Tiếp tục chương trình phiên họp sáng 23/5, Quốc hội đã nghe Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh trình bày báo cáo thẩm tra đánh giá bổ sung kết quả kinh tế - xã hội (KT-XH), ngân sách nhà nước (NSNN) năm 2021 và tình hình thực hiện những tháng đầu năm 2022.
Nhiều chính sách hỗ trợ phục hồi chậm triển khai
Bên cạnh đánh giá cụ thể về những kết quả đạt được, trong bối cảnh vẫn còn nhiều khó khăn, để nhìn nhận đầy đủ, toàn diện hơn tình hình phát triển KT-XH 4 tháng đầu năm, Ủy ban Kinh tế đã nêu một số vấn đề, đề nghị Chính phủ quan tâm, đánh giá kỹ hơn.
Trong đó, về thực hiện Chương trình phục hồi và phát triển KT-XH, Ủy ban Kinh tế cho rằng, các bộ, cơ quan và địa phương đang khẩn trương, tích cực triển khai các nhiệm vụ được giao. Tuy nhiên, việc thực hiện nhiệm vụ của một số bộ, cơ quan trung ương theo nghị quyết của Chính phủ mới đang dừng lại ở việc rà soát, hoặc đang trong quá trình dự thảo, lấy ý kiến. Tiến độ xây dựng, ban hành hoặc trình cấp có thẩm quyền ban hành các văn bản để thực hiện chương trình còn chậm, đã qua 5 tháng kể từ ngày thông qua nghị quyết, căn bản nguồn vốn chưa đi vào thực tế.
Đối với phát triển kết cấu hạ tầng, Quốc hội đã cho phép bổ sung 113,55 nghìn tỷ đồng vốn đầu tư từ NSNN. Tuy nhiên, vừa qua Chính phủ mới trình bổ sung dự toán năm 2022 là 18.349,447 tỷ đồng, chỉ tương đương 16% tổng số vốn dành cho đầu tư phát triển của Chương trình cần được phân bổ, bổ sung dự toán, dẫn đến áp lực phải giải ngân, tăng bội chi rất lớn trong năm 2023.
 |
| Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh |
Chủ nhiệm Ủy ban Kinh tế Vũ Hồng Thanh cho rằng, Nghị quyết số 43 đã được Quốc hội ban hành từ ngày 11/1/2022, nhưng đến nay Chính phủ mới đề nghị bổ sung dự toán cho các dự án đã có trong kế hoạch đầu tư công trung hạn, mà chưa hoàn thiện trình Ủy ban Thường vụ Quốc hội Danh mục các dự án sử dụng nguồn vốn của chương trình là quá chậm, làm giảm hiệu quả, ý nghĩa của chương trình, ảnh hưởng đến mục tiêu hỗ trợ 2% cho tăng trưởng GDP năm 2022 như chương trình đã đặt ra.
Các gói phục hồi liên quan đến y tế, giáo dục, công nghệ, chuyển đổi số đều chậm triển khai. Có ý kiến cho rằng, việc trang bị máy tính bảng theo chương trình "Sóng và máy tính cho em" nếu không khẩn trương thực hiện sẽ không còn nhiều ý nghĩa khi học sinh các cấp đã được đến trường.
Chính sách giảm thuế giá trị gia tăng (GTGT) trong năm 2022 được đánh giá là chính sách đột phá, mang lại nhiều lợi ích thiết thực cho cả doanh nghiệp và người dân. Theo đánh giá của Ủy ban Giám sát tài chính quốc gia, nếu chính sách này phát huy hết hiệu quả sẽ giúp lạm phát giảm khoảng 1%. Tuy nhiên, theo phản ánh, thực tế triển khai còn những vướng mắc trong việc rà soát, đối chiếu, xác định cụ thể hàng hóa dịch vụ được hưởng giảm thuế GTGT, cũng như việc xuất hóa đơn thuế GTGT. Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ tiếp tục quan tâm, có giải pháp tháo gỡ những vướng mắc, đẩy mạnh tuyên truyền, hướng dẫn cho doanh nghiệp và tập huấn cho cán bộ thuế ở cơ sở để chính sách sớm đi vào cuộc sống, phát huy hiệu quả.
