"Đã chỉ đạo xuất bản sách có thể dùng lại nhiều lần"
Theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, ngày 28/11/2014, Quốc hội đã ban hành Nghị quyết số 88/2014/QH13 về đổi mới chương trình, sách giáo khoa giáo dục phổ thông. Thực hiện Nghị quyết này của Quốc hội, việc biên soạn sách giáo khoa đã được xã hội hóa. Các doanh nghiệp thực hiện kê khai giá với Bộ Tài chính trước khi xuất bản và phát hành sách giáo khoa.
“Với mong muốn học sinh luôn được mua sách giáo khoa với giá tốt nhất, từ góc độ quản lý về phương diện chuyên môn kỹ thuật, Bộ Giáo dục và Đào tạo đã chỉ đạo các nhà xuất bản thực hiện nghiêm các biện pháp để xuất bản sao cho sách có thể dùng lại nhiều lần. Các bộ sách xuất bản mới theo Chương trình Giáo dục phổ thông 2018 đã thực hiện đầy đủ điều này” - người đứng đầu Bộ Giáo dục và Đào tạo cho hay.
 |
| Ước tính mỗi năm cả nước phải chi hơn 1.000 tỷ đồng để mua sách. Ảnh: TL. |
Bộ cũng đã ban hành thông tư quy định cấu trúc và nội dung sách giáo khoa phải phù hợp với tiêu chuẩn sách giáo khoa về xuất bản phẩm. Trong quá trình thẩm định sách, các hội đồng thẩm định cũng yêu cầu các nhóm tác giả điều chỉnh những phần nội dung quá dài, lạm dụng hình ảnh... Hiện Bộ Giáo dục và Đào tạo đang chỉ đạo ban hành thông tư quy định tiêu chí, quy chuẩn riêng về sách giáo khoa để điều tiết việc này một cách cụ thể hơn và có hiệu quả hơn.
Cũng theo Bộ trưởng Nguyễn Kim Sơn, Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam là một doanh nghiệp nhà nước do Bộ quản lý. Bộ đã có nhiều văn bản chỉ đạo Nhà xuất bản Giáo dục Việt Nam thực hiện tiết kiệm tối đa, cắt giảm các khoản chi phí trung gian để giảm chi phí quản lý, chi phí bán hàng cũng như các chi phí khác để bảo đảm giá sách giáo khoa được thấp nhất.
Đồng thời, tăng cường ứng dụng công nghệ thông tin, đa dạng hóa các kênh phân phối, giảm chi phí phát hành, đẩy mạnh tái cơ cấu theo hướng cắt giảm nhân sự, bộ máy, tiết giảm tối đa các khâu trung gian. Bộ Giáo dục và Đào tạo cũng chỉ đạo Nhà xuất bản thực hiện đồng bộ và hiệu quả các giải pháp về cung cấp sách giáo khoa cho học sinh thuộc đối tượng chính sách xã hội, học sinh các vùng khó khăn; cung cấp các bản sách dạng PDF để học sinh có thể tiếp cận ngay từ khi sách phát hành.
Kéo dài vòng đời của sách, tránh lãng phí quá lớn
Ở Việt Nam, hiện nay việc sử dụng sách giáo khoa được cho là tốn kém, lãng phí. Sách giáo khoa ở Việt Nam hiện chỉ dùng 1 lần, mỗi năm, các bậc cha mẹ phải mua 1 bộ sách mới cho con với chi phí khá cao.
Qua thống kê cho thấy, tổng doanh thu của Nhà Xuất bản Giáo dục Việt Nam từ năm 2015 - 2017 mỗi năm đều hơn 1.000 tỷ đồng. Năm 2018 - 2019, nhà xuất bản này đưa ra thị trường 100 triệu bản sách giáo khoa với mục đích chỉ dùng 1 lần.
Lãng phí đối với xã hội là quá lớn và các bậc phụ huynh phải bỏ ra số tiền không hề nhỏ. Nếu nhìn con số nêu trên, có thể thấy mỗi năm phụ huynh cả nước phải chi hơn 1.000 tỷ đồng để mua sách.
Trước đây, các bộ sách giáo khoa được sử dụng lại nhiều lần, truyền qua các năm và học sinh mượn sách của nhà trường, người dân không phải bỏ tiền mua sách. Việc in sách giờ không còn là độc quyền của 1 nhà xuất bản, nhưng lại có tình trạng cạnh tranh về giá, dẫn đến đẩy giá sách lên cao.
Bức xúc trước thực trạng này, Ủy ban Thường vụ Quốc hội vào năm 2020 đã dành thời gian bàn về vấn đề này. Tuy nhiên, trong phiên họp của Ủy ban Thường vụ Quốc hội, cơ quan này đã bác đề xuất của Bộ Tài chính đưa sách giáo khoa vào mặt hàng do Nhà nước định giá, bởi không đúng với nguyên tắc được quy định tại Luật Giá.
Chốt lại phiên thảo luận, lãnh đạo Quốc hội yêu cầu Chính phủ đánh giá lại, rà soát lại, có cái nhìn căn cơ tổng thể, nếu cần thiết thì báo cáo Quốc hội để ra nghị quyết hoặc sửa Luật Giá. Ủy ban Thường vụ Quốc hội khi đó cũng đề nghị các cơ quan có liên quan phải đánh giá kỹ càng và không vội vàng liên quan đến vấn đề này.
Nhiều ý kiến cho rằng, bên cạnh việc quản lý giá sách giáo khoa, Bộ Giáo dục và Đào tạo cần nghiên cứu thống nhất nội dung chương trình giảng dạy, kéo dài vòng đời sử dụng sách giáo khoa. Đây chính là điểm mấu chốt để giảm chi phí.
Được biết, sách giáo khoa hiện nay đang được quản lý theo quy định tại Luật Giáo dục, Luật Giá. Trong đó giá sách giáo khoa được thực hiện theo quy định tại pháp luật về giá, thuộc danh mục mặt hàng thực hiện kê khai giá, nhưng không thuộc danh mục mặt hàng do Nhà nước định giá, bình ổn giá.
Theo lãnh đạo Cục Quản lý giá (Bộ Tài chính), Bộ Tài chính sẽ phối hợp với Bộ Giáo dục và Đào tạo tiếp nhận kê khai giá sách giáo khoa theo quy định của pháp luật.
Trong trường hợp được cấp có thẩm quyền bổ sung mặt hàng sách giáo khoa vào danh mục nhà nước định giá bằng hình thức giá tối đa sẽ là công cụ hữu hiệu để thực hiện điều tiết giá đối với mặt hàng sách giáo khoa, do có tác động tới đại bộ phận người dân trong bối cảnh bước đầu thực hiện xã hội hóa đối với việc cung cấp mặt hàng này./.
