Kiểm soát chặt, thanh toán sớm chi phí bồi thường, giải ngân nhanh vốn đầu tư
Đẩy nhanh tiến độ đầu tư công để tạo động lực thúc đẩy phát triển kinh tế - xã hội. Ảnh tư liệu

Quy định cụ thể việc tạm ứng vốn

Để có mặt bằng sạch phục vụ đầu tư xây dựng cơ bản, công tác bồi thường, hỗ trợ, tái định cư (BTHTTĐC) luôn là nhiệm vụ trọng tâm được các bộ, ngành, địa phương đặc biệt quan tâm và chỉ đạo sát sao. Bởi, càng có mặt bằng nhanh giao cho các chủ đầu tư (CĐT) thực hiện dự án, đưa vào sử dụng thì nguồn vốn đầu tư công (ĐTC) mới càng phát huy tác dụng, thể hiện đúng vai trò là động lực thúc đẩy phát triển kinh tế xã hội.

Quy định rõ trình tự, thủ tục để dễ kiểm soát

Để tạo thuận lợi cho các chủ đầu tư chi trả kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho người dân, quy trình kiểm soát, thanh toán khoản kinh phí trên của Kho bạc Nhà nước cũng quy định trường hợp chủ đầu tư chuyển kinh phí bồi thường, hỗ trợ, tái định cư cho tổ chức làm nhiệm vụ này thực hiện. Nội dung kiểm soát, trình tự các bước công việc và thời gian kiểm soát tạm ứng, thanh toán khối lượng hoàn thành và thu hồi vốn tạm ứng được thực hiện như đối với trường hợp chủ đầu tư trực tiếp thực hiện bồi thường, hỗ trợ, tái định cư.

Tuy nhiên, trong thực tế triển khai, công tác này luôn gặp khó khăn và được cho là nguyên nhân cố hữu nhiều năm nay khiến cho việc giải ngân vốn ĐTC bị chậm.

Để giảm bớt khó khăn, tạo thuận lợi cho công tác BTHTTĐC, Kho bạc Nhà nước (KBNN) đã xây dựng quy trình kiểm soát, thanh toán chi phí BTHTTĐC sử dụng nguồn vốn ĐTC qua hệ thống KBNN theo quy định tại Nghị định số 99/2021/NĐ-CP của Chính phủ về quản lý, thanh toán, quyết toán dự án sử dụng vốn ĐTC.

Tại quy trình, KBNN đã đưa ra các quy định cụ thể về việc kiểm soát tạm ứng, thu hồi tạm ứng và thanh toán khối lượng hoàn thành đối với chủ đầu tư trực tiếp thực hiện BTHTTĐC. Theo đó, trình tự các bước công việc và thời gian kiểm soát thanh toán các chi phí này được thực hiện theo quy định tại Quyết định số 890/QĐ-KBNN và Quyết định số 1408/QĐ-KBNN của Tổng Giám đốc KBNN.

Đặc biệt, đối với việc kiểm soát tạm ứng các công việc thực hiện không thông qua hợp đồng, việc tạm ứng vốn được thực hiện sau khi dự toán chi phí thực hiện công việc, hoặc phương án giải phóng mặt bằng được cấp có thẩm quyền phê duyệt và trên cơ sở đề nghị của chủ đầu tư. Nội dung tạm ứng chi phí BTHTTĐC phải phù hợp với dự toán chi phí thực hiện công việc và phương án BTHTTĐC được cấp có thẩm quyền phê duyệt.

Căn cứ vào nhu cầu tạm ứng vốn, chủ đầu tư có thể tạm ứng vốn một lần, hoặc nhiều lần đảm bảo tổng mức vốn tạm ứng không vượt mức vốn tạm ứng tối đa theo quy định.

Việc tạm ứng chi phí cho công tác tổ chức thực hiện BTHTTĐC phải phù hợp với dự toán chi phí cho công tác tổ chức thực hiện bồi thường được cấp có thẩm quyền phê duyệt. KBNN căn cứ vào quyết toán chi phí cho công tác tổ chức thực hiện BTHTTĐC hàng năm được cấp có thẩm quyền phê duyệt để làm thủ tục thu hồi vốn tạm ứng.

