Hoa đẹp và gai góc vẫn song hành trên đường chúng ta đi
Ảnh tư liệu minh họa.

99 năm phát triển cùng đất nước

Suốt chặng đường 99 năm qua (21/6/1925 - 21/6/2024), dưới ngọn cờ vẻ vang của Đảng, Báo chí Cách mạng Việt Nam với tinh thần đổi mới sáng tạo, tinh thần cống hiến và trách nhiệm cao đã đạt được những thành tựu to lớn và phát triển mạnh mẽ, góp phần giáo dục truyền thống, khích lệ niềm tự tôn, lòng tự hào và khơi dậy khát vọng sáng tạo, đổi mới và cống hiến của đội ngũ những người cầm bút.

Những tác phẩm báo chí là cầu nối hiệu quả đưa chủ trương, chính sách của Đảng, Nhà nước, đến với người dân, đồng thời góp phần giúp đưa những mong muốn, nguyện vọng của người dân, doanh nghiệp tới cơ quan Nhà nước. Nhiều vướng mắc trong thực tế đời sống được nhanh chóng tháo gỡ. Đặc biệt là công tác phòng chống tham nhũng được tuyên truyền phản ánh chính xác, kịp thời, góp phần tạo niềm tin trong xã hội…

Báo chí Việt Nam hôm nay tiếp tục phấn đấu phát triển theo hướng chuyên nghiệp - nhân văn - hiện đại, có những sản phẩm báo chí bám sát thực tiễn đời sống, từ đó thông tin các chủ trương của Đảng, chính sách của Nhà nước, phản ánh thực trạng đời sống mọi mặt, lắng nghe, phân tích, khơi nguồn, điều hướng dư luận xã hội, góp phần vào sự nghiệp phát triển kinh tế, văn hóa, xã hội, an ninh, quốc phòng của đất nước.

Sự phát triển của báo chí còn thể hiện ở chỗ ngày càng đa loại hình, lan tỏa mạnh mẽ trên các nền tảng mạng xã hội và tiện lợi cho công chúng tiếp cận nguồn thông tin chính thống.

Thời của chuyển đổi số và những thách thức

Xã hội hiện đại thời kỳ chuyển đổi số có những đổi thay chóng mặt: Đổi thay về công nghệ, đổi thay về sở thích, thói quen, các hệ giá trị xã hội, hệ giá trị gia đình… Chỉ một ví dụ: Mấy năm qua từ khóa AI đã “làm mưa làm gió”, khiến cho không chỉ có sự chuyển động ở tầm vĩ mô, mà trong các tổ chức, doanh nghiệp, cơ quan báo chí cũng đã mất ăn mất ngủ, vừa mừng vừa lo trước thế lực ảo mà lại có tính “xâm thực” mạnh đến vậy!

Điểm lại trong 10 phiên thảo luận về các chủ đề trọng yếu, có tính cấp bách của nền báo chí cách mạng Việt Nam, tại Hội báo Toàn quốc năm 2024, thấy có tới 3 chủ đề liên quan đến chuyển đổi số, chứng tỏ tầm quan trọng của công nghệ số đã được nâng tầm nhận thức và đang được tích cực đưa vào ứng dụng.

Phó trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương, Chủ tịch Hội Nhà báo Việt Nam Lê Quốc Minh tại Hội thảo chuyên đề “Tương lai của Báo chí và Trí tuệ nhân tạo” ngày 13/3/2024 cho rằng: “Xu hướng sắp tới, nếu đặt câu hỏi lĩnh vực nào sẽ được ưu tiên thì hầu như các cơ quan báo chí đều cho rằng đầu tư vào AI là rất quan trọng. Nhưng chỉ có 34% cơ quan báo chí lạc quan cho rằng AI tạo sinh sẽ mang lại cơ hội và 8% được hỏi thì không lạc quan tí nào. Có 67% cơ quan báo chí cho rằng không được chuẩn bị tốt để đón bắt những cơ hội mà AI mang lại”.

“Chúng ta không thể phủ nhận vai trò quan trọng của công nghệ nói chung và AI nói riêng trong thế giới thông tin hiện đại. Tuy nhiên, việc sử dụng chúng đòi hỏi sự cẩn trọng và hiểu biết sâu sắc về các vấn đề nhân văn và đạo đức. Chúng ta cần tìm ra những cách tiếp cận đúng đắn, đảm bảo rằng công nghệ được áp dụng một cách đáng tin cậy và có lợi cho cả người sử dụng và xã hội”, ông Lê Quốc Minh nhấn mạnh.

Không chỉ AI, mà rất nhiều vấn đề xã hội đang thách thức báo chí chính thống thực hiện nhiệm vụ cao cả của mình. Mạng xã hội như một cái chợ trời, tuy phong phú, nhộn nhịp, đầy thu hút nhưng cũng ẩn chứa nhiều dối gian, lừa lọc, mà báo chí chính thống cần là một đối trọng uy tín. Báo chí sẽ chinh phục độc giả, khán giả như thế nào khi giới trẻ ngày càng ít đọc báo, xem truyền hình?...

Rất nhiều câu hỏi đang đặt ra khi xã hội biến chuyển quá nhanh và báo chí cần tăng tốc đổi mới. Con đường phát triển của báo chí không phải “trải đầy hoa hồng”. “Hoa đẹp” và “gai góc” vẫn song hành trên đường chúng ta đi.

Báo chí cần chủ động, nhạy bén, đoàn kết tìm giải pháp nâng cao năng lực cạnh tranh, bảo vệ bản quyền, đấu tranh chống tin giả, đẩy lùi thông tin xấu độc, thông tin sai lệch, xuyên tạc, để thông tin báo chí chính thống trở thành dòng thông tin chủ lưu quan trọng nhất trong không gian số, góp phần xây dựng một xã hội thông tin lành mạnh, phục vụ cho từng độc giả, khán thính giả, phục vụ cho sự nghiệp xây dựng và bảo vệ Tổ quốc.

Hoa đẹp và gai góc vẫn song hành trên đường chúng ta đi

Sự phát triển không ngừng của báo chí đa nền tảng, đa phương tiện, báo chí dữ liệu với các công cụ số như trí tuệ nhân tạo, công nghệ chuỗi khối… đã tạo ra cả cơ hội và thách thức cho các cơ quan báo chí cũng như các nhà báo. Trí tuệ nhân tạo và công nghệ có thể trở thành trợ lý ảo cho báo chí, song báo chí cũng phải đối mặt với nguy cơ tin giả, tin sai lệch do trí tuệ nhân tạo và các công cụ số khác; thách thức bị sử dụng trái phép “vốn dữ liệu", bản quyền báo chí trên môi trường số.

Trưởng Ban Tuyên giáo Trung ương Nguyễn Trọng Nghĩa phát biểu tại Hội báo Xuân 2024,