Mở rộng đối tượng áp dụng

Trước khi Nghị quyết được thông qua, Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh đã trình bày báo cáo tiếp thu, giải trình, chỉnh lý dự thảo Nghị quyết.

Theo báo cáo, tiếp thu ý kiến đại biểu, Chính phủ đã chỉnh lý quy định về Quỹ nhà ở quốc gia tại Nghị quyết theo hướng: Quỹ nhà ở quốc gia là quỹ tài chính nhà nước ngoài ngân sách, có tư cách pháp nhân, hoạt động không vì mục đích lợi nhuận. Quỹ nhà ở quốc gia gồm: Quỹ nhà ở Trung ương do Chính phủ thành lập, Quỹ nhà ở địa phương do UBND cấp tỉnh thành lập.

Quốc hội thông qua các chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội
Bộ trưởng Bộ Xây dựng Trần Hồng Minh trình bày báo cáo.
Đối tượng áp dụng các chính sách của Nghị quyết đã được mở rộng bao gồm: doanh nghiệp, cơ quan nhà nước, tổ chức chính trị, tổ chức chính trị - xã hội được thuê nhà ở xã hội để bố trí cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động của mình ở tạo điều kiện cho cán bộ, công chức, viên chức, người lao động yên tâm công tác.

Quỹ Nhà ở quốc gia tập trung hình thành quỹ nhà ở để cho thuê với mục tiêu tiết kiệm nguồn lực về đất đai, nhiều người được sử dụng luân phiên quỹ nhà ở này, bảo đảm giải quyết nhu cầu về nhà ở ổn định, lâu dài cho những đối tượng không có khả năng chi trả để mua nhà ở xã hội. Hiện nay, theo Chính phủ, phần lớn quỹ nhà ở cho thuê của các doanh nghiệp trong các dự án đều bán sau một khoảng thời gian nhất định nên không có tính ổn định cho đối tượng thuê nhà ở.

Theo Bộ trưởng Trần Hồng Minh, các nội dung về nhiệm vụ chi, quy mô… của Quỹ Nhà ở quốc gia sẽ được làm rõ tại Nghị định của Chính phủ quy định chi tiết Nghị quyết này bảo đảm nhiệm vụ chi phù hợp với mục tiêu thành lập, hoạt động của Quỹ.

Nhằm thể chế hóa kịp thời Kết luận số 127-KL/TW của Bộ Chính trị, Ban Bí thư và Kết luận số 137-KL/TW của Bộ Chính trị, Chính phủ đã đề xuất bổ sung vào dự thảo Nghị quyết quy định điều kiện để được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội đối với các đối tượng chịu tác động bởi việc tổ chức, sắp xếp lại đơn vị hành chính; đồng thời giao quyền chủ động cho địa phương xem xét, đánh giá theo thời gian di chuyển, điều kiện hạ tầng giao thông, vùng miền... để xác định đối tượng được hưởng chính sách hỗ trợ về nhà ở xã hội, tạo điều kiện thuận lợi về chỗ ở thuận tiện, gần nơi làm việc.

Quốc hội thông qua các chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội
Các đại biểu biểu quyết thông qua Nghị quyết.

Rút ngắn hàng trăm ngày thực hiện thủ tục xây nhà ở xã hội

Với mục tiêu tạo cơ chế ưu đãi hơn nữa để thu hút các doanh nghiệp tham gia đầu tư xây dựng nhà ở xã hội, Nghị quyết đã cắt giảm, cải cách thủ tục hành chính, chuyển mạnh từ tiền kiểm sang hậu kiểm, gắn với tăng cường giám sát theo chỉ đạo tại Nghị quyết số 68-NQ/TW của Bộ Chính trị.

Theo đó, Nghị quyết quy định không thực hiện thủ tục đấu thầu lựa chọn nhà đầu tư, thủ tục chấp thuận chủ trương đầu tư theo quy định của pháp luật về đầu tư mà thực hiện giao chủ đầu tư không thông qua đấu thầu. Như vậy, thời gian làm thủ tục đã cắt giảm được khoảng 200 ngày, tương ứng khoảng 70% thời gian thực hiện so với quy định hiện hành.

Nghị quyết cũng bỏ yêu cầu thực hiện bước lập, thẩm định, phê duyệt nhiệm vụ quy hoạch chi tiết, theo đó, cắt giảm được 65 ngày so với quy định hiện hành (bằng 100%). Thủ tục thẩm định Báo cáo nghiên cứu khả thi đầu tư xây dựng tại cơ quan chuyên môn về xây dựng được bãi bỏ giúp cắt giảm được từ 15 - 35 ngày so với quy định hiện hành, tùy theo quy mô dự án.

Đặc biệt, Nghị quyết không yêu cầu phải thực hiện quy trình đấu thầu rộng rãi đối với các gói thầu lựa chọn nhà thầu trong hoạt động xây dựng mà được áp dụng quy trình chỉ định thầu rút gọn. Từ đó cắt giảm được từ 45 - 105 ngày so với quy định hiện hành tùy theo hình thức đấu thầu rộng rãi trong nước hay quốc tế (75-90%).

Quốc hội thông qua các chính sách đặc thù phát triển nhà ở xã hội
Kết quả biểu quyết thông qua Nghị quyết.

Nghị quyết miễn giấy phép xây dựng đối với trường hợp áp dụng thiết kế mẫu, thiết kế điển hình, theo đó cắt giảm được 20 - 30 ngày so với quy định hiện hành tùy theo loại và cấp công trình (100%).

Đối với quy trình xác định giá bán, Nghị quyết không yêu cầu thẩm định giá bán, giá thuê mua nhà ở xã hội tại cơ quan chuyên môn cấp tỉnh mà do chủ đầu tư tự xây dựng, phê duyệt. Sau khi hoàn thành, bàn giao đưa vào sử dụng, Nghị quyết quy định chủ đầu tư có trách nhiệm thực hiện kiểm toán, quyết toán và gửi hồ sơ đến cơ quan chuyên môn cấp tỉnh để kiểm tra. Quy định này dự kiến cắt giảm được ít nhất 30 ngày so với quy định hiện hành tùy theo từng trường hợp cụ thể (100%).

Đồng thời, dự thảo Nghị quyết đã bổ sung trách nhiệm của Chính phủ trong việc quy định: “việc phòng ngừa sơ hở, tham nhũng, tiêu cực, lãng phí, trục lợi chính sách”; có giải pháp kiểm soát, kiểm tra, kiểm định chất lượng nhà ở xã hội.

Nhằm sớm tháo gỡ các khó khăn, vướng mắc và thúc đẩy phát triển nhà ở xã hội, Nghị quyết được chỉnh lý để có hiệu lực thi hành kể từ ngày 1/6/2025, trừ các nội dung giao Chính phủ quy định chi tiết thì có hiệu lực kể từ ngày 1/7/2025.