Bộ Tài chính công bố kết quả kiểm tra tiền công đức tại các di tích, đình, chùa ở Quảng Ninh

Đoàn kiểm tra việc tiếp nhận, quản lý, sử dụng tiền công đức, tài trợ cho di tích và hoạt động lễ hội; xem xét việc mở tài khoản, mở sổ sách ghi chép số thu, chi tiền công đức, tài trợ; nội dung sử dụng tiền công đức, tài trợ và giám sát việc tiếp nhận, kiểm đếm, sử dụng tiền công đức, tài trợ, trong thời kỳ từ năm 2022 và 4 tháng đầu năm 2023 (không áp dụng đối với năm 2020 và 2021 do dịch bệnh Covid-19, các di tích phải đóng cửa).

Trên 50 di tích không có số liệu báo cáo

Qua báo cáo cho thấy, năm 2022, tổng số thu trên địa bàn Quảng Ninh là 70,8 tỷ đồng (không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng).

Tổng số chi là 54,4 tỷ đồng, trong đó: Chi hoạt động quản lý là 13 tỷ đồng; chi hoạt động lễ hội là 8,1 tỷ đồng; chi tu bổ, tôn tạo di tích là 12,9 tỷ đồng; chi hoạt động từ thiện là 2,9 tỷ đồng. Các khoản chi khác (bao gồm tuyên truyền, quảng bá về lễ hội, di tích; bảo đảm an ninh trật tự, y tế, bảo vệ môi trường, phòng chống cháy nổ; cải tạo, nâng cấp các công trình phụ trợ gồm nhà vệ sinh, đường nội bộ, đường điện, cấp thoát nước, bãi đỗ xe ...) là 17,5 tỷ đồng.

4 tháng đầu năm 2023, tổng số thu là 61 tỷ đồng (không bao gồm các khoản công đức, tài trợ bằng hiện vật, công trình xây dựng), gần bằng số thu cả năm 2022. Tổng số chi là 29,4 tỷ đồng, trong đó: Chi hoạt động quản lý là 5,9 tỷ đồng; chi hoạt động lễ hội là 8 tỷ đồng; chi tu bổ, tôn tạo di tích là 8,6 tỷ đồng; chi hoạt động từ thiện là 0,8 tỷ đồng; các khoản chi khác là 6,1 tỷ đồng.

Một số di tích có số thu trong 4 tháng đầu năm 2023 trên 1 tỷ đồng, bao gồm: Di tích đền Cửa Ông - Cặp Tiên là 19,8 tỷ đồng (bằng 32% tính trên tổng số thu tiền công đức, tài trợ tại các di tích trên địa bàn tỉnh); Khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử gần 7,2 tỷ đồng (riêng tại chùa Đồng là 4,3 tỷ đồng); đền Thánh Mẫu ở Trà Cổ, Móng Cái là 5,3 tỷ đồng. Đồng thời, Khu di tích lịch sử Bạch Đằng, Hạ Long là 3,2 tỷ đồng; chùa Hưng Học ở Nam Hòa, Quảng Yên là 2,7 tỷ đồng; Khu di tích lịch sử nhà Trần tại Đông Triều trên 1,7 tỷ đồng; chùa Long Tiên ở phường Bạch Đằng, Hạ Long là 1,5 tỷ đồng; đền Đức Ông ở phường Hồng Gai, Hạ Long là 1,5 tỷ đồng; đền Xã Tắc ở Ka Long, Móng Cái là 1,3 tỷ đồng.

Theo Bộ Tài chính, số liệu nêu trên được tổng hợp từ báo cáo của 221 chủ thể, bằng 47% trên tổng số chủ thể quản lý di tích. Sau khi loại trừ số di tích không có công đức, còn trên 50 di tích không có số liệu báo cáo (trong đó có chùa Ba Vàng ở Uông Bí thuộc di tích cấp tỉnh, được đánh giá có số thu công đức tốt).

Theo đánh giá của Bộ Tài chính, với số thực thu trong 4 tháng đầu năm 2023 là 61 tỷ đồng, cộng với việc báo cáo đầy đủ các khoản công đức tại các di tích, thì tổng số thu tiền công đức, tài trợ trên địa bàn tỉnh Quảng Ninh cả năm 2023 dự kiến trên 180 tỷ đồng.

