Hơn 64% lao động nước ngoài đã tham gia BHXH bắt buộc

Giáo viên nước ngoài tại trường Vinschool (Hà Nội). Ảnh: Vinschoola

Từ 1/1/2022, NLĐ đóng BHXH bằng 8% mức lương tháng

Ông Đinh Duy Hùng - Phó Trưởng ban Thu, BHXH Việt Nam cho biết, theo quy định tại Nghị định số 143/2018/NĐ-CP (Nghị định 143), từ ngày 1/12/2018, người lao động (NLĐ) là công dân nước ngoài làm việc tại Việt Nam thuộc đối tượng tham gia BHXH bắt buộc. Đây là lần đầu tiên pháp luật của Việt Nam có quy định về việc này. Việc đóng BHXH bắt buộc đối với đối tượng này được thực hiện theo lộ trình đóng vào từng quỹ thành phần. Tham gia BHXH bắt buộc, NLĐ nước ngoài cũng được hưởng đầy đủ 5 quyền lợi BHXH như lao động trong nước với cùng mức đóng. Tuy nhiên, mức hưởng và mức đóng sẽ theo lộ trình: 3 chế độ ngắn hạn (ốm đau, thai sản, tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp) thực hiện trước và 2 chế độ hưu trí, tử tuất thực hiện sau.

Cụ thể, từ ngày 1/12/2018 đến ngày 31/12/2021, NLĐ không phải đóng BHXH bắt buộc, còn người sử dụng lao động, hàng tháng phải đóng toàn bộ bằng 3,5% tiền lương tháng cho NLĐ. Trong đó, đóng 3% vào quỹ ốm đau, thai sản; 0,5% vào quỹ bảo hiểm tai nạn lao động, bệnh nghề nghiệp. Từ ngày 1/1/2022 trở đi, NLĐ và chủ sử dụng lao động đóng bằng 25,5% tiền lương tháng đóng BHXH vào các quỹ ốm đau, thai sản, quỹ bảo hiểm tai nạn lao động - bệnh nghề nghiệp, quỹ hưu trí và tử tuất. Trong đó, người sử dụng lao động đóng bằng 17,5%, NLĐ đóng bằng 8% mức tiền lương tháng vào quỹ hưu trí và tử tuất.

Lý giải về việc Nghị định 143 có quy định đẩy lùi thời gian đến năm 2022 mới thực hiện 2 chế độ dài hạn (hưu trí và tử tuất) đối với NLĐ nước ngoài, BHXH Việt Nam cho biết, việc đẩy lùi như vậy là để hỗ trợ cho doanh nghiệp, giúp DN có điều kiện và thời gian thực hiện tốt hơn khi tham gia BHXH cho NLĐ nước ngoài.

Theo ông Đinh Duy Hùng, chính sách BHXH đối với lao động di cư đã và đang được nhiều nước trên thế giới thực hiện. Trong bối cảnh hội nhập kinh tế sâu rộng như hiện nay, việc Việt Nam bắt đầu thực hiện chính sách BHXH bắt buộc đối với NLĐ nước ngoài là cần thiết nhằm đảm bảo quyền lợi cho NLĐ, góp phần tạo ra sự bình đẳng giữa lao động trong và ngoài nước, tạo tâm lý yên tâm làm việc cho NLĐ. Đồng thời, đây cũng là một yếu tố tích cực tạo môi trường kinh doanh thuận lợi, thu hút lao động nước ngoài chất lượng cao đến Việt Nam.

8.730 đơn vị đã tham gia BHXH bắt buộc cho lao động nước ngoài

Ông Đinh Duy Hùng cho biết thêm, theo thống kê của BHXH Việt Nam, tính đến hết tháng 2/2019, tổng số đơn vị tham gia BHXH cho người nước ngoài trên toàn quốc là 8.730 đơn vị, với số lao động là 51.524 người. Tổng số tiền đóng BHXH cho các đối tượng này trên cả nước là 100,792 tỷ đồng. Theo ước tính của Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội, hiện trên cả nước có khoảng trên 80.000 NLĐ nước ngoài làm việc tại Việt Nam, trong đó đa số được cấp giấy phép lao động (chiếm trên 90% tổng số lao động nước ngoài thuộc diện cấp giấy phép lao động). Như vậy, chỉ sau hơn 3 tháng triển khai Nghị định số 143, đã có trên 64% lao động thuộc đối tượng này tham gia BHXH bắt buộc. Đó là một kết quả khả quan đối với việc triển khai một chính sách mới.

Tuy nhiên, cũng theo ông Hùng, vì là chính sách mới triển khai, nên việc thu nộp BHXH cho lao động nước ngoài cũng còn một số vướng mắc, khó khăn, trong đó có vấn đề về xác định đối tượng. Nghị định 143 có hiệu lực thi hành từ ngày 1/12/2018 hiện vẫn chưa có thông tư hướng dẫn. Thời gian qua, BHXH Việt Nam đã ghi nhận một số vướng mắc của doanh nghiệp có sử dụng lao động là người nước ngoài và đang chỉ đạo BHXH các địa phương phối hợp với các cơ quan quản lý nhà nước về lao động, để nắm bắt số lượng NLĐ nước ngoài thuộc diện tham gia BHXH bắt buộc; đồng thời hướng dẫn các doanh nghiệp sử dụng lao động nước ngoài thực hiện.

Khó khăn tiếp theo là rào cản về ngôn ngữ. NLĐ nước ngoài đến Việt Nam làm việc từ rất nhiều quốc gia với nhiều ngôn ngữ khác nhau, trên hồ sơ, giấy tờ tùy thân chỉ có chữ viết nước ngoài dẫn đến khó khăn trong giao dịch BHXH. Bên cạnh đó là khả năng đóng trùng BHXH: Lao động nước ngoài sang Việt Nam làm việc có thể đã tham gia BHXH tại nước sở tại và ngược lại. Về vấn đề này, ông Hùng cho biết, Chính phủ đang chỉ đạo Bộ Lao động - Thương binh và Xã hội đàm phán, ký kết các hiệp định song phương về BHXH để tránh tình trạng đóng trùng BHXH.

Hà My