Đề nghị tăng thuế cao hơn nữa
Trong phiên họp sáng nay, Chủ nghiệm Ủy ban Tài chính ngân sách (UBTCNS) Phùng Quốc Hiển cho biết, UB tán thành sự cần thiết ban hành Nghị quyết thay thế Nghị quyết số 928/2010/UBTVQH12 về việc điều chỉnh sửa đổi thuế tài nguyên.
Theo UBTCNS, thuế suất đối với một số tài nguyên khoáng sản (TNKS) quý hiếm, không tái tạo được điều chỉnh với mức tăng không lớn, còn cách xa so với mức trần của khung thuế suất. Hiện nay trữ lượng tài nguyên còn ít, công nghệ khai thác chế biến lạc hậu, giá trị gia tăng khi xuất khẩu thấp, ô nhiễm môi trường nghiêm trọng, công tác quản lý còn nhiều bất cập...
Vì vậy để nâng cao hiệu quả sử dụng tài nguyên và ổn định nguồn thu, UBTCNS đề nghị Chính phủ xem xét, nâng hợp lý thuế suất đối với một số TNKS lên cao hơn mức thuế suất thể hiện trong Tờ trình.
Theo đó, UBTCNS đề nghị tăng thuế cao hơn đề xuất của Chính phủ từ 1 đến 3 điểm phần trăm đối với một số loại khoáng sản như titan, sắt, vonfram, antimony, gạch… Riêng với vàng, có ý kiến cho rằng nên giữ nguyên mức thuế hiện hành là 15%, có ý kiến thống nhất với đề xuất tăng lên 22% của Chính phủ, cũng có ý kiến đề nghị tăng tối đa khung thuế suất là 25%.
Đối với đồng và niken, đa số ý kiến cho rằng đây là loại tài nguyên trữ lượng trong nước còn rất ít, trong khi nhu cầu cao, có thể phải nhập khẩu trong tương lai. Vì thế, đề nghị tăng thuế với đồng là 18%, niken là 15% so với mức hiện hành là 10%. Tuy nhiên, cũng có ý kiến đề nghị chỉ tăng như đề xuất của Chính phủ là 15% và 12% hoặc tăng thấp hơn.
Lo lợi ích doanh nghiệp bị ảnh hưởng
Tuy nhiên, ông Hiển cho biết, UBTCNS cũng nhận được nhiều kiến nghị như tỉnh Sơn La đề nghị giữ nguyên thuế suất với niken là 10% đối với mỏ niken duy nhất ở Việt Nam tại Sơn La, để đảm bảo thu ngân sách, việc làm. Vinacomin đề nghị giữ nguyên thuế suất 10% với quặng đồng. Tập đoàn Besra xin được miễn, giảm thuế với 2 công ty vàng Bồng Miêu và Phước Sơn vì trong điều kiện giá vàng xuống, phí môi trường tăng, thì đây là khó khăn với DN.
 |
| Chủ nhiệm UBNSQH Phùng Quốc Hiển phát biểu sáng nay (21/8) tại phiên họp. Ảnh: TTXVN |
Một số đại sứ các nước có công ty khai thác khoáng sản tại Việt Nam như Canada, New Zealand, Australia cũng đề nghị nên giữ nguyên thuế suất thuế tài nguyên để tránh ảnh hưởng đến DN khoáng sản, thậm chí ảnh hưởng đến quá trình đàm phán Hiệp ước xuyên Thái Bình Dương (TPP).
Cùng quan điểm này, Phó Chủ tịch QH Huỳnh Ngọc Sơn cho rang, trong điều kiện kinh tế khó khăn, Chính phủ đã giảm nhiều loại thuế, nay chúng ta lại sửa đổi như vậy có làm tăng khó khăn cho DN, ảnh hưởng đến việc làm của người lao động, đến môi trường đầu tư của Việt Nam hay không.
Tuy nhiên, ông Phùng Quốc Hiển cho rằng Việt Nam là nước nghèo, trữ lượng TNKS không nhiều. Vì thế phải hạn chế xuất khẩu TNKS thô, tập trung vào chế biến tinh, các chính sách thuế sẽ phục vụ cho quan điểm này. Vừa qua, đã xảy ra hiện tượng khai thác tài nguyên ồ ạt, mà hiệu quả chưa cao, gây ô nhiễm môi trường.
