VNX - Hoàn thiện để chuyển mình cùng thị trường trong giai đoạn mới

Thống nhất thị trường giao dịch

Sự ra đời của VNX theo mô hình công ty mẹ - công ty con trên cơ sở sắp xếp lại Sở Giao dịch Chứng khoán TP. Hồ Chí Minh (HOSE) và Sở Giao dịch Chứng khoán Hà Nội (HNX) là một bước tiến chiến lược, nhằm thống nhất thị trường giao dịch chứng khoán, đảm bảo thị trường hoạt động hiệu quả, công khai, minh bạch. Kể từ ngày thành lập (2020), VNX đã không ngừng hoàn thiện về nhiều mặt, từ cơ cấu tổ chức bộ máy, quy chế hoạt động nghiệp vụ, hệ thống công nghệ và hợp tác đối ngoại.

Theo đó, VNX đã xây dựng và ban hành một hệ thống quy chế nghiệp vụ thống nhất, áp dụng đồng bộ tại cả HOSE và HNX. Tính đến nay, VNX đã chủ trì xây dựng, trình và ban hành hệ thống các quy chế nghiệp vụ cùng nhiều quy định, quy trình khác, bao phủ toàn diện các hoạt động từ niêm yết, đăng ký giao dịch, tổ chức giao dịch, công bố thông tin (CBTT), giám sát đến quản lý thành viên.

Việc thống nhất hóa các quy chế đã tạo ra một mặt bằng pháp lý chung, khắc phục những bất cập trước đây; đồng thời cập nhật kịp thời các thay đổi của Luật Chứng khoán mới và các văn bản hướng dẫn, đáp ứng yêu cầu từ các cơ quan quản lý. Đây là nền tảng vững chắc, góp phần hỗ trợ thị trường vận hành một cách ổn định, minh bạch và hiệu quả hơn.

Lãnh đạo Sở Giao dịch Chứng khoán Việt Nam và Sở Giao dịch Chứng khoán Singapore ký kết hợp tác tháng 5/2024. Ảnh: Duy Thái

Đối với các hoạt động nghiệp vụ, việc chuyển chức năng quản lý thành viên từ các công ty con sang VNX đã cho thấy sự thống nhất trong quản lý, kết nối, cũng như giám sát thành viên. Tính đến ngày 30/6/2025, VNX đang quản lý 78 thành viên thị trường cổ phiếu, 27 thành viên thị trường chứng khoán phái sinh, 70 thành viên thị trường công cụ nợ và 55 thành viên thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ. Công tác hoạt động giữa Sở và các thành viên được thực hiện xuyên suốt, thống nhất trình tự, thủ tục đăng ký thành viên, quản lý giám sát thành viên, xử lý vi phạm, kiểm tra; thực hiện công bố thông tin một đầu mối.

Cùng với đó, VNX đã và đang thực hiện từng bước việc sắp xếp lại các thị trường theo đúng lộ trình đã đề ra. Một cột mốc quan trọng là việc hoàn thành chuyển toàn bộ giao dịch trái phiếu doanh nghiệp niêm yết từ HOSE về HNX vào cuối năm 2021. Đặc biệt, hệ thống giao dịch trái phiếu riêng lẻ đã được đưa vào vận hành tại HNX từ ngày 19/7/2023 - một bước tiến lớn trong việc tạo ra một thị trường giao dịch minh bạch và có tổ chức cho sản phẩm này. Đối với thị trường cổ phiếu, VNX đang tích cực xây dựng và báo cáo Ủy ban Chứng khoán Nhà nước các phương án phân loại, sắp xếp lại cổ phiếu niêm yết giữa hai Sở.

Việc tái cấu trúc này, dù còn nhiều thách thức về hệ thống và nhân sự, nhưng được kỳ vọng sẽ tạo ra sự chuyên biệt hóa rõ nét hơn, nâng cao chất lượng và hiệu quả của từng phân khúc thị trường trong tổng thể hoàn chỉnh, khoa học, tiệm cận quốc tế.

Bên cạnh đó, công tác nghiên cứu và phát triển sản phẩm mới luôn được VNX chú trọng. Sản phẩm Hợp đồng tương lai trái phiếu chính phủ kỳ hạn 10 năm đã được ra mắt vào tháng 6/2021, góp phần đa dạng hóa công cụ phòng ngừa rủi ro trên thị trường.

