Ngành F&B Việt Nam thích ứng trong sóng gió từ thuế Mỹ và biến động nhu cầu

Xuất khẩu F&B giữ đà tăng trưởng

Bức tranh kinh tế vĩ mô của Việt Nam trong quý I/2025 cho thấy đà phục hồi rõ rệt, với mức tăng trưởng GDP đạt 6,93% - cao nhất trong các quý đầu năm giai đoạn 2020–2025. Mức tăng trưởng ấn tượng này đến từ sự phát triển đồng đều ở cả ba khu vực: nông nghiệp, công nghiệp và dịch vụ, trong đó công nghiệp và dịch vụ đóng góp hơn 93% tổng giá trị gia tăng.

Đặc biệt, ngành chế biến chế tạo tiếp tục giữ vai trò đầu tàu tăng trưởng. Trong bối cảnh đó, ngành thực phẩm và đồ uống (F&B) cũng được hưởng lợi khi niềm tin tiêu dùng cải thiện và nhu cầu gia tăng.

Tăng trưởng GDP và diễn biến chỉ số giá sản xuất qua các quý.

Tổng kim ngạch xuất khẩu quý I/2025 đạt 102,84 tỷ USD, tăng 10,72% so với cùng kỳ năm trước và duy trì thặng dư thương mại 3,15 tỷ USD, bất chấp tốc độ nhập khẩu tăng nhanh. Ngành F&B góp phần đáng kể vào thành tích này, được hỗ trợ bởi nhu cầu ổn định tại các thị trường lớn như Mỹ, Trung Quốc, Nhật Bản và EU.

Các mặt hàng xuất khẩu chủ lực gồm cà phê, thủy sản và nông sản. Tuy nhiên, những rủi ro bên ngoài đang gia tăng như bất ổn thương mại toàn cầu, áp lực lạm phát và chính sách thuế mới của Mỹ, có thể ảnh hưởng đến đà tăng trưởng trong tương lai, đòi hỏi các chính sách điều hành linh hoạt hơn.

Dù hoạt động xuất khẩu ghi nhận kết quả tích cực, ngành F&B Việt Nam lại có diễn biến trái chiều trong quý I/2025. Theo nhận định của ông Nguyễn Văn Nam - Phó Giám đốc khối Thông tin, FiinGroup, tổng doanh thu toàn ngành giảm 10,1% so với quý trước, chủ yếu do doanh thu nội địa sụt giảm 15,4% sau kỳ nghỉ Tết. Đây là xu hướng theo mùa thường gặp, khi chi tiêu người tiêu dùng thắt chặt sau Tết, cộng thêm tác động từ áp lực lạm phát khiến sức mua suy yếu.

“Tuy vậy, tăng trưởng xuất khẩu ngành F&B vẫn đạt 13,1% so với cùng kỳ năm trước, nhờ nhu cầu cao đối với các mặt hàng như bột mì, thủy sản và thực phẩm chế biến. Đáng chú ý, ngành xay xát bột mì nổi bật với cả doanh số nội địa và xuất khẩu đều tăng gấp đôi, được hưởng lợi từ những lo ngại toàn cầu về an ninh lương thực” – ông Nam cho biết.

Trong khi đó, các phân khúc như sữa và đường gặp khó do nhu cầu trong nước yếu, còn bia và rượu mạch nha tiếp tục suy giảm vì chi tiêu thấp và các rủi ro chính sách cũng như cạnh tranh từ hàng nhập khẩu. Về lợi nhuận, ngành F&B trong quý I/2025 phải đối mặt với nhiều thách thức, khi các chỉ tiêu tài chính chủ chốt đều giảm so với quý trước.

