Cá tầm nhập khẩu. Ảnh: TL
Phát hiện doanh nghiệp gian lận tiêu thụ sản phẩm lậu
Theo Tổng cục Hải quan, Bộ Nông nghiệp và Phát triển nông thôn (Bộ NN&PTNT) có công văn (số 580/BNN-TCTS, ngày 26/1/2021) về việc kiểm soát nhập khẩu cá tầm thương phẩm dùng làm thực phẩm, trong đó có đề nghị: “Bộ Tài chính chỉ đạo lực lượng hải quan tại các cửa khẩu trọng điểm, gồm: Hữu Nghị, Lào Cai, Móng Cái, Chi Ma, Tà Lùng... kiểm soát chặt việc nhập khẩu cá tầm về Việt Nam để đảm bảo nguồn gốc, xuất xứ và thuộc Danh mục được phép kinh doanh tại Việt Nam”.
Theo đó, ngày 18/2/2021, Tổng cục Hải quan có công văn (số 808/TCHQ-GSQL) hướng dẫn cục hải quan các tỉnh, thành phố về việc thực hiện thủ tục nhập khẩu cá tầm và các chính sách nhập khẩu liên quan.
Qua thời gian theo dõi tình hình làm thủ tục hải quan và phối hợp, lấy mẫu kiểm tra xác định chủng loại tại Viện Nghiên cứu nuôi trường thủy sản 1 đối với một số lô hàng cá tầm nhập khẩu tại cục hải quan các tỉnh Lào Cai, Lạng Sơn cho thấy thực tế cá tầm nhập khẩu không đúng với giấy phép do Cơ quan quản lý Cites Việt Nam cấp, không đúng với khai hải quan (cá tầm Xiberi, tên khoa học: Acipenser baerii).
Cụ thể, điển hình như vụ việc ngày 17/3/2021, Công ty TNHH Đầu tư & XNK An Hưng đăng ký tờ khai hải quan tại Chi cục Hải quan cửa khẩu quốc tế Hữu Nghị - Lạng Sơn nhập khẩu 12 tấn cá tầm Xiberi từ Trung Quốc.
Cùng ngày, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản 1 đã cùng chi cục hải quan, cơ quan kiểm dịch lấy mẫu tại kho riêng của doanh nghiệp để tiến hành giám định chủng loại. Ngày 19/3/2021, Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I ban hành thông báo kết quả giám định số 91/VTS I xác định: Mẫu 3 và mẫu 4 phân tích thuộc bộ cá Tầm Acipenseriformes họ cá Tầm Acipenseridae và thuộc giống Tầm Acipenseri có chỉ số hình thái gần với cá Tầm Trung Hoa Acipenser sinensis.
Căn cứ kết quả giám định nêu trên, hàng hóa thực tế nhập khẩu của doanh nghiệp (DN) không đúng chủng loại với khai hải quan và Giấy phép nhập khẩu do Cơ quan quản lý Cites Việt Nam cấp (tên là cá tầm Xiberi, tên khoa học: Acipenser baerii).
Ngày 23/3/2021, Cục Giám sát quản lý về hải quan đã có công văn (số 497/GSQL-GQ1) đề nghị Cục Hải quan tỉnh Lạng Sơn căn cứ kết quả giám định của Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I để xử lý theo đúng quy định.
Tuy nhiên, qua kiểm tra kho lưu giữ bảo quản hàng hóa của doanh nghiệp ngày 23/3/2021, toàn bộ lô hàng đã được doanh nghiệp tự ý đưa đi tiêu thụ khi chưa được cơ quan hải quan xác nhận thông quan. Cục Hải quan Lạng Sơn đã mời DN để yêu cầu làm rõ hành vi vi phạm để tiến hành xử lý theo quy định.
Điều tra và xử lý nghiêm doanh nghiệp vi phạm
Trước thực tế nêu trên, ngày 20/3/2021, Tổng cục Hải quan đã tổ chức cuộc họp với đại diện các đơn vị của Bộ NN&PTNT (Tổng cục Thủy sản, Cục Thú y, Cơ quan quản lý Cites Việt Nam, Viện Nghiên cứu và nuôi trồng thủy sản 1), Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật để bàn phương án và phối hợp xử lý các lô hàng cá tầm nhập khẩu vi phạm.
Sau khi thống nhất các nội dung tại cuộc họp, trong thời gian tới để đảm bảo kiểm soát chặt chẽ cá tầm nhập khẩu, kịp thời ngăn chặn việc nhập khẩu cá tầm không thuộc Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam ban hành kèm Nghị định số 26/2019/NĐ-CP của Chính phủ, không đúng với Giấy phép Cites, Tổng cục Hải quan chỉ đạo cục hải quan các tỉnh biên giới, Cục Điều tra chống buôn lậu kiểm soát chặt chẽ việc nhập khẩu cá tầm. Đồng thời, các đơn vị phối hợp với các đơn vị liên quan kiểm tra thực tế và lấy mẫu giám định các lô cá tầm nhập khẩu; hàng hóa chỉ được thông quan và đưa ra khỏi khu vực giám sát hải quan tại cửa khẩu sau khi có kết quả giám định tại Viện Nghiên cứu nuôi trồng thủy sản I và Viện Sinh thái và Tài nguyên sinh vật.
Cơ quan hải quan sẽ tiến hành điều tra, xác minh, xử lý đối với các doanh nghiệp nhập khẩu cá tầm vi phạm Nghị định số 06/2019/NĐ-CP về quản lý thực vật rừng, động vật rừng nguy cấp, quý, hiếm và thực thi Công ước về buôn bán quốc tế các loài động vật, thực vật hoang dã nguy cấp, Nghị định số 26/2019/NĐ-CP ngày 08/3/2019 của Chính phủ quy định chi tiết một số điều và biện pháp thi hành Luật Thủy sản.
Bên cạnh đó, Tổng cục Hải quan kiến nghị Bộ NN&PTNT chỉ đạo các đơn vị chuyên môn phối hợp với cơ quan hải quan lấy mẫu giám định các lô cá tầm nhập khẩu ngay tại cửa khẩu; không cho phép doanh nghiệp đưa hàng về kiểm dịch tại các địa điểm bảo quản theo đề nghị của DN đến khi có kết quả giám định của các đơn vị liên quan để đảm bảo an ninh, an toàn, phòng chống lây lan dịch bệnh, bảo vệ môi trường.
Bộ NN&PTNT thực hiện việc truy xuất nguồn gốc đối với các lô hàng cá tầm nói riêng và các mặt hàng động vật, thực vật tươi sống hoặc đã qua chế biến nhập khẩu. Đồng thời, phối hợp với các bộ, ngành liên quan rà soát, có cảnh báo để ngăn chặn việc các loài động vật ngoại lai có hại hoặc không có trong Danh mục loài thủy sản được phép kinh doanh tại Việt Nam (như: tôm hùm đỏ, tôm hùm đất, rùa tai đỏ...) nhưng có đặc điểm nhận dạng, hình thái giống với các loài thuộc Danh mục hàng hóa được phép nhập khẩu vào Việt Nam./.
Ngọc Linh
