Nâng chuẩn pháp lý để phát triển bền vững

Chuẩn hóa quy định, nâng cao trách nhiệm tổ chức phát hành

Bộ Tài chính, UBCKNN đang lấy ý kiến hoàn thiện dự thảo nghị định thay thế các Nghị định: Nghị định số 153/2020/NĐ-CP, Nghị định số 65/2022/NĐ-CP và Nghị định số 08/2023/NĐ-CP. Theo Ban soạn thảo, trong thời gian qua, việc triển khai 3 nghị định trên cho thấy khung pháp lý về hoạt động thị trường TPDN riêng lẻ đã từng bước được đổi mới, hoàn thiện, đáp ứng cơ bản công tác điều hành, tổ chức, quản lý, giám sát các hoạt động trên thị trường; góp phần tạo điều kiện để doanh nghiệp tiếp cận nguồn vốn trung và dài hạn, giảm áp lực cho tín dụng ngân hàng; nâng cao một bước yêu cầu về công bố, cung cấp thông tin, tăng cường trách nhiệm của doanh nghiệp phát hành và các tổ chức cung cấp dịch vụ trên thị trường.

Kênh phát hành trái phiếu riêng lẻ phát triển, góp phần giảm áp lực cung ứng vốn của kênh tín dụng ngân hàng. Ảnh: Đức Thanh

Tuy nhiên, qua 5 năm triển khai thi hành, một số quy định cần được điều chỉnh để đáp ứng các yêu cầu từ thực tiễn, bảo vệ tốt hơn nữa quyền và lợi ích hợp pháp của các tổ chức, cá nhân. Về quy mô của thị trường TPDN phát hành riêng lẻ, mặc dù tăng trưởng nhanh nhưng chưa phải kênh huy động vốn chủ yếu của doanh nghiệp.

Đối với doanh nghiệp phát hành, tính tuân thủ pháp luật của một bộ phận doanh nghiệp còn hạn chế, chưa thực hiện tốt trách nhiệm, nghĩa vụ về báo cáo, công bố, cung cấp thông tin cho nhà đầu tư về các thông tin như trái phiếu phát hành, doanh nghiệp phát hành, tình hình tài chính, phương án sử dụng vốn và kế hoạch trả nợ gốc và lãi trái phiếu.

Đối với tổ chức cung cấp dịch vụ, cũng có trường hợp chưa thực sự phát huy tốt vai trò hỗ trợ, rà soát giúp doanh nghiệp phát hành TPDN riêng lẻ. Do đó, cần có quy định để chuẩn hóa, nâng cao hơn nữa trách nhiệm của tổ chức phát hành, làm rõ vai trò của các tổ chức cung cấp dịch vụ và tổ chức, cá nhân tham gia vào quá trình lập, ký xác nhận hồ sơ, tài liệu về phát hành TPDN riêng lẻ.

Điểm đột phá trong dự thảo lần này là việc tháo gỡ nút thắt về thay đổi mục đích sử dụng vốn. Doanh nghiệp được phép điều chỉnh phương án sử dụng vốn nếu được cấp có thẩm quyền thông qua và đạt tỷ lệ chấp thuận từ người sở hữu đại diện trên 65% tổng số trái phiếu lưu hành. Tuy nhiên, để đảm bảo nguyên tắc tự vay tự trả và tự chịu trách nhiệm, dự thảo yêu cầu nguồn vốn huy động phải được theo dõi tách biệt, ngăn chặn tình trạng sử dụng vốn sai mục đích hoặc đảo nợ thiếu minh bạch.

Kênh huy động vốn quan trọng

Chia sẻ tại Hội thảo lấy ý kiến Nghị định quy định về chào bán, giao dịch TPDN riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán TPDN ra thị trường quốc tế được tổ chức mới đây, Chủ tịch UBCKNN Vũ Thị Chân Phương cho biết, thời gian qua thị trường trái phiếu doanh nghiệp đã khẳng định vai trò quan trọng khi trở thành một kênh huy động vốn hiệu quả cho nền kinh tế và cộng đồng doanh nghiệp.

Chủ tịch UBCKNN cho biết thêm, Chiến lược phát triển thị trường chứng khoán đến năm 2030 đã đặt mục tiêu phát triển thị trường trái phiếu doanh nghiệp trở thành kênh huy động vốn trung và dài hạn quan trọng, với quy mô dư nợ đạt ít nhất 25% GDP vào năm 2030. Đồng thời phát triển theo hướng an toàn, minh bạch, có chiều sâu, thu hút sự tham gia của nhà đầu tư chuyên nghiệp và áp dụng các thông lệ quốc tế như xếp hạng tín nhiệm, tiêu chuẩn ESG nhằm hướng tới sự phát triển bền vững.

Trong bối cảnh Chính phủ đặt mục tiêu tăng trưởng GDP từ 10% trở lên vào năm 2026 và duy trì mức tăng trưởng 2 con số trong các năm tiếp theo, bà Vũ Thị Chân Phương nhấn mạnh việc huy động nguồn lực vốn - trong đó có huy động vốn thông qua thị trường trái phiếu doanh nghiệplà hết sức quan trọng.

Thực hiện nhiệm vụ được Bộ Tài chính giao về xây dựng Dự thảo Nghị định quy định chào bán và giao dịch trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ tại thị trường trong nước và chào bán trái phiếu ra thị trường quốc tế, Chủ tịch UBCKNN kỳ vọng dự thảo Nghị định sẽ tạo lập hành lang pháp lý rõ ràng, minh bạch hơn cho thị trường, đồng thời thúc đẩy sự phát triển bền vững, bảo đảm quyền lợi các bên tham gia, đặc biệt là nhà đầu tư.

“Một thị trường trái phiếu doanh nghiệp minh bạch, hiệu quả và công bằng sẽ góp phần nâng cao niềm tin của nhà đầu tư, từ đó đóng góp tích cực vào sự phát triển chung của nền kinh tế”, Chủ tịch UBCKNN nhấn mạnh.

Chánh Thanh tra Chứng khoán Nhà nước Phạm Thị Thanh Hương cho biết, Dự thảo Nghị định được xây dựng với mục tiêu hướng tới việc hoàn thiện khung khổ pháp lý cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ, đảm bảo tính đồng bộ với Luật Doanh nghiệp và Luật Chứng khoán sửa đổi; tăng cường minh bạch, quy định rõ trách nhiệm của các bên, đặc biệt là doanh nghiệp phát hành và các tổ chức cung cấp dịch vụ. Đồng thời đẩy mạnh phân cấp quản lý giám sát cho địa phương để nâng cao hiệu quả thực thi và xử lý vi phạm, đơn giản hóa một số thủ tục hành chính nhưng siết chặt các điều kiện về an toàn tài chính và sử dụng vốn.

Các chuyên gia đánh giá khung pháp lý mới cho thị trường trái phiếu doanh nghiệp riêng lẻ là bước tiến quan trọng nhằm củng cố thị trường vốn trung, dài hạn, giúp doanh nghiệp giảm phụ thuộc vào tín dụng ngân hàng. Song, để tận dụng cơ hội này, cần triển khai đồng bộ các biện pháp minh bạch, giám sát và bảo vệ nhà đầu tư. Nếu thực hiện tốt, thị trường TPDN riêng lẻ có thể trở thành kênh huy động vốn bền vững cho nền kinh tế Việt Nam.