được một ngân hàng quốc doanh cho vay lưu động với lãi suất 5,6%/năm, do đó, theo lãnh đạo công ty, việc sử dụng sản phẩm thuê tài chính không phải là lựa chọn tối ưu.

Về bản chất, cho thuê tài chính là một hình thức tài trợ vốn thông qua việc cho thuê tài sản, đặc biệt phù hợp với các doanh nghiệp vừa và nhỏ, giúp hỗ trợ tài chính kịp thời cho những doanh nghiệp có ý tưởng kinh doanh khả thi nhưng "nghèo" vốn. Một trong những ưu điểm lớn nhất là doanh nghiệp có thể được tài trợ tới 100% giá trị tài sản thuê, nhiều trường hợp không cần tài sản thế chấp, giúp giảm áp lực huy động vốn ban đầu và tận dụng cơ hội đầu tư nhanh chóng, nhất là trong bối cảnh công nghệ liên tục thay đổi.

So sánh với hình thức vay thông thường qua các ngân hàng, đặc biệt là nhóm "Big 4", thường đi kèm điều kiện mở tài khoản và tài sản đảm bảo như đất đai, nhà xưởng, nên có thể hưởng lãi suất ưu đãi hơn. Trong khi đó, các công ty cho thuê tài chính chỉ dựa vào hợp đồng thuê, không yêu cầu mở tài khoản thanh toán tại đơn vị cung cấp vốn; đồng thời, không yêu cầu tài sản đảm bảo, mà chỉ cần thế chấp chính máy móc, thiết bị đầu tư.

Cần khai thông kênh vốn thật cho sản xuất thực

Mặc dù sở hữu nhiều ưu điểm và có thể góp phần chia sẻ gánh nặng tín dụng trung và dài hạn cho hệ thống ngân hàng, hình thức cho thuê tài chính hiện vẫn chưa được cộng đồng doanh nghiệp ưa chuộng.

Chia sẻ với phóng viên về vấn đề này, một nhân viên đang làm việc tại công ty cho thuê tài chính trực thuộc một ngân hàng thuộc nhóm "Big 4" giãi bày, trên thực tế, nhiều doanh nghiệp vẫn có tâm lý ưu tiên vay vốn lưu động từ ngân hàng vì đây là hình thức phổ biến và quen thuộc.

Tuy nhiên, xét về bản chất, cho thuê tài chính lại là lựa chọn rất phù hợp đối với những doanh nghiệp sở hữu tài sản khó định giá cao hoặc khó phát mại tại ngân hàng, chẳng hạn như dây chuyền sản xuất, máy móc, thiết bị chuyên dụng...

Không thể nói hình thức này "kén khách", mà vấn đề nằm ở chỗ sự phổ biến và mức độ hiểu biết về lĩnh vực cho thuê tài chính trong cộng đồng doanh nghiệp hiện vẫn hạn chế. Về dài hạn, hình thức cấp vốn trung và dài hạn của các công ty cho thuê tài chính sẽ ngày càng thể hiện rõ lợi thế, đặc biệt với những doanh nghiệp có nhu cầu đầu tư thiết bị, vật tư sản xuất. Thậm chí, theo vị này, trong tương lai, phạm vi này có thể mở rộng sang cả các tài sản phi vật lý như: phần mềm, công nghệ...

Một điểm nổi bật là sau khi kết thúc hợp đồng, doanh nghiệp có thể chuyển quyền sở hữu đối với chính máy móc, thiết bị đã thuê, giúp tối ưu hóa tài sản và dòng tiền.

Cũng theo PGS.TS. Nguyễn Hữu Huân, Đại học Kinh tế TP. Hồ Chí Minh, khác với các lĩnh vực vay vốn khác, khách hàng của cho thuê tài chính thường là các doanh nghiệp sản xuất thật, hoạt động thật và sử dụng vốn đúng mục đích, không phải các trường hợp “vẽ dự án” để huy động vốn đầu cơ như trong lĩnh vực bất động sản.

"Vì vậy, cần có các chính sách nới lỏng, khuyến khích, tháo gỡ rào cản để thúc đẩy phát triển lĩnh vực cho thuê tài chính, bởi cho vay tài chính hiện chưa phổ biến ở Việt Nam" - ông Huân nêu rõ.

Hiệp hội Cho thuê tài chính nhiều lần kiến nghị, cần có quan điểm cởi mở hơn trong cấp phép để các công ty cho thuê tài chính dễ dàng gia nhập thị trường, bởi đây là tổ chức không nhận tiền gửi dân cư, chỉ huy động vốn từ tổ chức, ngân hàng hoặc phát hành trái phiếu. Đồng thời, cần chấp nhận mức rủi ro cao hơn, với tỷ lệ nợ xấu ở mức 5 - 6% được xem là bình thường, do đặc thù phục vụ các doanh nghiệp vừa và nhỏ. Ngoài ra, nên xây dựng Luật cho thuê tài chính nhằm mở rộng phạm vi tài sản cho thuê và quy định rõ các hình thức huy động vốn.