Hậu thanh tra, PNJ "bị nghi" vi phạm hình sự liên quan hóa đơn, thuế

Nội dung thanh tra hoạt động kinh doanh vàng tại Công ty cổ phần Vàng bạc đá quý Phú Nhuận (PNJ) bao gồm: thanh tra việc chấp hành các quy định của pháp luật về hoạt động kinh doanh vàng; thanh tra việc chấp hành quy định pháp luật về phòng, chống rửa tiền; việc chấp hành các quy định pháp luật về chế độ kế toán, lập và sử dụng hóa đơn, chứng từ; về kê khai và thực hiện nghĩa vụ thuế.

Phát hiện nhiều vi phạm tại PNJ liên quan đến vàng miếng, hóa đơn

Theo kết luận thanh tra của Thanh tra Ngân hàng Nhà nước (NHNN), PNJ cơ bản chấp hành các quy định của pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, kinh doanh mua, bán vàng miếng theo giấy phép do NHNN cấp, thực thiện chế độ thông tin báo cáo số liệu mua, bán vàng miếng cơ bản theo quy định; thực hiện niêm yết giá mua bán vàng theo quy định. Cùng với đó, có chuyển biến tích cực trong việc thực hiện các quy định của pháp luật về phòng, chống rửa tiền; thực hiện lập chứng từ, hóa đơn và kê khai thuế cơ bản theo quy định của pháp luật.

Bên cạnh những mặt được, theo Thanh tra NHNN, PNJ vi phạm chế độ báo cáo hoạt động kinh doanh mua, bán vàng miếng; có dấu hiệu đưa thông tin gây nhầm lẫn về sản phẩm, hàng hóa do doanh nghiệp cung cấp nhằm thu hút khách hàng của doanh nghiệp khác, liên quan đến hành vi cạnh tranh không lành mạnh; có dấu hiệu vi phạm về nhãn hàng hóa đối với sản phẩm vàng trang sức, mỹ nghệ.

Đặc biệt, Kết luận thanh tra nêu rõ: "Kết quả xác minh cho thấy có dấu hiệu Công ty PNJ vi phạm quy định của pháp luật về thuế. Căn cứ quy định của pháp luật, NHNN có văn bản chuyển thông tin sang cơ quan có thẩm quyền để xem xét, xử lý theo quy định".

Hậu thanh tra, PNJ bị nghi vi phạm hình sự liên quan hóa đơn, thuế. Ảnh: tư liệu minh họa.

Về việc chấp hành pháp luật phòng, chống rửa tiền, PNJ vi phạm nhiều quy định như: ban hành quy định nội bộ chưa đầy đủ; không phân loại khách hàng theo mức độ rủi ro; báo cáo không đủ nội dung; không báo cáo các giao dịch có giá trị lớn liên quan đến hoạt động kinh doanh vàng; không thực hiện kiểm toán nội bộ; chưa có quy định phong tỏa tài khoản, niêm phong, tạm giữ tài sản.

Cùng với đó, chưa hướng dẫn đánh giá rủi ro rửa tiền; chưa quy định rõ thẩm quyền phê duyệt báo cáo, hình thức phổ biến trong toàn hệ thống; chưa quy định về các trường hợp nhận biết khách hàng, tần suất cập nhật thông tin, thông tin về chủ sở hữu hưởng lợi, mục đích và bản chất quan hệ kinh doanh với khách hàng; việc lưu giữ thông tin khách hàng không đầy đủ theo quy định pháp luật.

Về chế độ kế toán, hóa đơn, nghĩa vụ thuế, Công ty lập hóa đơn không đúng thời điểm đối với một số hóa đơn; một số giao dịch thiếu thông tin hoặc có thể không phải thông tin số chứng minh nhân dân hoặc căn cước công dân của khách hàng trên Bảng kê 01/TNDN...

Đề nghị chấm dứt vi phạm về phòng chống rửa tiền và tuân thủ quy định thuế

Thanh tra NHNN chỉ rõ, nguyên nhân xuất phát từ việc người đại diện theo pháp luật, lãnh đạo và nhân viên công ty chưa nghiêm túc chấp hành quy định pháp luật trong hoạt động kinh doanh vàng, phòng chống rửa tiền và công tác kế toán, kê khai thuế.