Hơn nữa, chính sách thuế của Việt Nam theo hướng giảm dần, thuế VAT đang thấp nhất trong khu vực. Thuế XK đang lộ trình giảm theo WTO, thuế TNDN cũng đang theo xu hướng giảm, vì vậy chính sách thuế của VN theo đánh giá là cởi mở, theo xu hướng giảm dần dù hiện nay chúng ta đang căng về ngân sách.
Có dấu hiệu chuyển giá
Phát biểu tại phiên họp sáng nay, Thứ trưởng Bộ Tài chính Đỗ Hoàng Anh Tuấn cho biết căn cứ tính toán là dựa trên số liệu báo cáo 3 năm gần đây của DN và theo đó, mức điều chỉnh thuế suất lần này vẫn tạo cho DN mức lợi nhuận hợp lý.
 |
| Tôi nhất trí cao với tờ trình của Chính phủ. TNKS là thứ không thể tái tạo, nhiều nước đã giữ lại không bán nữa. Chúng ta không nên làm theo kiểu cứ nhà nghèo có cái gì bán được là bán. Khi xét vấn đề này, phải hết sức thận trọng, vì lợi ích chung của quốc gia làm đầu chứ không vì lợi ích của từng DN hay địa phương. Chủ nhiệm UB Tư pháp Nguyễn Văn Hiện |
Xét với nước ngoài, nếu so sánh thì thuế ở nước ta chỉ bằng 70 – 80% trong khu vực, bằng 90% so với Úc, nước có nhiều TNKS. Trong khi đó, theo kiểm tra thì đã có hiện tượng chuyển giá trong năm vừa qua ở một số DN khoáng sản, số tiền lên tới hơn 200 tỷ đồng.
Về vấn đề ảnh hưởng đến đàm phán TPP, theo Thứ trưởng Đỗ Hoàng Anh Tuấn trên thực tế, quá trình đàm phán không ảnh hưởng đến thuế tài nguyên và đây cũng là giải pháp phục vụ cho việc hội nhập TPP. Hơn nữa, thuế tài nguyên của Việt Nam thấp hơn thuế tài nguyên ở Canada và Australia, vì thế không ảnh hưởng gì đến đàm phán này.
Đối với hai mỏ vàng nói trên, theo báo cáo mức lãi năm ngoái của Phước Sơn là 20,7 tỷ đồng, nên việc tăng thuế chỉ giảm lãi phần nào chứ không làm thua lỗ. Thậm chí, qua điều tra đã nhận thấy có dấu hiệu chuyển lỗ rất lớn tại đây. Giá vàng trong nước cao hơn giá vàng thế giới nhiều nhưng DN không bán trong nước mà xuất khẩu 100%. Qua tìm hiểu, đã phát hiện giá người trả và giá người nhận chênh nhau, số tiền thuế phải truy thu của hai mỏ này hiện là 315 tỷ đồng.
Chủ trương không khuyến khích khai thác TNKS thô
Chủ nhiệm Ủy ban Tư pháp Nguyễn Văn Hiện khẳng định: “Tôi nhất trí cao với tờ trình của Chính phủ. TNKS là thứ không thể tái tạo, nhiều nước đã giữ lại không bán nữa. Chúng ta không nên làm theo kiểu cứ nhà nghèo có cái gì bán được là bán”. Khi xét vấn đề này, phải hết sức thận trọng, vì lợi ích chung của quốc gia làm đầu chứ không vì lợi ích của từng DN hay địa phương.
Phát biểu cuối phiên họp, Phó Chủ tịch QH Nguyễn Thị Kim Ngân cho biết chưa bao giờ có nhiều ý kiến trước kỳ họp Thường vụ QH như khi bàn về sửa đổi NQ 928 lần này. Theo đánh giá, tờ trình của Chính phủ có cơ sở và lý lẽ, mức tăng trong khung thuế suất, phù hợp mặt bằng chung các nước, trên quan điểm bảo vệ nguồn TNKS không tái tạo cho đất nước, tăng thu ngân sách.
Tuy nhiên, do có nhiều ý kiến trái chiều ngay cả giữa cơ quan soạn thảo và cơ quan thẩm tra nên cần thiết phải chuẩn bị thêm, trình lại UBTVQH trong phiên họp tới, nhưng vẫn theo quan điểm không khuyến khích khai thác TNKS thô./.
Hoàng Yến
