Cải cách thủ tục hải quan: Không để tồn tại "một cửa" nhưng "nhiều khóa"

Hàng hóa thông quan phải làm thủ tục liên quan đến chất lượng hàng hóa, an toàn thực phẩm, kiểm dịch… dẫn đến thời gian kéo dài. Ảnh: TL

Cải cách thủ tục hành chính trong lĩnh vực hải quan là một nhu cầu bức thiết hiện nay, để tạo thuận lợi cho sản xuất kinh doanh. Tuy nhiên, hiện vẫn còn nhiều khó khăn trong tiến trình cải cách này. Thủ tướng Chính phủ Nguyễn Tấn Dũng đã đặc biệt nhấn mạnh vào sự phối hợp của các bộ, ngành trong tiến trình cải cách, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, tại cuộc họp về cải cách thủ tục hành chính lĩnh vực hải quan diễn ra sáng 25/3.

Vẫn chuyện “một cửa” nhưng nhiều “khóa”

Bộ Tài chính cho biết, thực hiện Nghị quyết 19 năm 2014 của Chính phủ về cải thiện môi trường kinh doanh, nâng cao năng lực cạnh tranh quốc gia, Bộ đã đơn giản hóa 41 thủ tục hành chính (TTHC), bãi bỏ 14 thủ tục; 98% số tờ khai đã thông quan điện tử... Đồng thời tiếp nhận hơn 31 ngàn hồ sơ điện tử bản lược khai hàng hóa và các chứng từ có liên quan cho phương tiện vận tải biển xuất cảnh, nhập cảnh; chính thức triển khai cơ chế một cửa quốc gia tại 12 cảng biển quốc tế từ 11/11/2014 với sự tham gia của 3 Bộ Tài chính, Giao thông Vận tải, Công thương; 1/3 số lượng container luồng đỏ đã được thực hiện soi chiếu bằng hệ thống máy soi hiện đại tại các địa điểm kiểm tra hàng hóa tập trung.

Chính phủ đã có Nghị quyết, trách nhiệm của các bộ, ngành, địa phương phải chung sức trong thực hiện nhiệm vụ. Các thủ tục về hải quan không phải do tự hải quan đặt ra mà là nhiều bộ, ngành đặt ra, hải quan chỉ thay mặt các bộ, ngành để kiểm tra, thực hiện cái này. Các bộ, ngành không vào cuộc thì làm sao làm được, không sửa các quy định thì hải quan làm sao dám sửa! Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng nhấn mạnh về trách nhiệm phối hợp của các bộ, ngành.

Tuy nhiên, do đang ở giai đoạn đầu kết nối Cơ chế một cửa quốc gia, nên số lượng hồ sơ được thực hiện qua cơ chế này còn hạn chế. Ngoài 3 bộ đã kết nối kể trên, các bộ, ngành khác vẫn chưa triển khai đầy đủ hệ thống công nghệ thông tin để thực hiện kết nối.

Về công tác kiểm tra hải quan, tỉ lệ kiểm tra hồ sơ, chứng từ (luồng vàng), kiểm tra thực tế hàng hóa (luồng đỏ) còn cao (chiếm hơn 44%). Nguyên nhân chủ yếu là do việc phân luồng kiểm tra bị điều chỉnh bởi 11 luật chuyên ngành của 8 bộ (gồm các bộ: Nông nghiệp và Phát triển nông thôn, Y tế, Tài nguyên và Môi trường, Công thương, Thông tin và Truyền thông, Khoa học và Công nghệ, Giao thông Vận tải, Văn hóa - Thể thao và Du lịch). Hàng hóa thông quan còn phải làm thủ tục liên quan đến chất lượng hàng hóa, an toàn thực phẩm, kiểm dịch, tiêu chuẩn, quy chuẩn, quản lý hóa chất… dẫn đến thời gian kéo dài.

Quyết liệt chung tay cải cách

Nghị quyết số 19 năm 2014 đã quy định, chỉ tiêu năm 2015 phấn đấu thực hiện thời gian hàng hóa xuất nhập khẩu giao lưu qua biên giới tối đa 13 ngày đối với hàng hóa xuất khẩu, 14 ngày đối với hàng hóa, nhập khẩu; năm 2016 là 10 ngày đối với hàng hóa xuất khẩu và 12 ngày đối với hàng hóa nhập khẩu. Để thực hiện các chỉ tiêu trên, theo Bộ Tài chính, đòi hỏi phải triển khai nhiều giải pháp đồng bộ, quyết liệt.

Theo đó, doanh nghiệp phải thực hiện kê khai hải quan điện tử bắt buộc từ 1/1/2015; thực hiện công bố mã số hàng hóa xuất nhập khẩu Việt Nam thống nhất; xây dựng Luật thuế xuất nhập khẩu sửa đổi theo hướng giảm số lượng mức thuế suất cũng như chênh lệch giữa các mức thuế; thực hiện kết nối Cơ chế một cửa quốc gia với các bộ trước 30/6/2015.

Tại cuộc làm việc, lãnh đạo các bộ đều nhất trí với các đề xuất mà Bộ Tài chính đưa ra đồng thời cam kết tiếp tục rà soát, đơn giản hóa thủ tục, nhanh chóng áp dụng công nghệ thông tin và kết nối với Cơ chế Một cửa quốc gia nhằm giảm ít nhất một nửa thời gian thực hiện thủ tục hành chính chuyên ngành của bộ, ngành mình.

“Chúng ta cần nhất quán quan điểm là cải cách là vì sự thông thoáng, vì số đông doanh nghiệp làm ăn chân chính, vì nền kinh tế đất nước chứ không chỉ vì 5-10% số doanh nghiệp vi phạm, buôn lậu, gian lận thương mại mà siết tất cả lại” - Bộ trưởng Bộ Kế hoạch và Đầu tư Bùi Quang Vinh phát biểu.

Với tinh thần “không được phép hài lòng, thỏa mãn hay dừng lại mà phải tiếp tục làm tốt hơn nữa”, Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng yêu cầu tất cả các Bộ, ngành, nhất là người đứng đầu, theo chức năng, nhiệm vụ, quyền hạn của mình cần tập trung chỉ đạo, quyết tâm triển khai để không những đạt mà còn vượt các chỉ tiêu mà Nghị quyết 19 của Chính phủ đã đề ra.

Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng chỉ đạo các bộ, ngành và Chính phủ tiếp tục rà soát đồng thời lắng nghe, tiếp thu ý kiến của người dân, doanh nghiệp để kiến nghị sửa đổi hoặc bãi bỏ các thủ tục, quy định, quy trình gây phiền hà, không cần thiết với tinh thần cải cách là vì lợi chung của đất nước; tạo sự thông thoáng, thuận lợi nhất cho dân, cho doanh nghiệp và phù hợp với thông lệ quốc tế. “Tạo thuận lợi, thông thoáng phải gắn với quản lý tốt chứ không phải cải cách là làm suy giảm hiệu lực, hiệu quả quản lý Nhà nước” - Thủ tướng Nguyễn Tấn Dũng lưu ý.

Hoàng Giang