Toàn cảnh hội thảo. Ảnh: T.U
Đây là nội dung chính được đề cập tại hội thảo "Thực trạng công tác chế biến và sử dụng xỉ gang thép ở Việt Nam", do Hiệp hội Thép Việt Nam và Hiệp hội Xi măng Việt Nam phối hợp tổ chức sáng 5/10, tại Hà Nội.
Có thể sản xuất xi măng
Tại hội thảo, các chuyên gia cho hay, xỉ thép là chất thải được sinh ra trong quá trình luyện thép từ các tạp chất khi đưa vào lò luyện. Ông Nguyễn Văn Sưa - Phó chủ tịch Hiệp hội Thép Việt Nam cho biết, trong quá trình sản xuất gang, thép sẽ sản sinh ra khối lượng xỉ lò cao rất lớn. Theo tính toán, năm 2018 là hơn 4 triệu tấn. Dự kiến đến năm 2020, con số này có thể nâng lên hơn 7 triệu tấn.
"Tại nhiều quốc gia khác, xỉ gang thép được coi là một loại tài nguyên, đã được nghiên cứu và ứng dụng rộng rãi trong lĩnh vực xây dựng, như là nguyên liệu "đầu vào" cho sản xuất xi măng, hay vật liệu làm cốt đường giao thông, chế tạo phân bón.." - ông Sưa cho biết.
Tuy nhiên, tại nước ta hiện nay, xỉ gang thép vẫn bị coi là chất thải rắn cần xử lý, chôn cất, gây tác động xấu đến môi trường, vừa tốn kinh phí, vừa chiếm dụng diện tích đất nhất định cho việc xử lý. Do đó, vấn đề cấp thiết đặt ra là nước ta cần có giải pháp tái chế sử dụng xỉ gang thép nhằm mang lại lợi ích về môi trường và kinh tế.
"Để sản xuất 1 tấn xi măng với nguyên liệu thông thường sẽ thải ra khoảng 0,8 tấn CO2. Nếu dùng xỉ làm nguyên liệu trong sản xuất xi măng thì lượng CO2 thải ra khoảng 0,3 tấn. Đây là kết quả rất to lớn với môi trường" - ông Sưa dẫn chứng.
Đại diện Hiệp hội Thép Việt Nam cho biết thêm, Việt Nam còn rất nhiều dư địa để ngành thép cung cấp xỉ cho ngành công nghiệp xi măng phục vụ cho sản xuất. Hiện chỉ có một số doanh nghiệp của nước ta chú ý đến vấn đề tái chế, sử dụng xỉ gang thép.
TS. Mai Văn Thanh, đại diện Tập đoàn Hòa Phát cho biết: "Kết quả nghiên cứu chế biến, tiêu thụ và sử dụng xỉ hạt lò cao nghiền mịn làm phụ gia cho sản xuất xi măng và bê tông tại Tập đoàn Hòa Phát đã tạo ra bước đột phá, có thể cung cấp khối lượng lớn vật liệu này cho thị trường xi măng và bê tông".
Theo ông Thanh, lợi ích của việc sử dụng xỉ hạt lò cao nghiền mịn sản xuất được xi măng và bê tông bền xâm thực nước biển, xâm thực sunfat, bê tông tỏa nhiệt thấp và bê tông mác cao, bê tông tính năng cao; giảm giá thành bê tông trộn sẵn khi thay thế 30 - 50% xỉ hạt lò cao nghiền mịn cho xi măng PC50, PCB40... do giá bán thấp hơn giá xi măng; tăng sản lượng xi măng mà không cần đầu tư thêm máy nghiền, góp phần giảm phát thải CO2 cho công nghiệp xi măng.
Cần ban hành tiêu chuẩn cơ bản khi đưa vào ứng dụng
Tuy nhiên, các chuyên gia cũng cho biết, việc sử dụng xỉ gang thép có nhiều bất cập và khó khăn. Ông Nguyễn Quang Cung - Chủ tịch Hiệp hội Xi măng Việt Nam cho biết, xỉ gang thép có độ cứng cao, khó nghiền, chi phí điện năng nghiền cao làm tăng giá xi măng. Ngoài ra, chi phí nghiền và vận chuyển xỉ cao hơn nghiền clinker và phụ gia. Do đó, bắt buộc giá xỉ phải hợp lý thì việc sử dụng xỉ tro mới có hiệu quả.
Bên cạnh đó, các doanh nghiệp cũng cho biết, tiêu hao năng lượng trong việc nghiền xỉ lò cao là 42 - 43 kWh/tấn, trong khi nghiền xi măng phụ gia với các vật liệu mềm hơn chỉ khoảng 28 kWh. Điều này cho thấy xỉ lò cao rất khó nghiền và đây là khó khăn hiện nay.
Đặc biệt, bà Đậu Thị Hoa, Cán bộ môi trường của Công ty TNHH gang thép Hưng Nghiệp Formosa Hà Tĩnh cho biết, việc tái chế, sử dụng xỉ gang thép hiện có nhiều rào cản từ phía thủ tục hành chính.
Hiện công ty này đã nhận được hợp chuẩn làm cấp phối đường, làm nền; được công nhận là sản phẩm hàng hóa, nhưng khi sử dụng trong nhà máy hoặc chuyển giao ra bên ngoài, còn gặp nhiều khó khăn, mỗi đơn vị chủ quản yêu cầu cung cấp nhiều văn bản pháp lý khác nhau.
"Chính phủ cần ban hành tiêu chuẩn cơ bản khi đưa xỉ thép vào ứng dụng, đồng thời hỗ trợ cho doanh nghiệp đưa các sản phẩm tái chế từ xỉ thép ứng dụng các công trình xây dựng thay thế vật liệu tự nhiên. Mặt khác cần hỗ trợ thông tin, tuyên truyền về lợi ích của vật liệu xỉ thép, tránh hiểu nhầm đây là chất thải hoặc có độc hại với môi trường" - bà Hoa kiến nghị.
Tố Uyên
