Trân quý bình yên, vươn lên phía trước

Toàn cảnh chương trình làm việc Kỳ họp thứ 6, sáng 1/11, tại Nhà Quốc hội. Ảnh: TL

Không phải để “ngủ quên”

“Những bất an, bất trắc xảy ra khắp nơi trên thế giới này càng cho chúng ta thấy hết những giá trị và càng trân quý sự bình yên, thành tựu của đất nước”- đại biểu Hoàng Đức Thắng (Quảng Trị) mở đẩu như vậy cho bài phát biểu của minh trong phiên thảo luận tại Nghị trường ngày 1/11/2023 về kinh tế - xã hội ngày 1/11/2023.

Nhưng trân quý sự bình yên không phải để “ngủ quên” vì còn quá nhiều nỗi mất ngủ và ông Thắng đã chỉ ra một trong những câu chuyện mất ngủ là câu chuyện gay cấn về cao tốc, vốn dĩ được Chính phủ báo cáo trước Quốc hội cùng niềm tự hào khi từ đầu nhiệm kỳ đến nay đã đưa được gần 700km cao tốc vào sử dụng. “Với quyết tâm đẩy nhanh tiến độ xây dựng các công trình đường bộ cao tốc, phấn đấu đến 2025 có trên 3.000 km, đất nước như một đại công trường mà ở đó còn quá nhiều khó khăn, bất cập về vật liệu đắp nền, nguy cơ ảnh hưởng đến tiến độ công trình trọng điểm quốc gia”.

Vị đại biểu của tỉnh Quảng Trị thấy rằng, việc cấp phép khai thác vật liệu từ các địa phương mất quá nhiều thời gian, ngay cả những khu vực mỏ vật liệu quy hoạch được giao cho nhà thầu để thực hiện thì thủ tục cấp phép khai thác cũng rườm rà, rắc rối; tình trạng găm hàng, nâng giá, ép giá vật liệu xây dựng diễn ra nhiều nơi; doanh nghiệp chơi vơi giữa dòng giá, làm thì lỗ, không làm thì phá sản. Chính phủ, Thủ tướng Chính phủ đã có nhiều chỉ đạo quyết liệt giải quyết, song dường như các biện pháp vẫn chưa đủ mạnh và hiệu quả.

Sự chơi vơi giữa dòng của doanh nghiệp, không chỉ trong câu chuyện xây dựng cao tốc mà còn trong nhiều lĩnh vực. Đại biểu Thạch Phước Bình (Trà Vinh) nêu lên con số trong 9 tháng năm 2023, cứ 10 doanh nghiệp gia nhập thì có 8 doanh nghiệp rút khỏi thị trường, nhất là thời điểm cuối quý 1/2023, lần đầu tiên xảy ra tình cảnh số doanh nghiệp rút khỏi thị trường cao hơn số doanh nghiệp mới tham gia và quay trở lại thị trường. Bình quân trong một tháng quý I có gần 19.000 doanh nghiệp thành lập mới và quay trở lại hoạt động, trong khi có gần 20.100 doanh nghiệp rút khỏi thị trường.

Giúp “tiền đẻ ra tiền”

Xuất quân 10 người thì 8 người gục ngã bởi doanh nghiệp không thể vượt qua tầng tầng lớp lớp những lực cản khó gọi đích danh. Dẫn ước tính của Ngân hàng Thế giới kinh tế Việt Nam bị thiệt hại khoảng 0,3% GDP tương đương khoảng 1,4 tỷ USD do thiếu điện từ cuối tháng 5 đến giữa tháng 6/2023, đại biểu Thạch Phước Bình thấy trong khi thiếu điện, lại hạn chế đầu tư vào cơ sở hạ tầng truyền tải và lưới điện là minh chứng về việc chúng ta đang gây khó khăn cho doanh nghiệp, làm ảnh hưởng đến tiềm năng tăng trưởng của đất nước.

Cũng theo vị đại biểu này: “Đặc biệt sự chậm trễ, kém hiệu quả trong việc thực thi chính sách pháp luật, tháo gỡ khó khăn, hỗ trợ doanh nghiệp do một số Bộ, cơ quan, địa phương và một bộ phận cán bộ công chức né tránh, đùn đẩy công việc, sợ trách nhiệm, không quyết định những công việc thuộc thẩm quyền đã đẩy doanh nghiệp lâm vào tình cảnh ngày càng khó khăn”.

Sự “đặc biệt” mà đại biểu Bình nêu, cũng được đại biểu Nguyễn Lân Hiếu nhắc đến bằng một thực tế sinh động ở trong lĩnh vực y tế: “Việc mua sắm phụ thuộc vào các sở y tế, sở tài chính, UBND. Tuy nhiên, một số đơn vị sợ trách nhiệm nên nảy sinh tâm lý trì hoãn, hồ sơ để trên bàn không đọc, gần hết thời gian phải thẩm định xong theo quy định, thì tìm ra một vài lỗi nhỏ để trả về cơ sở, cơ sở sửa xong nộp lên lại tìm thấy một lỗi khác. Cứ như vậy, hết thời gian quy định thẩm định, mọi việc lại trở về vạch số 0”.

Đã qua hàng chục năm gần gũi, gắn bó với cộng đồng doanh nghiệp, đại biểu Vũ Tiến Lộc (TP Hà Nội) nhận xét: “Thủ tục hành chính đang ngày càng nặng nề hơn trong thời gian vừa qua”. Theo đại biểu Vũ Tiến Lộc, để phục hồi và phát triển kinh tế, thì tiền bạc là quan trọng nhưng điều còn quan trọng hơn tiền bạc đó là thể chế. Thể chế tốt sẽ khai thông các luật, giúp “tiền đẻ ra tiền”, thể chế tồi thì có tiền cũng không tiêu được. Do đó, điều quan trọng nhất trong bối cảnh hiện nay là phải tiếp tục đẩy mạnh cải cách thể chế, đơn giản hoá các thủ tục hành chính. Đồng thời, phải xoá bỏ tâm lý sợ oan sai, e ngại thanh tra, kiểm tra của các cán bộ công chức và doanh nghiệp. Chừng nào tình trạng này vẫn còn thì chừng đó khó hy vọng có sự phát triển bứt phá của nền kinh tế.