Hiện đại hóa hạ tầng “trước và sau giao dịch”, phát triển cùng thị trường chứng khoán

Chủ tịch Hội đồng thành viên VSDC Nguyễn Sơn (thứ 2, từ phải qua) thông tin về hoạt động, định hướng phát triển của VSDC cho các định chế tài chính, quỹ đầu tư quốc tế tại Singapore tháng 8/2024.

Nỗ lực để tiếp tục hoàn thành tốt vai “người hậu trường”

Trong 6 tháng đầu năm 2025, Tổng công ty Lưu ký và Bù trừ chứng khoán Việt Nam (VSDC) đã thực hiện tốt hoạt động nghiệp vụ về đăng ký, lưu ký, bù trừ và thanh toán giao dịch chứng khoán, hoàn thành các công việc trọng tâm, đảm bảo cho thị trường vận hành thông suốt, an toàn, bảo mật, góp phần không nhỏ vào việc triển khai các giải pháp phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam.

Cam kết đồng hành hiện thực hóa các mục tiêu chung “Chúng tôi tin rằng, cùng với hạ tầng giao dịch, hạ tầng đăng ký, lưu ký, thanh toán, bù trừ hiện đại và an toàn là điều kiện quan trọng để thị trường chứng khoán phát triển hiệu quả, minh bạch và bền vững hơn. VSDC cam kết tiếp tục đồng hành cùng các bên tham gia thị trường trong việc hiện thực hóa mục tiêu nâng hạng và xây dựng thị trường vốn bền vững, khẳng định vững vàng là kênh huy động” - Ông Nguyễn Sơn

Đối với hoạt động nghiệp vụ, trên thị trường chứng khoán cơ sở, có 276 mã chứng khoán mới đăng ký tại VSDC, nâng tổng số mã lên 3.797 và tổng khối lượng đăng ký gần 279 tỷ chứng khoán. Khối lượng lưu ký tăng thêm 10,9 tỷ chứng khoán, đưa tổng số dư lưu ký lên 182,9 tỷ chứng khoán.

Ở thị trường chứng khoán phái sinh, tổng giá trị giao dịch đạt hơn 2,55 triệu tỷ đồng với hơn 4.364 tỷ đồng được thanh toán. Số tài khoản phái sinh đạt trên 2 triệu tài khoản. Không có trường hợp nào phải dùng Quỹ bù trừ để đảm bảo khả năng thanh toán. Dịch vụ cho quỹ đầu tư cũng được mở rộng. Hiện VSDC đang cung cấp dịch vụ cho 17 quỹ ETF, 65 quỹ mở, 4 quỹ đóng và 7 quỹ hưu trí tự nguyện.

Một điểm nhấn của thị trường chứng khoán trong nước, trong 6 tháng đầu năm là ngày 5/5/2025, Hệ thống công nghệ thông tin mới (Hệ thống KRX) đã chính thức vận hành, đánh dấu bước tiến quan trọng trong quá trình hiện đại hóa hạ tầng kỹ thuật thị trường chứng khoán Việt Nam. Cùng với việc hoàn thiện và ban hành hàng loạt quy chế về nghiệp vụ, VSDC đã phối hợp chặt chẽ với Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE), Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) để đảm bảo hệ thống vận hành an toàn, thông suốt và ổn định. Việc kết nối giữa VSDC với công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký đã góp phần nâng cao hiệu quả hoạt động giao dịch và thanh toán, đặc biệt hỗ trợ nhà đầu tư tổ chức và nhà đầu tư nước ngoài.

VSDC cũng đã hoàn thành xây dựng phương án giá dịch vụ trong lĩnh vực chứng khoán theo quy định tại Thông tư số 83/2024/TT-BTC và Nghị định số 85/2024/NĐ-CP, phù hợp với Luật Giá mới. Trên cơ sở đó, Bộ Tài chính đã ban hành Quyết định số 1541/QĐ-BTC quy định mức giá dịch vụ áp dụng tại VSDC.

Cùng với đó, VSDC cũng đã rà soát, sửa đổi và ban hành 11 quy chế nội bộ nhằm phù hợp với mô hình tổ chức và hoạt động theo Quyết định số 26/2022/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ, và hoàn thành thủ tục thành lập Chi nhánh tại TP. Hồ Chí Minh – tạo thuận lợi trong việc mở rộng phạm vi hoạt động và nâng cao chất lượng phục vụ.

