Không để xảy ra thất thoát tài sản Nhà nước khi cổ phần hóa doanh nghiệp

Ngày 12/12, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc chủ trì cuộc họp về dự thảo Nghị định cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp và dự thảo Nghị định giám sát, kiểm tra, đánh giá, xếp loại, báo cáo và công khai thông tin trong quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc phát biểu chỉ đạo tại cuộc họp. Ảnh: VGP/Trần Mạnh

Cổ phần hóa để thúc đẩy doanh nghiệp phát triển bền vững

Tại cuộc họp, Thứ trưởng Bộ Tài chính Cao Anh Tuấn trình bày báo cáo chi tiết về các nội dung trong dự thảo Nghị định cơ cấu lại vốn nhà nước tại doanh nghiệp, bao gồm: quy định chuyển giao quyền mua cổ phần, quyền mua vốn góp về doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ thuộc phạm vi quản lý hoặc doanh nghiệp do Nhà nước nắm giữ 100% vốn điều lệ có chức năng đầu tư, kinh doanh vốn; về lựa chọn nhà đầu tư chiến lược khi cổ phần hóa (CPH) cần có tiêu chí rõ hơn, có quy định để phòng ngừa giao dịch liên kết, phát sinh tiêu cực và chế tài trong trường hợp nhà đầu tư chiến lược vi phạm cam kết.

Bên cạnh đó, là quy định về xác định giá trị quyền sử dụng đất khi CPH doanh nghiệp nhà nước phù hợp với các nội dung tại Luật Đất đai (năm 2024), dự thảo Nghị quyết của Quốc hội quy định về một số cơ chế, chính sách tháo gỡ khó khăn, vướng mắc trong thi hành Luật Đất đai để xác định giá trị quyền sử dụng đất cho phù hợp; về các nội dung liên quan đến thẩm quyền quyết định điều chỉnh phương án CPH, xử lý tài chính khi CPH; về quy định xử lý đất đai sau CPH; tính giá trị quyền sử dụng đất vào giá trị doanh nghiệp…

Phát biểu chỉ đạo, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc đề nghị đại diện các bộ, ngành thảo luận chi tiết các nội dung còn ý kiến khác nhau đối với dự thảo, nhất là việc có tính giá trị quyền sử dụng đất, thuê đất vào giá trị doanh nghiệp khi CPH hay không.

Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc yêu cầu phải thảo luận kỹ lưỡng, thấu đáo, đề xuất các giải pháp hợp lý, hiệu quả, bảo đảm đúng quy định của pháp luật về đất đai, phù hợp với thực tiễn, thúc đẩy sự phát triển của doanh nghiệp, tránh tình trạng doanh nghiệp sau CPH chuyển mục đích sử dụng đất nhằm thu lợi từ địa tô chênh lệch, trên cơ sở đó hoàn thiện dự thảo, trình Chính phủ xem xét ban hành theo quy định.

Thời gian qua, việc CPH doanh nghiệp nhà nước chưa đạt yêu cầu, do còn vướng mắc về quy định, nhất là liên quan đến đất đai… Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc nêu rõ, mục tiêu là sau CPH phải nâng cao năng lực của doanh nghiệp, thúc đẩy doanh nghiệp phát triển bền vững, đóng góp cho sự phát triển của đất nước, "chứ không phải CPH để người ta vào CPH nhằm lấy đất đem bán".

Về vấn đề "giá trị quyền sử dụng đất có tính vào giá trị doanh nghiệp hay không", Phó Thủ tướng nêu quan điểm, đối với đất đã nộp tiền thuê đất 1 lần, thì phải tính vào giá trị doanh nghiệp. Đối với đất thuộc diện thuê đất hằng năm, nếu chưa nộp thì chưa tính vào giá trị doanh nghiệp. Điều này là phù hợp với Nghị quyết số 12-NQ/TW của Ban Chấp hành Trung ương.

Về quản lý sử dụng đất sau CPH, Luật Đất đai quy định rất chặt chẽ nội dung này. Do đó, Phó Thủ tướng yêu cầu, dự thảo Nghị định phải thiết kế, diễn đạt quy định này sao cho hợp lý, chặt chẽ, đúng quy định của Luật Đất đai, dễ hiểu, dễ thực hiện, để đảm bảo quyền chuyển mục đích sử dụng đất của doanh nghiệp, đồng thời không để xảy ra thất thoát, lãng phí khi chuyển mục đích sử dụng đất.

Đối với nội dung bán cổ phần của doanh nghiệp nhà nước, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc yêu cầu phải quy định rõ về điều chuyển vốn hay cổ phần của doanh nghiệp nhà nước cho doanh nghiệp nhà nước khác; bán cổ phần của doanh nghiệp nhà nước cho người lao động và bán cổ phần ra ngoài.

Giám sát, kiểm tra chặt chẽ, kịp thời, không ảnh hưởng tới hoạt động của doanh nghiệp

Đối với dự thảo Nghị định giám sát, kiểm tra, đánh giá, xếp loại, báo cáo và công khai thông tin trong quản lý và đầu tư vốn nhà nước tại doanh nghiệp, Báo cáo của Bộ Tài chính đã nêu rõ các nội dung liên quan đến việc giám sát, kiểm tra của cơ quan đại diện chủ sở hữu đối với người đại diện, doanh nghiệp (giám sát gián tiếp; giám sát trực tiếp, kiểm tra); giám sát, kiểm tra của Bộ Tài chính đối với cơ quan đại diện chủ sở hữu; nguyên tắc đánh giá, xếp loại doanh nghiệp; phương thức đánh giá, xếp loại doanh nghiệp; các chỉ tiêu đánh giá, xếp loại doanh nghiệp…

Sau khi nghe ý kiến của các bộ, ngành, Phó Thủ tướng Hồ Đức Phớc kết luận, phải quy định rõ các nội dung liên quan đến kế hoạch giám sát, kiểm tra, đoàn giám sát, người giám sát (vừa thường xuyên, vừa đột xuất); việc giám sát cần tập trung vào những chỉ tiêu cơ bản được giao và một số chỉ tiêu quan trọng; bảo đảm chặt chẽ, kịp thời phát hiện những biểu hiện chưa đúng để chấn chỉnh; cũng như không để việc kiểm tra, giám sát ảnh hưởng tới hoạt động sản xuất, kinh doanh của doanh nghiệp./.