Xuất khẩu suy yếu ảnh hưởng đến tăng trưởng kinh tế

Đây là một số điểm chính trong báo cáo mới của HSBC nhận định về tình hình kinh tế qua số liệu tháng 2 vừa qua.

Cơ hội trong nghịch cảnh

Theo báo cáo, mặc dù năm 2023 khởi đầu với nhiều thách thức, Việt Nam vẫn thấy những “cơ hội xuất hiện trong nghịch cảnh”. Dữ liệu thương mại tháng 2 của Việt Nam tốt hơn so với những lo ngại ban đầu. Chỉ số PMI sản xuất lần đầu tiên quay trở lại vùng mở rộng trong vòng 4 tháng gần đây. Trong khi đó, thương mại cũng đạt một số kết quả khả quan hơn mong đợi.

Mặc dù vậy, các chuyên gia của HSBC cho rằng, bức tranh không hẳn hoàn toàn tươi sáng khi xuất khẩu hai tháng đầu năm 2023 giảm 10,3% so với cùng kỳ năm trước, sự suy yếu diễn ra trên diện rộng ở các ngành hàng chủ đạo.

Trong một báo cáo trước đây, HSBC cảnh báo Việt Nam ở thế "đứng mũi chịu sào" trước tình hình kinh tế chậm lại ở Mỹ, vốn là điểm đến lớn nhất của hàng xuất khẩu Việt Nam với tỷ trọng 30%. Ngoại lệ duy nhất nằm ở mảng điện thoại và linh kiện liên quan, với tổng kim ngạch xuất khẩu từ đầu năm tới giờ đã tăng gần 8% so với cùng kỳ năm trước. Kết quả này nhiều khả năng đạt được là nhờ sự ra mắt của dòng sản phẩm "đinh" Galaxy S23 từ ngày 17/2, với số lượng đặt trước cao hơn hẳn so với dòng Galaxy S22 trước đây.

Xuất khẩu hai tháng đầu năm giảm hơn 10%. Ảnh: TL

Tuy nhiên, HSBC lưu ý vẫn cần thận trọng ở một mức độ nhất định. Bản chất ngành sản xuất của Việt Nam rất nặng về nhập khẩu nên việc xem xét tình hình nhập khẩu là rất quan trọng. Xét trên phương diện tích cực, nhập khẩu từ đầu năm đến nay đã giảm với tốc độ nhanh hơn so với xuất khẩu, ở mức 16,1% so với cùng kỳ năm trước. Điều này dẫn đến thặng dư thương mại 2,3 tỷ USD, một mức thặng dư rất cần thiết để Việt Nam phục hồi sau hai năm thâm hụt tài khoản vãng lai.

Tuy nhiên, nhập khẩu hàng điện tử tiếp tục giảm, đặc biệt là nhập khẩu điện thoại từ đầu năm tới nay đã giảm hơn 60% so cùng kỳ năm trước. Điều này cho thấy rằng, chu kỳ điện tử sẽ khó có thể nhanh chóng “đảo chiều”, mặc dù các chỉ số PMI toàn cầu gần đây đã cho thấy một vài dấu hiệu ổn định ban đầu.

Áp lực giá từ bên ngoài tăng cao

Trong nước, doanh số bán lẻ tiếp tục ghi nhận mức tăng trưởng vững vàng. Trong khi tăng trưởng hàng hóa chậm lại đáng kể thì mảng dịch vụ, đặc biệt là các dịch vụ liên quan đến du lịch tiếp tục tăng trưởng nhờ du lịch quốc tế bùng nổ. Chỉ tính riêng trong tháng 2, Việt Nam đón khoảng 933.000 lượt khách nước ngoài, một mức cao kỷ lục kể từ đầu dịch Covid-19 tới giờ. Trong đó, khách du lịch Trung Quốc đại lục tăng lên đáng kể, đạt 55.000 lượt. Mặc dù con số này chỉ bằng 10% so với mức trung bình khách du lịch Trung Quốc trước đại dịch, song kết quả này diễn ra trong bối cảnh tần suất chuyến bay hạn chế và không có tour theo đoàn.

Bên cạnh đó, khách du lịch từ Hàn Quốc, một thị trường trọng điểm khác với tỷ trọng khoảng 30%, cũng đã duy trì vững vàng, với lượng khách hàng tháng phục hồi khoảng 85% so với mức trước đại dịch. Trong bối cảnh thương mại hàng hóa toàn cầu đã chậm lại đáng kể, du lịch quốc tế có thể là một trụ cột hỗ trợ tăng trưởng, nếu tháo gỡ được một số điểm nghẽn. Mặc dù vậy, chặng đường trở lại mức của năm 2019 có thể còn khá xa.

Trong tháng 2, Việt Nam đón khoảng 933.000 lượt khách nước ngoài. Ảnh: TL

Cuối cùng, bàn về lạm phát, báo cáo của HSBC cho rằng, mặc dù lạm phát toàn phần tháng 2 ở mức 4,3% so với cùng kỳ năm trước, thấp hơn mức lạm phát mục tiêu 4,5% của Ngân hàng Nhà nước Việt Nam (NHNN) đặt ra cho năm 2023, nhưng Việt Nam vẫn cần cẩn trọng khi xem xét các diễn biến.

Đà lạm phát vẫn mạnh, tăng ở mức 0,4% so với tháng trước. Dù giá tài nguyên, khoáng sản toàn cầu giảm so với mức đỉnh năm ngoái, lạm phát năng lượng vẫn tiếp tục tăng. Một mặt, giá dầu trong nước tiếp tục nhích lên cao hơn, khiến chi phí vận chuyển tăng theo. Trong khi đó, chi phí nhà và vật liệu xây dựng cũng tăng đáng kể, một phần phản ánh chi phí điện và khí đốt tăng cao.

Sau khoản lỗ 31.000 tỷ đồng của Tập đoàn Điện lực Việt Nam vào năm 2022, lần đầu tiên kể từ năm 2017, Việt Nam đã tăng khung giá điện lên hai con số (13,7 - 28,2%) kể từ ngày 3/2, là cơ sở chính để Bộ Công thương quyết định giá bán lẻ cho năm 2023. Mặc dù lạm phát có thể đã đạt đỉnh trong tháng 1, nhưng vẫn cần theo dõi chặt chẽ các áp lực giá từ bên ngoài đang tăng cao.