Làm thế nào để định giá bồi thường đất khi Nhà nước thu hồi đảm bảo khách quan, công bằng
Ths. Luật sư Đỗ Đăng Khoa - Đoàn Luật sư TP.HCM

Trả lời: Để khắc phục, hoàn thiện vấn đề này, Luật Đất đai mới có nhiều sửa đổi bổ sung (2024) và nổi bật là các quy định như sau:

Mọi hoạt động định giá đất phải tuân thủ nguyên tắc, căn cứ, phương pháp định giá đất theo nguyên tắc thị trường; tuân thủ đúng phương pháp, trình tự, thủ tục định giá đất; bảo đảm trung thực, khách quan, công khai, minh bạch; bảo đảm tính độc lập giữa tổ chức tư vấn xác định giá đất, hội đồng thẩm định bảng giá đất, hội đồng thẩm định giá đất cụ thể và cơ quan hoặc người có thẩm quyền quyết định giá đất và đặc biệt phải bảo đảm hài hòa lợi ích giữa Nhà nước, người sử dụng đất và nhà đầu tư.

Giá đất cụ thể được áp dụng đối với khu vực đã có bảng giá đất tới từng thửa đất trên cơ sở vùng giá trị, thửa đất chuẩn thì giá đất cụ thể được xác định theo bảng giá đất tại thời điểm định giá đất.

Theo đó, UBND cấp huyện quyết định thành lập hội đồng thẩm định giá đất cụ thể cấp huyện bao gồm: chủ tịch UBND cấp huyện hoặc 1 phó chủ tịch UBND cấp huyện làm chủ tịch hội đồng; thủ trưởng cơ quan tài chính cấp huyện làm phó chủ tịch hội đồng; lãnh đạo các phòng ban, tổ chức có liên quan; chủ tịch UBND cấp xã nơi có đất. UBND cấp huyện có thể mời đại diện tổ chức tư vấn xác định giá đất hoặc chuyên gia về giá đất tham gia là thành viên hội đồng.

Hội đồng thẩm định bảng giá đất, hội đồng thẩm định giá đất cụ thể cấp tỉnh và cấp huyện quyết định thành lập tổ giúp việc cho hội đồng và được thuê tổ chức tư vấn xác định giá đất để tư vấn thẩm định bảng giá đất, giá đất cụ thể. Đại diện Ủy ban Mặt trận Tổ quốc Việt Nam cùng cấp và các tổ chức chính trị - xã hội khác tham dự cuộc họp thẩm định giá đất.

Hội đồng làm việc độc lập, khách quan, theo chế độ tập thể, quyết định theo đa số; chủ tịch và các thành viên chịu trách nhiệm cá nhân về ý kiến của mình. Các cuộc họp hội đồng phải có biên bản ghi chép đầy đủ các ý kiến thảo luận, kết quả biểu quyết, được lưu trữ cùng với các tài liệu phục vụ cuộc họp và ý kiến bằng văn bản của thành viên Hội đồng.

Với những quy định mới như trên, UBND cấp tỉnh, huyện đã có một bộ máy giúp việc gồm các cơ quan chuyên môn, chuyên gia tư vấn độc lập và sự giám sát khách quan của cơ quan đại diện cho lợi ích chung của nhân dân là Mặt trận Tổ quốc Việt Nam. Với một cơ chế xác định giá đất bồi thường khách quan, phù hợp với giá thị trường, do vậy thời gian tới chắc hẳn sẽ có các quyết định đúng về giá đất bồi thường. Từ đó đảm bảo hài hòa giữa quyền lợi của người bị thu hồi đất, khoản chi của ngân sách nhà nước và đặc biệt hài hòa lợi ích trong những trường hợp thu hồi đất để phát triển các dự án phục vụ cho việc phát triển kinh tế - xã hội.