Song song với đó, VNX đã chỉ đạo và phối hợp với các đơn vị liên quan để cải tiến chỉ số VN30, nhằm nâng cao chất lượng, hạn chế các tác động bất thường và đáp ứng yêu cầu của cơ quan quản lý. Quy tắc xây dựng và quản lý chỉ số HOSE-Index phiên bản mới đã được ban hành và có hiệu lực từ tháng 3/2025.

Đồng thời, sản phẩm hợp đồng tương lai chỉ số VN100 đang trong giai đoạn chuẩn bị cuối cùng để ra mắt. Với tính đại diện cao hơn và ít chịu ảnh hưởng bởi các cổ phiếu vốn hóa lớn nhất, VN100 được kỳ vọng sẽ mang đến một công cụ đầu tư và phòng vệ rủi ro hiệu quả hơn cho nhà đầu tư.

Ngoài ra, công tác giám sát thị trường được tăng cường mạnh mẽ. VNX đã chỉ đạo các công ty con giám sát chặt chẽ việc duy trì điều kiện niêm yết, nghĩa vụ công bố thông tin của các tổ chức phát hành. Hoạt động giám sát giao dịch, đặc biệt là giám sát liên thị trường, được chú trọng nhằm phát hiện kịp thời các giao dịch bất thường, báo cáo cơ quan quản lý, từ đó góp phần hỗ trợ phát triển thị trường minh bạch, bền vững.

Nỗ lực cao hơn cho chặng đường mới

Hiện đại hạ tầng công nghệ thông tin là ưu tiên hàng đầu của VNX và các công ty con. Qua nhiều nỗ lực chuẩn bị, Hệ thống Công nghệ thông tin mới của thị trường chứng khoán Việt Nam (Hệ thống KRX) đã vận hành từ ngày 5/5/2025 và chính thức ra mắt vào ngày 28/7/2025 - đúng ngày Kỷ niệm thị trường chứng khoán Việt Nam đón sinh nhật tuổi 25.

Đây không chỉ là một bước tiến về hạ tầng kỹ thuật, mà còn là dấu ấn của quyết tâm đổi mới, chuyển đổi số, hội nhập và phát triển bền vững, hướng tới chuẩn mực quốc tế, phục vụ tốt hơn cho nhà đầu tư, doanh nghiệp và nền kinh tế, đặc biệt là trong bối cảnh Nghị quyết 57-NQ/TW và Nghị quyết 68-NQ/TW đã chính thức tạo “luồng gió mới” vào thị trường chứng khoán nói riêng và nền kinh tế đất nước nói chung.

Hệ thống KRX được vận hành an toàn, ổn định, thông suốt là thành quả chung của toàn thị trường chứng khoán Việt Nam, đặc biệt là sự quan tâm của Chính phủ, lãnh đạo Chính phủ, sự chỉ đạo sát sao của Bộ Tài chính, Ủy ban Chứng khoán Nhà nước và nỗ lực của các đơn vị liên quan... Với nhiều tính năng mới được tích hợp, đây là một bước tiến mới cho thị trường chứng khoán Việt Nam, đáp ứng tốt hơn nhu cầu phát triển và phục vụ tốt hơn doanh nghiệp, nhà đầu tư, là cơ hội để triển khai các sản phẩm mới, cũng như hướng tới mục tiêu nâng hạng thị trường từ cận biên lên mới nổi trong thời gian tới.

Song song đó, VNX cũng đang từng bước xây dựng các hệ thống phần mềm nghiệp vụ chuyên biệt phục vụ công tác quản lý thành viên, giám sát thị trường và quản trị nội bộ.

Đại diện Lãnh đạo VNX cho biết, VNX vẫn đang tiếp tục nghiên cứu, phát triển các sản phẩm mới, nhằm đa dạng sản phẩm trên thị trường, đáp ứng nhu cầu của nhà đầu tư, từ đó thu hút dòng vốn đầu tư trong và ngoài nước.

Ngoài ra, trong thời gian tới, VNX sẽ tiếp tục đẩy mạnh công tác hợp tác quốc tế. Các hoạt động hợp tác này không chỉ nhằm tăng cường sự hiện diện của thị trường chứng khoán Việt Nam trên trường quốc tế mà còn là cơ hội để học hỏi kinh nghiệm, quản trị, nghiên cứu phát triển các sản phẩm mới./.