Giám sát tiếp nhận, kiểm đếm và quản lý tiền công đức, tài trợ

Theo Bộ Tài chính, 4 di tích giao cho đơn vị sự nghiệp công lập quản lý, sử dụng (gồm: Khu di tích lịch sử và danh thắng cảnh Yên Tử, Khu di tích lịch sử nhà Trần tại Đông Triều, Khu di tích lịch sử Bạch Đằng, Di tích đền Cửa Ông): Thực hiện chế độ kế toán hành chính sự nghiệp do Bộ trưởng Bộ Tài chính ban hành. Đồng thời, mở tài khoản tiền gửi tại Kho bạc Nhà nước, ngân hàng thương mại để phản ánh việc tiếp nhận, quản lý và sử dụng tiền công đức, tài trợ; xây dựng và tổ chức thực hiện các quy chế chi tiêu nội bộ, kiểm toán nội bộ, công khai tài chính và quy chế dân chủ cơ sở theo quy định tại Nghị định số 60/2021/NĐ-CP. Các khoản thu có sổ sách ghi chép, các khoản chi có hóa đơn, chứng từ; định kỳ thực hiện lập báo cáo tài chính, báo cáo quyết toán gửi cơ quan có thẩm quyền theo quy định.

Đối với di tích giao cho Ban quản lý di tích kiêm nhiệm cấp xã quản lý: Đa số các di tích tự ban hành quy chế quản lý tiền công đức, tài trợ; thực hiện mở sổ sách theo dõi thu, chi; các khoản chi có hóa đơn, chứng từ theo quy định. Việc giám sát tiếp nhận, kiểm đếm tiền công đức có sự phối hợp của đại diện UBND cấp xã, Mặt trận Tổ quốc, Hội Người cao tuổi, tổ chức, cá nhân có liên quan.

Khu di tích Đền cửa Ông thực hiện chế độ kế toán hành chính sự nghiệp.

Đối với di tích là cơ sở tôn giáo do tổ chức tôn giáo quản lý: Việc tiếp nhận và quản lý tiền công đức, tài trợ được thực hiện theo thông lệ, theo truyền thống và đặc điểm riêng của mỗi tôn giáo; về cơ bản có mở sổ sách ghi chép các khoản thu, chi tiền công đức, tài trợ, mở tài khoản tại ngân hàng thương mại để phản ánh việc tiếp nhận và quản lý tiền công đức, tài trợ. Đặc biệt, tại Khu di tích lịch sử và danh thắng Yên Tử đã thành lập Ban quản lý Dự án tôn tạo Yên Tử, là pháp nhân phi thương mại để quản lý tiền công đức, tài trợ tại các chùa.

Đối với di tích là cơ sở tín ngưỡng do người đại diện cơ sở tín ngưỡng quản lý: Tại di tích có hoạt động công đức, tài trợ nhưng số tiền nhỏ; việc quản lý mang tính tự thu, tự chi giống như khoán chi cho việc trông coi, bảo vệ di tích.

Sẽ kiểm tra trên phạm vi cả nước

Sau đợt kiểm tra với Quảng Ninh, Bộ Tài chính cho rằng, đến nay chưa có báo cáo đánh giá tổng thể về hoạt động này trên phạm vi cả nước mà mới chỉ dừng ở phạm vi di tích, theo cách làm riêng của mỗi địa phương. Vì vậy, việc kiểm tra tổng thể vấn đề quản lý tiền công đức tại các di tích lịch sử-văn hóa, đình chùa trên toàn quốc thực sự cần thiết, là dịp để tổng hợp, đánh giá đầy đủ hơn về hoạt động này.

Bộ Tài chính đề xuất thời gian kiểm tra trong hai năm 2022-2023.

Đối tượng kiểm tra là các di tích lịch sử - văn hóa, đình chùa đã được cơ quan nhà nước có thẩm quyền cấp bằng xếp hạng di tích hoặc đưa vào danh mục kiểm kê di tích của địa phương theo quy định của Luật Di sản văn hóa.

Các tỉnh cần gửi báo cáo kết quả kiểm tra về Bộ Tài chính trong quý I/2024.