Mỹ sẽ vỡ nợ ngay sau ngày 1/6/2023 nếu không tăng trần nợ

Ngày 1/5, Tổng thống Joe Biden đã tìm cách giảm bớt bế tắc về giới hạn nợ bằng cách mời 4 nhà lãnh đạo Quốc hội thuộc 2 đảng Dân chủ và Cộng hoà đến họp tại Nhà Trắng vào ngày 9/5 tới, ngay sau lời cảnh báo của bà Yellen - báo hiệu những lo ngại ngày càng tăng về khả năng vỡ nợ vì chính phủ liên bang có thể không thể thanh toán các hóa đơn của mình ngay sau ngày 1/6 năm nay.

Bộ trưởng Tài chính Mỹ Janet Yellen cho biết, Chính phủ Mỹ có thể không thể thanh toán tất cả các hóa đơn đúng hạn ngay sau ngày 1/6/2023 nếu Quốc hội không nâng trần nợ. Ảnh: WSJ

Nguồn thu giảm và kho bạc sẽ hết tiền vào đầu tháng 6

Ước tính mới được công bố hôm 1/5 đặt ra một mốc thời gian ngắn hơn so với những gì các nhà dự báo đã dự kiến ​​trước đó, khiến Mỹ có khả năng chỉ còn vài tuần nữa là đến lần vỡ nợ đầu tiên của đất nước giàu có này. Đảng Cộng hòa và Đảng Dân chủ đã tranh luận về cách tăng trần nợ trong nhiều tháng, nhưng cho đến nay họ đã đạt được rất ít tiến bộ trong các thỏa thuận.

Văn phòng Ngân sách Quốc hội (CBO), một cơ quan ngân sách phi đảng phái, đã cập nhật dự báo mới của họ vào ngày 1/5, thay đổi so với dự báo trước đó rằng chính phủ Mỹ có thể vỡ nợ ngay sau tháng 7 tới. Người đứng đầu của CBO cho biết, các khoản thu thuế thấp hơn dự kiến ​​trong năm nay đang tạo ra “rủi ro lớn hơn đáng kể là kho bạc sẽ hết tiền vào đầu tháng 6”.

Về phía cơ quan chính phủ, bà Yellen cho biết dự báo mới nhất của Bộ Tài chính Mỹ vẫn chưa chắc chắn và Bộ Tài chính chỉ có thể thanh toán các hóa đơn của quốc gia trong vài tuần sau đầu tháng 6. Trong khi đó, kho bạc có xu hướng thận trọng hơn khi thông báo thời hạn dự kiến ​​cho khả năng vỡ nợ.

Bà Yellen đã viết trong một bức thư gửi cho Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy: “Không thể dự đoán chính xác ngày nào Bộ Tài chính sẽ không thể thanh toán các hóa đơn của chính phủ”.

Trần nợ vẫn bế tắc

Các nhà lập pháp của Hạ viện Mỹ đã thông qua đạo luật về trần nợ vào tuần trước, với việc sẽ tăng giới hạn nợ trong khoảng 1 năm, đồng thời giới hạn chi tiêu, củng cố các yêu cầu công việc để được liên bang hỗ trợ và bãi bỏ một số thành tựu lập pháp đặc trưng của Tổng thống Biden.

Theo đó, để đổi lấy việc cắt giảm chi tiêu và thay đổi chính sách, Đảng Cộng hòa sẽ nâng mức trần theo luật định về số tiền mà Mỹ có thể vay thêm 1,5 nghìn tỷ USD cho đến 31/3/2024, hoặc cho đến khi khoản nợ của quốc gia tăng lên 32,9 nghìn tỷ USD, mức hiện tại là 31,4 nghìn tỷ USD, tùy theo điều kiện nào đến trước.

Mức trần nợ 31,4 nghìn tỷ USD đã đạt được vào tháng 1 năm nay, nhưng Kho bạc đã sử dụng các biện pháp kế toán đặc biệt để tiếp tục thanh toán các hóa đơn của chính phủ. Ảnh: WSJ

Đảng Dân chủ, những người kiểm soát Thượng viện, đã từ chối phần lớn các yêu cầu của đảng Cộng hòa, lập luận rằng Quốc hội nên tăng giới hạn vay vô điều kiện. Tổng thống Biden đã cho biết sẽ phủ quyết đạo luật do Hạ viện thông qua và lãnh đạo đa số trong Thượng viện - ông Chuck Schumer cũng khẳng định sẽ ngăn chặn đạo luật trên tại Thượng viện.

Một quan chức Nhà Trắng cho biết, Tổng thống Biden sẽ nhắc lại với các nhà lãnh đạo Quốc hội quan điểm Quốc hội nên thông qua việc tăng giới hạn nợ một cách độc lập. Quan chức này cho biết trong cuộc họp đã lên kế hoạch, ông Biden một lần nữa khẳng định ông sẵn sàng thảo luận về ngân sách liên bang không liên quan đến việc nâng trần nợ.