Về giải ngân vốn đầu tư công, tỷ lệ giải ngân 4 tháng đầu năm chỉ đạt 16,36% kế hoạch được giao, thấp hơn mức 17,04% so với cùng kỳ năm 2021, trong khi nhiệm vụ giải ngân năm 2022 rất nặng nề; giải ngân vốn ngoài nước chỉ đạt xấp xỉ 4,4% kế hoạch. Theo báo cáo của Chính phủ, một số bộ, ngành chưa phân bổ hết số vốn được giao, chưa triển khai giải ngân kế hoạch vốn, cho thấy một số cơ quan, đơn vị chưa thật sự quyết liệt triển khai các giải pháp đẩy nhanh tiến độ thực hiện, giải ngân vốn đầu tư công. Do đó, Ủy ban Kinh tế đề nghị báo cáo rõ, cụ thể 17 bộ, ngành chưa thực hiện giải ngân; đồng thời đưa ra giải pháp, hướng xử lý để đẩy nhanh tiến độ giải ngân tại các bộ, ngành này.
Quyết liệt hơn trong giải quyết vướng mắc đầu tư công
Ủy ban Kinh tế cũng đề nghị báo cáo chi tiết về tiến độ thực hiện, tiến độ giải ngân, khả năng hoàn thành kế hoạch một số dự án trọng điểm, tình hình triển khai thực hiện các công trình quan trọng quốc gia; trong đó có việc thiếu hụt nguyên vật liệu thi công, chậm bàn giao mặt bằng phục vụ thi công dự án đường bộ cao tốc Bắc - Nam phía Đông; tình trạng chậm tiến độ dự án thu hồi đất, bồi thường, hỗ trợ, tái định cư Cảng hàng không quốc tế Long Thành; đồng thời chỉ rõ nguyên nhân, trách nhiệm cụ thể của cá nhân, tập thể dẫn tới việc chậm trễ.
“Nhiều ý kiến cho rằng, việc triển khai đồng thời nhiều dự án quan trọng quốc gia trong cùng một thời gian sẽ gặp nhiều khó khăn, nhất là trong bối cảnh giá xăng dầu, giá nguyên vật liệu đầu vào đang có xu hướng tăng cao, nếu không có giải pháp phù hợp sẽ ảnh hưởng nghiêm trọng tới tiến độ thi công các công trình, cũng như khả năng hấp thụ vốn của nền kinh tế” - Chủ nhiệm Vũ Hồng Thanh cho biết.
Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ có các giải pháp quyết liệt hơn để giải quyết những vướng mắc trong triển khai kế hoạch đầu tư công, đồng thời sớm báo cáo danh mục dự án thuộc phạm vi của Chương trình phục hồi và phát triển KT-XH, trong đó cần có phương án phân bổ hợp lý, bảo đảm tính hiệu quả của vốn đầu tư, khả năng hấp thụ nguồn vốn, tránh việc đầu tư dàn trải.
Trong lĩnh vực ngân hàng, Nghị quyết số 43/2022/QH15 đã yêu cầu Chính phủ chỉ đạo các tổ chức tín dụng tiếp tục tiết giảm chi phí hoạt động để phấn đấu giảm lãi suất cho vay khoảng 0,5% - 1% trong 2 năm 2022 và 2023, nhất là đối với lĩnh vực ưu tiên. Tuy nhiên theo phản ánh, một số ngân hàng đang thực hiện việc tăng lãi suất tiền gửi và lãi suất cho vay. Ủy ban Kinh tế đề nghị Chính phủ báo cáo rõ hơn về việc triển khai nội dung này và đề nghị chú trọng vào việc chuyển hướng các dòng vốn tín dụng vào các khu vực sản xuất và nền kinh tế thực, kiểm soát chặt chẽ tăng trưởng “nóng” ở các thị trường tài sản tiềm ẩn rủi ro cao.
Ngoài ra, Ủy ban Kinh tế cũng lưu ý áp lực nợ xấu trong thời gian tới tiếp tục là vấn đề cần quan tâm và theo dõi sát sao. Do ảnh hưởng của dịch Covid-19, nợ xấu của các ngân hàng có xu hướng gia tăng; trong trường hợp đánh giá một cách thận trọng, tỷ lệ nợ xấu nội bảng, nợ bán cho VAMC và các khoản nợ tiềm ẩn thành nợ xấu là 6,31%, ở mức cao so với tổng dư nợ./.