Thực hiện Quyết định số 232/QĐ-TTg của Thủ tướng Chính phủ về phát triển thị trường các-bon tại Việt Nam, VSDC đã tích cực tham gia góp ý xây dựng các văn bản pháp lý, phương án kỹ thuật vận hành sàn giao dịch, đồng thời tổ chức khảo sát thực tế hoạt động đăng ký, lưu ký và thành toán giao dịch hạn ngạch khí thải và tin chỉ các-bon tại Singapore.

Nâng cấp hạ tầng công nghệ, triển khai sản phẩm, dịch vụ mới

Thị trường chứng khoán Việt Nam đang đứng trước cơ hội chuyển mình quan trọng, với định hướng phát triển được cụ thể hóa qua Chiến lược Phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030. Các yêu cầu hội nhập, tiệm cận chuẩn hóa thông lệ quốc tế, đặc biệt trong bối cảnh mục tiêu nâng hạng lên thị trường mới nổi, đặt ra những đòi hỏi ngày càng cao về hạ tầng thanh toán, bù trừ và lưu ký. Trong bức tranh đó, VSDC chính là hạt nhân trung tâm trong kiến trúc kỹ thuật, đảm nhận một trong những vai trò “cột sống hạ tầng” vận hành thị trường chứng khoán.

Bà Tạ Thanh Bình – Tổng Giám đốc VSDC từng chia sẻ rằng: “Chúng tôi xác định vai trò của VSDC không chỉ là vận hành kỹ thuật, mà còn là trung tâm sáng tạo và bảo vệ an toàn cho hạ tầng trước và sau giao dịch trên thị trường. Trong giai đoạn phát triển mới, VSDC sẽ đẩy mạnh hiện đại hóa hạ tầng, chuẩn hóa quy trình và tăng cường tích hợp công nghệ số để đáp ứng yêu cầu phát triển thị trường chứng khoán Việt Nam hiện đại, hiệu quả, an toàn, bền vững”.

Chủ tịch Hội đồng thành viên VSDC - ông Nguyễn Sơn cũng nhấn mạnh: “VSDC không chỉ là người gác cổng hệ thống đăng ký, lưu ký, thanh toán, bù trừ, mà còn đảm nhận một phần vai trò giữ niềm tin và đảm bảo sự minh bạch cho toàn thị trường. Chúng tôi cam kết tiếp tục đổi mới, phối hợp chặt chẽ với các sở giao dịch, các công ty chứng khoán và ngân hàng lưu ký, ngân hàng thanh toán để xây dựng một hạ tầng hiện đại, an toàn và minh bạch – tương xứng với vị thế mới của thị trường chứng khoán Việt Nam trong thời gian tới”.

Đáng chú ý, trong thời gian tới, công tác đầu tư và nâng cấp hạ tầng công nghệ thông tin tiếp tục là ưu tiên trong lộ trình chuyển đổi số của VSDC. Theo đó, VSDC đang nghiên cứu triển khai dịch vụ sổ lưu ký điện tử (E-Passbook) nhằm đáp ứng nhu cầu của tổ chức phát hành, thành viên lưy ký và nhà đầu tư. Đồng thời, nâng cấp hệ thống quản lý các dịch vụ về đại lý chuyển nhượng, quản trị quỹ cho quỹ mở và quỹ hưu trí tự nguyện. Song song với đó, VSDC sẽ phối hợp với Chủ đầu tư hệ thống KRX (HOSE) để đề xuất đầu tư, nâng cấp hạ tầng, thiết bị liên quan đến hệ thống đăng ký lưu ký và bù trừ thanh toán nhằm nâng cao năng lực xử lý, đáp ứng yêu cầu phát triển của thị trường.

Một nhiệm vụ trọng yếu khác là việc chuẩn bị các bước cần thiết để thành lập công ty con thực hiện chức năng đối tác bù trừ trung tâm (CCP) theo quy định tại Luật Chứng khoán. Đây cũng sẽ là bước phát triển quan trọng của VSDC khi cung cấp dịch vụ thanh toán cho thị trường theo chuẩn mực quốc tế, đáp ứng yêu cầu nâng hạng thị trường chứng khoán.