Doanh nghiệp bán lẻ trước mùa mua sắm cuối năm

Đà tăng chững lại do bão lũ

Theo số liệu của Cục Thống kê (Bộ Tài chính), tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng trong tháng 11 tiếp tục chững lại, chỉ tăng 7,1% so với cùng kỳ và giảm nhẹ so với tháng trước. Bán lẻ hàng hóa, dịch vụ lưu trú và ăn uống đều giảm tốc so với tháng 10, trong khi điểm sáng nổi bật tiếp tục đến từ lượng khách quốc tế.

Đây là tháng thứ hai liên tiếp tăng trưởng duy trì quanh ngưỡng 7%. Theo các chuyên gia, mức tăng chậm lại so với các tháng trước phần nào chịu tác động của tình hình bão lũ. Tính chung 11 tháng năm 2025, tổng mức bán lẻ hàng hóa và doanh thu dịch vụ tiêu dùng theo giá hiện hành ước đạt 6.377,7 nghìn tỷ đồng, tăng 9,1% so với cùng kỳ năm trước (mức tăng cùng kỳ năm 2024 là 8,9%). Nếu loại trừ yếu tố giá, mức tăng trưởng vẫn cao hơn cùng kỳ.

Nguồn: Cục Thống kê. Đồ họa: Phương Anh

Riêng lĩnh vực bán lẻ hàng hóa - nhóm chiếm tỷ trọng lớn nhất tăng 6% so với tháng 11/2024, nhích nhẹ so với tháng 10 nhưng vẫn thấp hơn mức tăng bình quân 8,3% của ba quý đầu năm.

Đà giảm tốc kéo dài hai tháng qua đặt ra không ít thách thức cho các nhà bán lẻ khi bước vào mùa mua sắm cuối năm - giai đoạn thường được kỳ vọng tạo cú hích quan trọng cho thị trường. Dự báo xu hướng thời gian tới, ông Dương Duy Phương - chuyên gia của Chứng khoán Yuanta Việt Nam, nhận định mùa lễ hội cuối năm cùng các yếu tố vĩ mô thuận lợi có thể thúc đẩy tăng trưởng mạnh hơn trong quý IV và quý I năm sau. Bên cạnh đó, Nghị định 174/2025/NĐ-CP tiếp tục giảm 2% thuế giá trị gia tăng đến hết năm 2026 được đánh giá là cú hích quan trọng cho cầu tiêu dùng, khi mức giảm VAT sẽ hỗ trợ đáng kể cho ngành bán lẻ.

Cơ hội cho kênh bán lẻ hiện đại

Theo thống kê của Chứng khoán BIDV (BSC), doanh thu toàn ngành bán lẻ hiện đại tăng 17,4% so với cùng kỳ - mức cao hơn nhiều so với tăng trưởng chung của ngành bán lẻ. BSC nhận định động lực chính đến từ xu hướng chuyển dịch tiêu dùng từ kênh truyền thống sang kênh hiện đại dưới tác động của các quy định về minh bạch, quản lý và tiêu chuẩn vệ sinh, an toàn thực phẩm. Điều này thúc đẩy người tiêu dùng mua sắm nhiều hơn tại siêu thị, đại siêu thị và cửa hàng tiện lợi.

Nghị định 70/2025/NĐ-CP về hóa đơn, chứng từ cũng được xem là bước ngoặt. Theo ông Dương Duy Phương, nghị định này làm rõ quy định về lập hóa đơn, tạo sân chơi minh bạch, công bằng và thúc đẩy quá trình dịch chuyển kênh phân phối, mở ra “cơ hội vàng” cho hệ thống bán lẻ hiện đại.

Song song mở rộng thị phần, các doanh nghiệp đầu ngành cũng cải thiện hiệu quả vận hành. Tính toán của BSC cho thấy biên lợi nhuận hoạt động của nhiều doanh nghiệp bán lẻ hiện đại đã tăng thêm 1 - 1,5 điểm phần trăm so với cùng kỳ.

Trong lĩnh vực trang sức, Công ty CP Vàng bạc Đá quý Phú Nhuận (PNJ) tiếp tục gia tăng thị phần bán lẻ và cải thiện biên lợi nhuận. Dù sức mua giảm, doanh thu mảng trang sức bán lẻ trong 9 tháng đầu năm 2025 vẫn tăng 5,1% so với cùng kỳ. Biên lợi nhuận gộp đạt mức trung bình 20,8%, cao hơn đáng kể so với 16,7% của cùng kỳ 2024. Việc tăng tỷ trọng bán lẻ trong cơ cấu doanh thu, tối ưu chi phí và nâng cao giá trị thu hồi hàng hóa mua lại đã giúp lợi nhuận của PNJ tăng 16,5% trong 9 tháng. Các chuyên gia của SHS dự báo PNJ có thể tiếp tục mở rộng thị phần, nhất là khi Chính phủ siết chặt kiểm tra tính hợp pháp của nguồn nguyên liệu - yếu tố ảnh hưởng lớn đến các tiệm vàng nhỏ lẻ.

Kênh bán lẻ hiện đại cũng hưởng lợi từ việc đẩy nhanh tốc độ mở mới cửa hàng. Theo chuyên gia của SHS, WinCommerce - đơn vị vận hành hệ thống WinMart đã hoàn thành sớm kế hoạch mở mới khi đưa vào hoạt động 518 cửa hàng trong năm 2025. Doanh thu toàn chuỗi tăng 22,6%, trong đó doanh số trên cùng cửa hàng (SSSG) tăng 10,6% - mức cao nhất từ trước đến nay.

Đối với Công ty CP Đầu tư Thế Giới Di Động, chuỗi Bách Hóa Xanh tiếp tục là động lực tăng trưởng chính. Lợi nhuận sau thuế 9 tháng ước đạt 255 tỷ đồng, dự kiến cả năm không dưới 600 tỷ đồng. Doanh thu chuỗi tăng tỷ trọng trong tổng doanh thu, góp phần xóa dần lỗ lũy kế và mở rộng ra thị trường phía Bắc - nơi còn nhiều dư địa phát triển. Chuyên gia của SHS kỳ vọng doanh thu Bách Hóa Xanh tăng 37% trong năm 2025 và 44% trong năm 2026.

Hai chuỗi Thegioididong và Điện máy Xanh tiếp tục duy trì đà ổn định trước thềm kế hoạch IPO, với doanh thu quý IV/2025 nhiều khả năng tương đương quý III/2025. Riêng Điện máy Xanh được kỳ vọng đạt tăng trưởng hai chữ số trong năm 2026 nhờ lợi thế thị phần.

Xu hướng mở rộng nhanh của các chuỗi, cùng sự cải thiện biên lợi nhuận và năng lực vận hành, cho thấy triển vọng tích cực của bán lẻ hiện đại, nhất là trong mùa mua sắm cuối năm. Theo các chuyên gia SHS, doanh nghiệp bán lẻ nội địa vẫn có nhiều dư địa tăng trưởng nhờ quy mô cửa hàng lớn, hiểu thị hiếu và thói quen chi tiêu của người Việt. Dù nhu cầu tiêu dùng năm 2026 được dự báo phục hồi thận trọng trong bối cảnh địa chính trị phức tạp và mức nền cao, nhóm bán lẻ hiện đại vẫn được kỳ vọng dẫn dắt tăng trưởng của toàn ngành.