Đề án nhằm chủ động phòng, chống, ứng phó hiệu quả, giảm thiểu thiệt hại về người và tài sản do sạt lở đất, lũ quét gây ra, góp phần đảm bảo ổn định đời sống và phát triển kinh tế - xã hội bền vững, đảm bảo an ninh, quốc phòng và thích ứng biến đổi khí hậu tại các tỉnh, thành phố khu vực miền Trung và miền núi phía Bắc.

Mục tiêu cụ thể là đến năm 2030, 100% các tỉnh thuộc phạm vi đề án hoàn thành: bản đồ phân vùng nguy cơ, phân vùng rủi ro sạt lở đất, lũ quét tỷ lệ 1:50.000 (cho toàn tỉnh), tỷ lệ 1:10.000 và lớn hơn (cho các khu vực/xã/điểm có nguy cơ cao, rất cao) phục vụ công tác phòng ngừa, ứng phó và quy hoạch, phát triển kinh tế - xã hội;

Đến năm 2035, hệ thống quan trắc, dự báo cảnh báo và truyền tin sạt lở đất, lũ quét được đầu tư, hiện đại hóa; tỷ lệ tự động hóa trên toàn mạng lưới trạm đạt trên 95% đối với các trạm khí tượng, đo mưa; các khu vực có nguy cơ cao xảy ra lũ quét, sạt lở đất đều được cảnh báo kịp thời và được hướng dẫn kỹ năng ứng phó khi xảy ra sạt lở đất, lũ quét; 100% cơ quan hành chính các cấp, tổ chức và hộ gia đình vùng ảnh hưởng thường xuyên của sạt lở đất, lũ quét được tiếp nhận đầy đủ thông tin, tài liệu và hiểu biết kỹ năng phòng tránh sạt lở đất, lũ quét;

Cần 161.000 tỷ đồng phòng, chống sạt lở đất, lũ quét tại miền Trung và miền núi phía Bắc
Nước lũ bao vây, chia cắt xã Con Cuông, tỉnh Nghệ An. Ảnh: TL

Phấn đấu đến hết năm 2026, 100% các khu vực nguy cơ cao chưa có điều kiện bố trí di dân có phương án sơ tán khẩn cấp đến nơi an toàn khi phát hiện có nguy cơ xảy ra sạt lở đất, lũ quét; 100% các điểm, khu vực có khu vực nguy cơ cao sạt lở đất, lũ quét được cắm biển cảnh báo.

Đề án cũng đặt mục tiêu ứng dụng được các công nghệ mới, tiên tiến như trí tuệ nhân tạo, dữ liệu lớn, viễn thám, hệ thống thông tin địa lý, thiết bị bay không người lái trong công tác phòng, chống thiên tai sạt lở đất, lũ quét.

Phạm vi thực hiện đề án là các tỉnh, thành phố thuộc khu vực miền Trung và miền núi phía Bắc gồm Điện Biên, Lai Châu, Sơn La, Lào Cai, Lạng Sơn, Cao Bằng, Tuyên Quang, Quảng Ninh, Bắc Ninh, Thái Nguyên, Phú Thọ, Thanh Hóa, Nghệ An, Hà Tĩnh, Quảng Trị, Huế, Đà Nẵng, Quảng Ngãi, Khánh Hòa, Lâm Đồng, Gia Lai, Đắk Lắk.

Tổng kinh phí thực hiện đề án dự kiến 161.000 tỷ đồng, được bố trí từ các nguồn: Ngân sách nhà nước (gồm ngân sách trung ương và ngân sách địa phương) theo quy định của Luật Ngân sách nhà nước và quy định của pháp luật về đầu tư công; Quỹ Phòng, chống thiên tai Trung ương và địa phương; nguồn vốn lồng ghép từ các chương trình, kế hoạch, dự án, nguồn vốn xã hội hóa và các nguồn vốn hợp pháp khác theo quy định của pháp luật.

Theo Bộ Nông nghiệp và Môi trường, tình trạng sạt lở, lũ quét ngày càng nghiêm trọng do biến đổi khí hậu, đặc biệt trong các năm 2020, 2023, 2024, 2025 gây thiệt hại lớn về người và tài sản. Dù đã có nhiều chính sách nhưng vẫn còn thiếu cơ sở pháp lý, dữ liệu, cảnh báo và vốn đầu tư.