Chính sách thuế đối với các sản phẩm đồ uống có cồn và xu hướng cải cách

Tại hội thảo, đề cập đến thực trạng chính sách thuế hiện hành đối với sản phẩm đồ uống có cồn (rượu, bia), bà Nguyễn Thị Cúc - Chủ tịch VTCA cho biết, chính sách thuế tiêu thụ đặc biệt (TTĐB) đối với sản phẩm có cồn, tính từ khi có Luật Thuế TTĐB năm 1990 đến nay đã được thay đổi 12 lần, kể cả về sản phẩm chịu thuế, thuế suất, nồng độ cồn.

Quá trình hoàn thiện chính sách thuế TTĐB trong thời gian từ năm 1990 đến nay đã thể hiện rõ tính chất điều tiết, đặc trưng của sắc thuế và mức độ phức tạp của thuế TTĐB nói chung, đồ uống có cồn, rượu bia nói riêng.

Thuế suất thời điểm cao nhất đối với rượu (trừ rượu dưới 20 độ) và bia các loại là 90%, gấp hai lần thời điểm thấp nhất là 45%. Điều đó, làm rõ quan điểm trong chính sách điều tiết thu ngân sách nhà nước đối với các sản phẩm chịu thuế TTĐB, bao gồm rượu bia, đã tính toán các phương án, đảm bảo hài hòa các yếu tố: sức khỏe cộng đồng, an sinh xã hội, điều tiết thu ngân sách nhà nước, ổn định sản xuất kinh doanh của doanh nghiệp.

Chính sách thuế đối với các sản phẩm đồ uống có cồn và xu hướng cải cách. Ảnh: Hoài Anh

Đề cập về những cải cách chính sách thuế nói chung và đối với sản phẩm đồ uống có cồn nói riêng, TS. Nguyễn Minh Thảo - Trưởng ban Nghiên cứu môi trường kinh doanh và năng lực cạnh tranh của CIEM cho biết, Nghị quyết số 115/NQ-CP (ngày 28/7/2023) của CP về Phiên họp chuyên đề về xây dựng pháp luật tháng 7/2023 có yêu cầu: Đối với chính sách, giải pháp liên quan đến bổ sung đối tượng chịu thuế TTĐB, cần phối hợp chặt chẽ… nghiên cứu, đánh giá kỹ lưỡng, bổ sung thêm cơ sở khoa học, cơ sở thực tế để tăng tính thuyết phục và thống nhất.

Từ kinh nghiệm quốc tế, bà Thảo chia sẻ, phương pháp tính thuế theo tỷ lệ hiện đang áp dụng ở các quốc gia đang phát triển, có sự chênh lệch cao về phân khúc giá thị trường. Phương pháp thuế hỗn hợp được áp dụng cả ở các quốc gia phát triển và đang phát triển. Phương pháp thuế tuyệt đối chủ yếu được áp dụng ở các quốc gia phát triển. Chưa kể, một số nghiên cứu gần đây nghiên cứu tính khả thi và các tác động của chuyển đổi chính sách thuế, trong đó có phương pháp thuế hỗn hợp áp dụng đối với thuế TTĐB.

Bà Thảo cho rằng, cải cách chính sách thuế nên tham khảo, cập nhật để phù hợp với xu hướng và thông lệ quốc tế. Cân bằng giữa các mục tiêu điều tiết sản xuất, tiêu dùng, nguồn thu; mục tiêu về y tế, phát triển kinh tế, tạo nguồn thu và các vấn đề xã hội khác; nghiên cứu áp dụng đa dạng các phương pháp tính thuế, việc áp dụng phương pháp thuế hay chuyển đổi phương pháp thuế cần đảm bảo lộ trình phù hợp.