Tại Kết luận này, cơ quan thanh tra cũng nêu rõ: "Ngay sau khi kết thúc thanh tra, NHNN đã có Văn bản chuyển thông tin vụ việc vi phạm về chế độ hóa đơn, chứng từ kế toán, thuế có dấu hiệu vi phạm pháp luật hình sự tại Công ty PNJ sang Bộ Công an để xác minh, điều tra, xử lý".

Đồng thời, Chánh Thanh tra NHNN ban hành quyết định xử phạt vi phạm hành chính đối với công ty về các hành vi vi phạm trong báo cáo mua, bán vàng miếng và phòng, chống rửa tiền với tổng số tiền phạt là 1,34 tỷ đồng.

Kết luận thanh tra kiến nghị NHNN tiếp tục hoàn thiện cơ chế, chính sách quản lý hoạt động kinh doanh vàng; đồng thời đề nghị các bộ, ngành có liên quan xử lý các vi phạm trong lĩnh vực thuộc phạm vi quản lý.

Ngoài ra, cơ quan thanh tra yêu cầu Công ty PNJ nghiêm túc chấp hành các quy định pháp luật về thuế; kịp thời khắc phục, chỉnh sửa các vi phạm, thiếu sót đã nêu.

Tính đến cuối năm 2024, số lượng cửa hàng của PNJ tăng thêm 29 cửa hàng vàng, nâng tổng số lên 429 cửa hàng. Công ty sở hữu 02 nhà máy ở Gò Vấp và Long Hậu, duy trì công suất hơn 4 triệu sản phẩm/năm trong bối cảnh sức mua giảm khiến hiệu quả hoạt động và biên lợi nhuận của PNJ gặp khó.

Năm 2025, PNJ đặt kế hoạch giảm 17% tổng doanh thu, dự kiến chỉ đạt 31.607 tỷ đồng và lợi nhuận sau thuế dự báo giảm 7%. Ảnh: tư liệu minh họa.

Về tình hình kinh doanh, doanh thu bán sỉ chiếm 10% tổng doanh thu, tăng chủ yếu do áp lực từ các cửa hàng nhỏ lẻ phải đảm bảo nguồn gốc rõ ràng, tuân thủ quy định trong quá trình thanh tra thị trường vàng. Trong khi đó, doanh thu vàng miếng chiếm 30,8% tăng 12% so với cùng kỳ, chủ yếu nhờ đợt tăng giá vàng nội địa giai đoạn đầu năm. Tuy nhiên, xu hướng tích cực này nhanh chóng đảo chiều khi các ngân hàng thương mại quốc doanh bắt đầu trực tiếp phân phối vàng miếng từ sau tháng 6/2024, khiến doanh số PNJ sụt giảm.

Kế hoạch kinh doanh năm 2025 cho thấy sự sụt giảm rõ rệt, với tổng doanh thu dự kiến chỉ đạt 31.607 tỷ đồng, giảm tới 17% so với năm trước. Lợi nhuận sau thuế dự báo giảm 7%, xuống còn 1.960 tỷ đồng. Ngoài việc doanh thu từ vàng 24K được dự báo sẽ tiếp tục lao dốc, tốc độ tăng trưởng của mảng bán lẻ cũng chậm lại rõ rệt trong quý I/2025 do tác động tiêu cực từ những biến động liên tục trên thị trường vàng.

Mặc dù từng được đánh giá là đơn vị dẫn đầu trong lĩnh vực trang sức có thương hiệu tại Việt Nam, PNJ hiện đang đối mặt với nhiều thách thức trong việc duy trì đà tăng trưởng. Các sản phẩm trang sức chiếm khoảng 62% tổng doanh thu, nhưng áp lực cạnh tranh gia tăng. Hoạt động kinh doanh vàng 24K, chiếm 25,3% doanh thu, ngày càng bị siết chặt. Mảng gia công trang sức, vốn chiếm khoảng 12% tổng doanh thu, cũng đối mặt với biên lợi nhuận thấp và phụ thuộc nhiều vào một số khách hàng lớn trong nước./.