Đấu giá tài sản công khó vì xác định giá sàn cao

Chiều 16/8, UBTVQH cho ý kiến về Dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

Đề nghị tăng tiền đặt trước để hạn chế bỏ cọc, thổi giá

Trình bày Tờ trình của Chính phủ tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết, thực tiễn thực hiện Luật Đấu giá tài sản qua 5 năm đã bộc lộ một số hạn chế, bất cập như: một số quy định về trình tự, thủ tục đấu giá chưa chặt chẽ, chưa phù hợp với thực tiễn. Việc áp dụng trình tự, thủ tục đấu giá của Luật Đấu giá tài sản đối với một số loại tài sản đặc thù còn gặp khó khăn; chất lượng của đội ngũ đấu giá viên vẫn còn hạn chế về trình độ chuyên môn, nghiệp vụ, kỹ năng hành nghề; còn tình trạng đấu giá viên vi phạm pháp luật, đạo đức nghề nghiệp.

Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long

Bên cạnh đó, còn tình trạng người có tài sản đấu giá chưa thực hiện vai trò, trách nhiệm của mình, thậm chí một số trường hợp còn có biểu hiện thông đồng, móc nối để trục lợi; việc giám sát quá trình đấu giá không thường xuyên, thậm chí là “buông lỏng”. Nhận thức của một số cơ quan, tổ chức, đơn vị còn chưa đúng, chưa đầy đủ về vai trò, trách nhiệm và phạm vi quản lý nhà nước trong hoạt động đấu giá tài sản…

Do đó, Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản cần được ban hành nhằm khắc phục những hạn chế, bất cập.

Báo cáo thẩm tra sơ bộ về dự án Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản, Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho biết, đa số ý kiến nhất trí với Tờ trình của Chính phủ về sự cần thiết ban hành Luật sửa đổi, bổ sung một số điều của Luật Đấu giá tài sản.

Về các nội dung cụ thể, một số ý kiến trong cơ quan thẩm tra đề nghị cần rà soát, quy định theo hướng quy định nêu rõ mức tiền đặt trước của người tham gia đấu giá quyền sử dụng đất ở mức cao nhất để hạn chế việc bỏ tiền đặt trước, thao túng thị trường hoặc nghiên cứu quy định khoản tiền đặt trước căn cứ theo quy mô diện tích đất đấu giá hoặc căn cứ theo giá trị của tài sản đấu giá.

Tuy nhiên, có ý kiến đề nghị nghiên cứu điều chỉnh biên độ chênh lệch hợp lý giữa mức tiền đặt trước tối thiểu và tiền đặt trước tối đa; tránh quy định tỷ lệ tiền đặt trước quá cao dẫn đến những rào cản kỹ thuật, làm mất tính cạnh tranh của cuộc đấu giá.

Không được phát sinh thêm thủ tục gây khó khăn cho doanh nghiệp, người dân

Cho ý kiến tại phiên họp, Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ đặt vấn đề trong nền kinh tế hiện nay, bên cạnh những tài sản hữu hình, còn có những tài sản vô hình, loại tài sản này ngày một nhiều, có giá trị rất lớn, vậy có thực hiện đấu giá hay không, nếu có thì đấu giá như thế nào?

Tại một số nước, pháp luật có quy định về hình thức “đấu giá lên” và “đấu giá xuống”, tuy nhiên, dự thảo Luật trình lần này chỉ quy định về “đấu giá lên”, chưa bao hàm hình thức “đấu giá xuống”. Vì vậy, Chủ tịch Quốc hội đề nghị cơ quan soạn thảo làm rõ lý do chưa có hình thức này.

Đối với quy định về nghề đấu giá tài sản, Chủ tịch Quốc hội nêu rõ, bán đấu giá tài sản là một ngành nghề kinh doanh có điều kiện, về nguyên tắc là cần cắt giảm, đơn giản hóa thủ tục hành chính để tạo điều kiện thuận lợi cho người dân, doanh nghiệp. Do đó, Chủ tịch Quốc hội nhấn mạnh cần nghiên cứu kỹ để không làm phát sinh thêm thủ tục hành chính gây khó khăn cho người dân, doanh nghiệp trong kinh doanh.