“Để ứng phó, một số doanh nghiệp F&B đã lên kế hoạch điều chỉnh tăng giá bán trong năm 2025 nhằm bảo vệ biên lợi nhuận, nhưng điều này cũng có thể làm giảm nhu cầu trong bối cảnh người tiêu dùng vẫn đang thận trọng với chi tiêu. Trước những thách thức đó, các doanh nghiệp có thể cần tăng cường tự động hóa, đàm phán lại hợp đồng nguyên liệu và đa dạng hóa thị trường để thích ứng linh hoạt hơn” - ông Nam nhận định.

F&B tìm lợi thế từ Gen Z

Cùng với đó, chính sách thuế mới của Mỹ cũng đang tạo ra thách thức đáng kể cho các doanh nghiệp xuất khẩu. Mặc dù mức thuế tạm thời giảm xuống 10% trong thời gian đàm phán 90 ngày (từ 10/4 - 9/7/2025) giúp giảm áp lực phần nào, nhưng về dài hạn, thuế suất cao hơn có thể làm giảm mạnh lợi nhuận từ các mặt hàng xuất khẩu chủ lực như thủy sản, hạt điều và cà phê.

Doanh thu và lợi nhuận các doanh nghiệp F&B qua các quý. Đơn vị: tỷ đồng.

Hơn nữa, giá nông sản biến động cũng là rủi ro lớn. Sự sụt giảm mạnh giá gạo trong quý vừa qua đã tác động tiêu cực đến các doanh nghiệp phụ thuộc vào mặt hàng này, cho thấy sự dễ tổn thương của ngành trước biến động thị trường toàn cầu và nhấn mạnh nhu cầu về các chiến lược quản trị rủi ro hiệu quả hơn.

“Trong nước, sức mua giảm cùng với áp lực lạm phát tiếp tục kéo nhu cầu đối với các sản phẩm không thiết yếu như bia và sữa cao cấp đi xuống. Nhiều doanh nghiệp buộc phải áp dụng chính sách giá cạnh tranh, làm giảm thêm biên lợi nhuận” - ông Tú Nguyễn, Giám đốc khối Thông tin Doanh nghiệp cho biết.

Dù còn nhiều thách thức, nhìn về triển vọng của ngành F&B Việt Nam vẫn được đánh giá là thận trọng lạc quan. Ông Tú Nguyễn chỉ ra rằng, xuất khẩu dự kiến tiếp tục là điểm sáng, nhờ nhu cầu ổn định từ các thị trường quốc tế. Việc mở rộng sang các thị trường thay thế như EU và Trung Quốc được xem là chiến lược quan trọng để giảm thiểu tác động từ chính sách thuế của Mỹ. Các phân khúc có giá trị gia tăng cao như thực phẩm chế biến và thủy sản tiếp tục có tiềm năng tăng trưởng mạnh, bên cạnh các ngành như xay xát bột mì, dầu ăn và thủy sản nuôi trồng, nhờ sự kết hợp giữa nhu cầu trong và ngoài nước.

Thị trường nội địa dự kiến sẽ phục hồi dần trong các tháng mùa hè – thời điểm tiêu thụ đồ uống và sữa thường tăng dù sức mua vẫn là yếu tố cần theo dõi sát. Đáng chú ý, sự trỗi dậy của thế hệ người tiêu dùng Gen Z đang tái định hình thị trường trong nước, khi nhóm này ưu tiên sự tiện lợi, đổi mới và trải nghiệm ẩm thực độc đáo.

“Với khả năng thích ứng linh hoạt, cùng các chính sách hỗ trợ kịp thời từ Nhà nước, ngành F&B được kỳ vọng sẽ tiếp tục thể hiện sức chống chịu và hướng tới tăng trưởng bền vững trong thời gian tới. Việc nắm bắt xu hướng tiêu dùng mới, đồng thời chủ động tối ưu chuỗi cung ứng và quy trình sản xuất, sẽ đóng vai trò then chốt trong việc duy trì đà tăng trưởng và nâng cao hiệu quả kinh doanh trong những năm tiếp theo” - chuyên gia từ FiinGroup nhấn mạnh.