Bộ trưởng Bộ Công thương: Hệ thống kinh doanh xăng dầu bị rối vì nhiều tầng nấc

Dự kiến điều chỉnh chi phí định mức xăng dầu trong kỳ điều hành 11/11

Đặt vấn đề nhiều cây xăng ở Hà Nội và TP. HCM không bán hoặc bán rất ít, giới hạn chỉ 500.000 - 600.000 đồng cho một ôtô đã gây bức xúc cho người dân, đại biểu Lê Hoàng Anh (đoàn Gia Lai) đề nghị Tổng Thanh tra Chính phủ cho biết đã thanh tra đột xuất tình hình cung ứng xăng dầu ở hai thành phố này chưa? Câu hỏi này cũng được gửi tới Bộ trưởng Bộ Công thương.

Tổng Thanh tra Chính phủ Đoàn Hồng Phong cho biết, vừa qua thực hiện Nghị định Chính phủ và chỉ đạo của Thủ tướng, cơ quan thanh tra đã và đang tiến hành thanh tra đối với việc kinh doanh xăng dầu, góp phần cùng Bộ Công thương chỉ ra những hạn chế, tồn tại cần khắc phục để đảm bảo bình ổn giá xăng dầu.

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên

Để làm rõ hơn vấn đề này, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Bộ trưởng Công thương Nguyễn Hồng Diên giải trình về tình hình nhiều cây xăng tại Hà Nội, TP. HCM không bán hoặc bán nhỏ giọt.

Bộ trưởng Bộ Công thương Nguyễn Hồng Diên cho biết, nguyên nhân, giải pháp cho thị trường xăng dầu đã được ông báo cáo đầy đủ tại phiên thảo luận kinh tế - xã hội ngày 28/10 vừa qua và "giải pháp đến giờ này vẫn còn nguyên giá trị".

Những ngày qua thị trường thế giới, trong nước có những diễn biến mới. Nguồn cung cho xăng dầu của thế giới ngày càng khan hiếm, bởi những ngày qua châu Âu và các nền kinh tế lớn gia tăng thu mua lượng dầu hiện có từ các nguồn cung chính là OPEC+ và Nga. Ngoài ra, 25/11 là ngày phương Tây áp lệnh trừng phạt lần thứ 8 lên Nga và cấm tuyệt đối việc mua bán xăng dầu của Nga đối với những nước thuộc điều chỉnh của phương Tây.

Bộ trưởng cũng cho biết, tỷ giá ngoại tệ mạnh để nhập khẩu xăng dầu như USD và Euro liên tục thay đổi theo hướng tăng giá trong tuần qua và dự báo còn tăng trong vài tuần tới. Đây là những khó khăn cho những doanh nghiệp nhập khẩu.

Bên cạnh đó, lãnh đạo ngành Công thương cho biết, việc tiếp cận vốn ngoại tệ để được bảo lãnh nhập, hỗ trợ thanh toán của các doanh nghiệp đầu mối và phân phối còn khó khăn do nhiều doanh nghiệp không đáp ứng được điều kiện cho vay và bảo lãnh của các ngân hàng.

“Từ thực tế này, tình trạng đứt gãy cục bộ nguồn cung diễn ra thêm ở một số nơi, nhất là thành phố lớn, đông dân cư”- Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên nhận xét, song vẫn khẳng định, sản lượng xăng dầu trong nước và nhập khẩu đạt 86% kế hoạch năm. Nguồn dự trữ của doanh nghiệp, nhập khẩu, sản xuất từ hai nhà máy lọc dầu... đảm bảo được nguồn cung trong nước.

Về việc điều chỉnh chi phí định mức, Bộ trưởng Bộ Công thương cho hay, Bộ Tài chính đã có dự kiến phương án điều chỉnh chi phí đưa xăng dầu từ nước ngoài về Việt Nam để lấy ý kiến của Bộ Công thương. Bộ Công thương ngày hôm qua đã có ý kiến đồng thuận với Bộ Tài chính.

Dự kiến, nếu không có thay đổi lớn, trong kỳ điều hành 11/11 tới đây, những chi phí phát sinh sẽ được cập nhật. Đồng thời, Ngân hàng Nhà nước cũng chỉ đạo cụ thể cho các ngân hàng thương mại xem xét giải quyết một cách cụ thể cho các doanh nghiệp đang khó khăn trong tiếp cận vốn và bảo lãnh khi thanh toán.

Sẽ sắp xếp, giảm bớt tầng nấc trong hệ thống kinh doanh xăng dầu

Sau phần trả lời này, đại biểu Nguyễn Anh Trí (đoàn Hà Nội) giơ biển tranh luận và nhận xét "gì thì gì thị trường xăng dầu đang hỗn loạn". Theo đại biểu, quy định giá xăng dầu lấy bình quân giá thế giới 10 ngày trước để tính cho giá trong nước 10 ngày sau là không hợp lý.

Bên cạnh đó, có tình trạng cấp giấy phép kinh doanh xăng dầu tràn lan. Hiện trong nước có tới 36 doanh nghiệp đầu mối, với hơn 330 thương nhân phân phối, trong khi Nhật Bản chỉ có 5 doanh nghiệp đầu mối, Trung Quốc 4 - 6 đầu mối. Điều này dẫn tới hệ luỵ, khó quản lý, đại biểu nói.

Đại biểu Nguyễn Anh Trí

Tiếp tục trả lời đại biểu theo sự điều hành của Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên cho biết, quy định về tính giá cơ sở bán lẻ xăng dầu theo Nghị định 95 là trong điều kiện bình thường. Song thị trường xăng dầu năm nay rất dị biệt trong bối cảnh thế giới hỗn loạn, nên đã bộc lộ khiếm khuyết trong điều hành. Chính phủ đã chỉ đạo các bộ, ngành nghiên cứu sửa Nghị định 95 về kinh doanh xăng dầu, để phù hợp thực tế. “Tuy nhiên, cần xác định dù cố gắng đến đâu thì quy định pháp luật cũng sẽ có độ trễ so với thực tiễn” - Bộ trưởng nói.

Về việc cấp phép kinh doanh xăng dầu, Bộ trưởng khẳng định từ khi nhận nhiệm vụ đến nay "không cấp thêm và chỉ có cấp đổi giấy phép". Tuy nhiên, số lượng hồ sơ doanh nghiệp chứng minh đủ điều kiện, xin cấp mới lên tới hàng chục đơn vị.

Bộ trưởng Bộ Công thương cũng nhìn nhận, hệ thống kinh doanh xăng dầu đang có tình trạng đa tầng nấc, nên bị rối trong những tình huống như hiện nay. Việc này cũng làm tăng chi phí và tác động vào giá bán lẻ xăng dầu.

"Trong hướng sửa chữa tới, chúng tôi thấy phải sắp xếp lại hệ thống từ doanh nghiệp đầu mối, có lẽ cũng không cần quá nhiều thương nhân phân phối, mà từ đầu mối cho đến đại lý và đến cửa hàng bán lẻ, như vậy sẽ giảm được tầng nấc" - Bộ trưởng cho hay.

Với những nỗ lực, giải pháp toàn diện từ các cấp, ngành, Bộ trưởng Nguyễn Hồng Diên bày tỏ hy vọng những vướng mắc trên thị trường xăng dầu tới đây sẽ “cơ bản được giải quyết".

Sau giải trình của Bộ trưởng Bộ Công thương, Phó Chủ tịch Quốc hội Trần Quang Phương đề nghị Bộ Công thương sớm tham mưu cho Chính phủ các giải pháp như đã nói để giải quyết những bất cập, vướng mắc hiện nay.