Sự bế tắc kéo dài hàng tháng đã làm gia tăng lo ngại rằng nước Mỹ có thể đi đến bờ vực và sau đó rơi vào tình trạng vỡ nợ. Nợ của chính phủ Mỹ là một tài sản trú ẩn an toàn trên toàn thế giới và là một phần quan trọng của hệ thống tài chính giúp thiết lập lãi suất của nền kinh tế toàn liên bang.

Điều gì sẽ xảy ra nếu trần nợ không được tăng lên?

Theo các nhà phân tích, những nghi ngờ việc chính phủ Mỹ có thể trả lại tiền cho những người mua trái phiếu chính phủ có thể gây ra những hậu quả kinh tế và tài chính nguy hiểm trên diện rộng, bao gồm cả nguy cơ tiềm ẩn về một cuộc khủng hoảng toàn cầu. Các khoản thanh toán bị thiếu đối với các nghĩa vụ khác của chính phủ, bao gồm cả các khoản trợ cấp an sinh xã hội, cũng có thể gây ra thiệt hại kinh tế trên toàn quốc.

Mối lo ngại về khả năng thanh toán các hóa đơn của chính phủ đang bắt đầu xuất hiện ở các ngóc ngách của thị trường trái phiếu. Các nhà đầu tư đã đổ dồn vào trái phiếu kho bạc siêu ngắn hạn mà họ kỳ vọng sẽ đáo hạn trước khả năng xảy ra vỡ nợ và phí bảo hiểm cho khoản nợ của chính phủ Mỹ trong trường hợp vỡ nợ đã tăng lên.

Cuộc tranh luận về giới hạn nợ diễn ra vào thời điểm khó khăn đối với nền kinh tế Mỹ, khi Cục Dự trữ Liên bang (FED) đã tăng lãi suất để chống lại lạm phát cao dai dẳng. Tổng sản phẩm quốc nội của Mỹ, thước đo giá trị của tất cả hàng hóa và dịch vụ được sản xuất trong nước, tăng với tốc độ 1,1% hàng năm trong quý đầu tiên, chậm lại so với quý trước.

Mức trần nợ 31,4 nghìn tỷ USD đã đạt được vào tháng 1 năm nay, nhưng Bộ Tài chính Mỹ đã sử dụng các biện pháp kế toán đặc biệt để tiếp tục thanh toán các nghĩa vụ của chính phủ đối với trái chủ, người nhận an sinh xã hội và những khoản chi phí khác.

Bà Yellen cho biết hôm 1/5 rằng các biện pháp đó, bao gồm đình chỉ đầu tư cho một số tài khoản chính phủ, hiện dự kiến ​​sẽ hết hiệu lực vào đầu tháng 6 tới. Bà cho biết, kho bạc sẽ dừng việc phát hành trái phiếu cho chính quyền tiểu bang và địa phương.

Đảng Cộng hòa, do ông McCarthy lãnh đạo, đã coi thời hạn sắp tới để nâng giới hạn nợ như một cơ hội để cố gắng kiềm chế chi tiêu liên bang.

“Cách duy nhất để giải quyết vấn đề là đàm phán. Tôi mong tổng thống thay đổi ý định và đàm phán với chúng tôi” - Chủ tịch Hạ viện Kevin McCarthy cho biết tại một cuộc họp báo trong chuyến đi tới Israel ngày 1/5, trước lời mời của Tổng thống Biden vào tuần tới.

Về phía Tổng thống Biden, người gần đây đã đưa ra nỗ lực tái tranh cử, đang cố gắng ngăn các đảng viên Cộng hòa sử dụng giới hạn nợ như một “cây gậy” trong các cuộc đàm phán chi tiêu trong tương lai. Nhiều đảng viên Đảng Dân chủ vẫn còn bị ảnh hưởng bởi cuộc khủng hoảng năm 2011, khi họ đồng ý hạn chế chi tiêu trong tương lai để đổi lấy việc tăng giới hạn nợ. Bế tắc đã khiến xếp hạng tín dụng của Mỹ bị hạ và thị trường tài chính trở lên nóng hơn.

Trong trường hợp nếu Quốc hội Mỹ không hành động kịp thời, chính quyền của Tổng thống Biden có thể xem xét nghiêm túc hơn một số phương án thay thế để thanh toán các hóa đơn của chính phủ. Những phương pháp đó có thể bao gồm ưu tiên thanh toán các khoản nợ tồn đọng từ trước để giảm thiểu tác động tiêu cực trên thị trường tài chính và đúc đồng xu bạch kim trị giá 1 nghìn tỷ USD để tiếp tục thanh toán các hóa đơn của chính phủ. Theo kế hoạch được đề xuất, Bộ Tài chính sẽ đúc một đồng xu trị giá 1 nghìn tỷ USD và gửi nó tại FED, sau đó rút tiền để thanh toán các hóa đơn của đất nước.

Tuy nhiên bà Yellen và các quan chức khác trong chính quyền của Tổng thống Biden đã bác bỏ những lựa chọn thay thế đó, lập luận rằng chúng có thể không khả thi và sẽ không ngăn được hậu quả kinh tế do tiềm tàng nguy cơ vỡ nợ./.