Chủ tịch Quốc hội Vương Đình Huệ

Liên quan đến việc đấu giá tài sản công, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách Lê Quang Mạnh cho biết hiện nhiều cơ quan thực thi có tâm lý e ngại nên xác định giá sàn đưa ra đấu giá tài sản công thường để ở mức rất cao. Việc này nhằm tránh trách nhiệm trong trường hợp sau khi đấu giá, giá thị trường lên, nếu cơ quan điều tra vào xác minh có thể liên quan đến trách nhiệm làm thất thoát tài sản. Tình trạng này diễn ra ngày càng nhiều khiến việc đấu giá tài sản công thường rất khó khăn.

Do đó, Chủ nhiệm Ủy ban Tài chính ngân sách đề nghị cơ quan soạn thảo cần nghiên cứu tiếp thu tinh thần Luật Giá, trong đó có quy định về giá khởi điểm, sao cho việc xác định giá khởi điểm đáp ứng được các mục tiêu của hoạt động đấu giá, khắc phục được tình trạng nêu trên. Bên cạnh đó, cũng cần có quy định cụ thể hơn về đấu giá xuống, bởi nhiều trường hợp đấu giá nhiều lần không thành công thì cần có quy định hạ giá để áp dụng phù hợp trong thực tế.

Chưa bao giờ có đấu giá xuống với tài sản công

Giải trình tại phiên họp, Bộ trưởng Bộ Tư pháp Lê Thành Long cho biết thực tế đến nay trong đấu giá tài sản công chưa bao giờ có việc đấu giá xuống, dù đã có quy định. Ở các nước, việc này vẫn diễn ra nhưng do chủ yếu là đấu giá tài sản của tư nhân nên dễ quyết định. Ở nước ta, khi đấu giá tài sản công thì vấn đề quan trọng là ai xác định hạ giá đến mức nào để bán được. Mặc dù đã có quy định về hạ giá khởi điểm, theo Luật 69, song vấn đề là không ai dám quyết, cũng tương tự như việc xác định giá khởi điểm để bán.

Về các nội dung sửa đổi tại Luật, Bộ trưởng Lê Thành Long cho biết bên cạnh việc kế thừa Luật cũ thì dự thảo đã bổ sung các điểm mới.

Thứ nhất là thắt chặt quy định, trình tự thủ tục để chống lại tình trạng thông đồng dìm giá, quân xanh, quân đỏ, với các quy định như yêu cầu niêm yết quy chế đấu giá công khai, thời hạn niêm yết, nơi bán….

Điểm mới thứ hai là xác định đấu giá tài sản là một nghề đặc thù. Dẫn thực tế đấu giá tài sản tư là nghề đặc thù đã có ở châu Âu từ hàng trăm năm, Bộ trưởng cho biết dự thảo thiết kế một loạt quy định về đào tạo, bồi dưỡng, bổ sung chuyên môn… cho người làm công tác đấu giá.

Một điểm mới nữa của dự thảo là về xác định tiền đặt trước. Nêu một số bất cập xảy ra trong vụ việc đấu giá đất Thủ Thiêm hay tại Đông Anh, Bộ trưởng cho biết luật mới đang cố gắng khắc phục vấn đề này. Thực tế trên thế giới, quy định mức đặt trước ở một số nước là từ 5 – 25%, theo nguyên tắc dân sự, thậm chí một số nước mức đặt trước bằng 0, một số nước như Mỹ, Trung Quốc quy định mức đặt trước tối đa (25.000 USD, 50.000 NDT).

Trong dự thảo, hiện đang mức đặt trước đối với đấu giá đất lên tối thiểu 10%. Trong quá trình góp có ý kiến cho rằng phải nâng cao mức đặt trước với đấu giá đất để tránh việc thổi giá, bỏ cọc. Tuy nhiên, Bộ trưởng Lê Thành Long lưu ý việc này đi ngược lại nguyên lý về đấu giá tài sản. Nếu tiền đặt trước quá cao sẽ trở thành hàng rào kỹ thuật hạn chế người tham gia đấu giá, khiến chỉ còn một số “ông lớn” có khả năng tham gia.