Đổi mới tư duy và cách làm trong triển khai các mô hình, dự án giảm nghèo

Triển khai 10.587 mô hình, dự án giảm nghèo

Đánh giá về công tác triển khai chính sách giảm nghèo bền vững trong những năm gần đây, TS. Trần Công Thắng - Viện trưởng Viện Chiến lược, Chính sách nông nghiệp và môi trường (Bộ Nông nghiệp và Môi trường) cho biết, Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 là một chương trình có ý nghĩa chính trị, xã hội sâu sắc, được thiết kế theo hướng đa chiều, bao trùm và bền vững hơn, tập trung vào phát triển sinh kế, nâng cao năng lực và tiếp cận dịch vụ cơ bản cho người nghèo, thay vì chỉ hỗ trợ thu nhập như trước.

Các địa phương đã ban hành kế hoạch, phân bổ nguồn lực, kiện toàn bộ máy quản lý và đẩy mạnh công tác truyền thông, tuyên truyền chính sách đến người dân.

Chương trình đã đạt và vượt các chỉ tiêu về giảm tỷ lệ hộ nghèo hằng năm do Quốc hội và Chính phủ đề ra, tỷ lệ nghèo đa chiều giảm từ 9,35% năm 2022 xuống còn 4,06% năm 2024; tỷ lệ hộ nghèo đa chiều giảm từ 4,03% năm 2022 xuống còn 1,93% năm 2024; tỷ lệ hộ nghèo dân tộc thiểu số giảm trung bình khoảng 4,3%/năm, từ 21,29% năm 2022 xuống còn 12,55% năm 2024.

Dự kiến năm 2025, tỷ lệ hộ nghèo toàn quốc giảm còn khoảng 3%, vượt mục tiêu bình quân giảm 1 - 1,5%/năm mà Nghị quyết Quốc hội đề ra. Nhiều huyện, xã, thôn đặc biệt khó khăn đã thoát khỏi tình trạng nghèo đặc thù, cơ sở hạ tầng thiết yếu ở vùng sâu, vùng xa được cải thiện rõ rệt.

Nhiều mô hình giảm nghèo hiệu quả giúp người dân phát triển kinh tế hộ gia đình.

Mức sống, thu nhập, khả năng tiếp cận dịch vụ xã hội cơ bản của người nghèo được nâng lên; nhận thức về giảm nghèo bền vững có nhiều chuyển biến tích cực. Các mô hình giảm nghèo gắn với phát triển sản xuất, chương trình OCOP, chuyển đổi sinh kế theo hướng thích ứng biến đổi khí hậu được nhân rộng. Tới nay, Chương trình Mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững giai đoạn 2021 - 2025 đã triển khai 10.587 mô hình, dự án giảm nghèo, thu hút 205.585 hộ tham gia gồm các hộ nghèo, cận nghèo và mới thoát nghèo.

Các mô hình này không chỉ tạo sinh kế bền vững, tăng thu nhập mà còn thúc đẩy chuyển dịch cơ cấu kinh tế và lao động tại các địa phương nghèo, từ sản xuất nhỏ lẻ sang sản xuất tập trung, gắn với chuỗi giá trị. Có 6.174 dự án hỗ trợ sản xuất nông nghiệp đã giúp 99.1594 hộ cải thiện phương thức sản xuất, áp dụng công nghệ cao, nâng cao năng suất và chất lượng sản phẩm.

Mô hình giảm nghèo khai thác lợi thế bản địa, nguồn lực địa phương

Theo ông Trần Công Thắng, điều đáng chú ý là các mô hình giảm nghèo bền vững đã có nhiều đổi mới cả về tư duy và cách làm, chuyển dần từ hỗ trợ trực tiếp sang trao “cần câu” cho người dân, khuyến khích người nghèo chủ động vươn lên, gắn giảm nghèo với phát triển sản xuất, đào tạo nghề, chuyển đổi sinh kế và xây dựng nông thôn mới.

Đặc biệt các mô hình giảm nghèo đã có tính đa dạng và linh hoạt, được triển khai phù hợp với điều kiện từng vùng, từng nhóm đối tượng, đặc biệt là ở vùng sâu, vùng xa, vùng dân tộc thiểu số.

Các địa phương đã căn cứ vào điều kiện thực tế để có những mô hình giảm nghèo rất đa dạng, khai thác lợi thế bản địa, nguồn lực địa phương. Những mô hình ấy đã đi sâu vào giải quyết nguyên nhân của đói nghèo, gắn kết sản xuất với thị trường, xây dựng chuỗi giá trị, tăng cường sự tham gia của các hộ nghèo.

Các mô hình với các chính sách rất linh hoạt chứ không chỉ dừng lại ở việc trợ cấp, hỗ trợ sản xuất mà còn thông qua việc đào tạo, nâng cao năng lực, hộ trợ kết nối, xây dựng cộng đồng, cung cấp các chính sách hỗ trợ sản xuất, tín dụng, thị trường hiệu quả. Các chính sách cũng hướng theo sản xuất bền vững, giảm nghèo bền vững. Các hộ nghèo cũng được tổ chức lại, được hướng dẫn cùng nhau thoát nghèo và làm giàu.

Tại Quảng Trị, bò giống sinh sản đã giúp các hộ nghèo nâng cao đời sống.

Các dự án trong Chương trình mục tiêu quốc gia giảm nghèo bền vững cũng rất thực tế và đầy đủ, gắn với nhu cầu thiết thực của các hộ nghèo và địa phương. Xây dựng cơ chế để các địa phương chủ động trong quá trình thiết kế, gắn với điều kiện cụ thể của từng địa phương nên các dự án có tính thiết thực, hiệu quả rõ rệt.

Một số địa phương mở dạy nghề cho người nghèo và lao động thu nhập thấp. Sau khóa học, phần lớn người học được giới thiệu việc làm hoặc tự khởi nghiệp tại địa phương, giúp họ có thu nhập ổn định và từng bước thoát nghèo. Nhiều địa phương định hướng chuyển đổi cơ cấu cây trồng trên cơ sở khai thác hiệu quả tiềm năng, lợi thế địa phương, vài năm trở lại đây đời sống bà con và các hộ nghèo nâng cao rõ rệt, nhất là các tỉnh miền núi./.