Sau khi chủ đầu tư đã chi trả cho các hộ dân, đối tượng thụ hưởng, chủ đầu tư phải tập hợp chứng từ làm thủ tục thanh toán hoàn tạm ứng với KBNN trong thời hạn chậm nhất là 30 ngày kể từ ngày chi trả cho người thụ hưởng, không chờ đến khi hoàn thành toàn bộ phương án BTHTTĐC mới làm thủ tục thu hồi tạm ứng.

Nhiều thuận lợi cho chủ đầu tư

Để việc thanh toán chi phí BTHTTĐC được nhanh chóng, thuận lợi, tại quy trình kiểm soát, thanh toán BTHTTĐC cũng quy định, giao dịch viên thực hiện tiếp nhận chính thức hồ sơ, hoặc yêu cầu chỉnh sửa, bổ sung hồ sơ cho chủ đầu tư không muộn hơn 8 giờ làm việc kể từ khi hệ thống dịch vụ công trực tuyến KBNN tiếp nhận theo đúng quy định. Tương tự, quá trình tiếp nhận, kiểm soát, xử lý hồ sơ, chứng từ của chủ đầu tư tại KBNN cũng phải đảm bảo nhanh chóng, thuận tiện, đúng quy định. Việc hướng dẫn và yêu cầu bổ sung hồ sơ (nếu có) chỉ được thực hiện một lần trong suốt quá trình giải quyết hồ sơ.

KBNN cho biết, những quy định đưa ra cho việc kiểm soát, thanh toán BTHTTĐC đã được các đơn vị KBNN thực hiện nghiêm túc. Đặc biệt, với quy định về việc tiếp nhận và xử lý hồ sơ không muộn hơn 8 giờ làm việc như trên đã giúp các hồ sơ thanh toán vốn ĐTC, nhất là thanh toán chi phí BTHTTĐC được giải quyết nhanh chóng, đúng quy định. Hiện nay, tại bất cứ đơn vị KBNN trong toàn hệ thống đều không còn tồn đọng hồ sơ mà không rõ lý do.

Ngoài ra, với những quy định về việc tạm ứng chi phí BTHTTĐC và thu hồi tạm ứng đã giúp các chủ đầu tư nhanh chóng tiếp cận được với nguồn vốn để chi trả kịp thời cho người dân, giúp họ nhanh ổn định cuộc sống tại nơi tái định cư và trả lại mặt bằng cho chủ đầu tư xây dựng dự án mới.

Có thể thấy, từ những nỗ lực của KBNN trong cải cách kiểm soát chi và đẩy nhanh việc giao dịch hồ sơ, chứng từ thanh vốn trên dịch vụ công trực tuyến của kho bạc đến việc ban hành quy trình kiểm soát, thanh toán chi phí BTHTTĐC hiện nay đã góp phần rất lớn vào công tác giải ngân vốn ĐTC của cả nước.

Theo báo cáo từ KBNN, tính đến ngày 31/5 vừa qua, lũy kế thanh toán vốn ĐTC kế hoạch năm 2024 qua KBNN là 147.947,7 tỷ đồng, bằng 22,3% kế hoạch năm 2024 Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ giao (663.806,9 tỷ đồng); bằng 20,9% kế hoạch vốn ĐTC thuộc kế hoạch năm 2024 giao (706.206,5 tỷ đồng).

Trong đó, vốn trong nước thanh toán trên 145.678 tỷ đồng, bằng 22,6% kế hoạch năm 2024 Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ giao (643.806,9 tỷ đồng), bằng 21,2% kế hoạch vốn ĐTC thuộc kế hoạch năm 2024 (686.206,5 tỷ đồng).

Trong đó, vốn ngoài nước kiểm soát, xác nhận qua KBNN là 2.268,8 tỷ đồng, bằng 113% kế hoạch năm 2024 Quốc hội, Thủ tướng Chính phủ giao (20.000 tỷ đồng).

Ước thanh toán đến hết tháng 6 được 196.669,4 tỷ đồng, đạt 27,51% kế hoạch, đạt 29,39% kế hoạch Thủ tướng Chính phủ giao./.